Ustawa o PIT przewiduje m.in. zwolnienie z PIT dochodów marynarzy oraz możliwość korzystania z tzw. ulgi abolicyjnej. Złożenie prawidłowego zeznania podatkowego przez marynarza nie jest jednak proste, a w ustawie czyhają nieoczywiste pułapki.
Ograniczenie ulgi abolicyjnej a przychody marynarzy
Ulga abolicyjna przeznaczona jest dla podatników będących polskimi rezydentami podatkowymi, którzy uzyskali przychód w państwie, dla którego właściwą metodą unikania podwójnego opodatkowania jest metoda proporcjonalnego odliczenia. Zastosowanie ulgi, co do zasady, powinno zrównać kwotę należnego podatku w Polsce do takiej, gdyby zastosowanie znalazła metoda wyłączenia z progresją. Skutkiem zastosowania ulgi abolicyjnej powinno być więc faktyczne wyłączenie z opodatkowania dochodów uzyskanych poza Polską.
Art. 27g ustawy o PIT definiuje jednak ograniczenia dla skorzystania z ulgi, których skutkiem jest wzrost obciążeń podatkowych osób wykonujących pracę w krajach, dla których obowiązuje metoda proporcjonalnego odliczenia. Wysokość ulgi dla osiągniętych dochodów ograniczona jest bowiem do kwoty 1 360 zł.
Ograniczenie to nie ma jednak zastosowania do dochodów osiągniętych poza terytorium lądowym państw - nie obejmuje więc marynarzy (a także pilotów, stewardess itp.). Oznacza to, że dochody zagraniczne marynarzy są wciąż efektywnie zwolnione z opodatkowania w Polsce, co pozwala im na uniknięcie podwójnego opodatkowania w sytuacji, gdy od wspomnianego dochodu zapłacili już podatek poza Polską.
Brak podatku za granicą oznacza brak prawa do ulgi
Warto przy tym wspomnieć o opublikowanej w październiku 2019 r. interpretacji ogólnej Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju w sprawie zastosowania ulgi abolicyjnej do dochodów marynarzy uzyskanych z pracy na statkach eksploatowanych w transporcie międzynarodowym z państwa, z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
W interpretacji tej Minister wyjaśnił, że podatnik, który osiągnął dochód w państwie, z którym nie została zawarta umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania i od tego dochodu nie został zapłacony podatek dochodowy za granicą, nie jest uprawniony do skorzystania z ulgi abolicyjnej.
Zwolnienie od podatku dochodów marynarzy z pułapką
Niezależnie od możliwości skorzystania z ulgi abolicyjnej, ustawa o PIT przewiduje również zwolnienie z opodatkowania określonych dochodów osiąganych przez marynarzy.
Zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 23c ustawy o PIT w wersji obowiązującej od 30 października 2024 r., zwolnione z opodatkowania są dochody marynarzy będących obywatelami państw członkowskich należących do Unii Europejskiej lub państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, uzyskane z tytułu pracy na statkach morskich podnoszących banderę państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Zwolnienie dotyczy wyłącznie dochodów uzyskanych z tytułu pracy na statkach morskich używanych do przewozu ładunku lub pasażerów w żegludze międzynarodowej przez okres 183 dni w roku podatkowym.
Pomiędzy 1 stycznia 2021 r. a 30 października 2024 r. przepis ten dopuszczał zwolnienie ww. przychodów bez względu na banderę podnoszoną przez statek, jeżeli statek na którym pracowali był statkiem używanym do do przewozu ładunku lub pasażerów w żegludze międzynarodowej.
Jednak z uwagi na brak zgody Komisji Europejskiej do stosowania ww. przepisu, jego zastosowanie było zawieszone i wobec braku zgody, ustawodawca zdecydował na ograniczenie zakresu stosowania przepisu wyłącznie do pracy powyżej 183 dni w roku na statkach morskich używanych do przewozu ładunku lub pasażerów w żegludze międzynarodowej, które podnoszą banderę państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Art. 21 ust. 1 pkt 23c ustawy o PIT w zaktualizowanym brzmieniu znajduje zastosowanie dla dochodów marynarzy osiąganych po 31 grudnia 2020 r.
W konsekwencji, dla stosowania zwolnienia należy przyjmować, iż służba musi być pełniona na statku podnoszącym banderę państwa Unii Europejskiej lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego - niezależnie od daty osiągnięcia przychodu.
W praktyce niestety, zastosowanie tego przepisu jest ograniczone, ponieważ większość polskiej kadry marynarskiej pracuje na statkach typu offshore lub nie pracuje ponad 183 dni na statkach.
Na kogo wpływa uzależnienie skorzystania ze zwolnienia od państwa podnoszonej bandery?
Ograniczenie zwolnienia dochodów z opodatkowania ma szczególne znaczenie dla marynarzy otrzymujących dochody z tytułu pracy na statkach pływających pod banderą państw takich jak np. Antigua i Barbuda, Bahamy, Barbados, czy chętnie wybierana przez niemieckich armatorów - Liberia. Polscy marynarze pływający na statkach pod banderą ww. państw nie mogą zastosować zwolnienia z PIT, jak też w przypadku braku opodatkowania za granicą nie mogą skorzystać z ulgi abolicyjnej.
Autorzy:
