31 października 2019 r. Minister Finansów, Inwestycji i Rozwoju opublikował interpretację ogólną w sprawie stosowania ulgi abolicyjnej, o której mowa w art. 27g ustawy o PIT, do dochodów marynarzy uzyskanych z pracy na statkach eksploatowanych w transporcie międzynarodowym z państwa, z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (sytuacja bezumowna), jeżeli od tych dochodów nie został zapłacony za granicą podatek dochodowy.
Zakres stosowania ulgi
Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski (tzw. polscy rezydenci podatkowi), podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów, a więc także od dochodów (przychodów) uzyskanych za granicą.
Dla uniknięcia podwójnego opodatkowania dochodu zagranicznego w ustawie o PIT oraz w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidziano dwie metody unikania podwójnego opodatkowania.
- Pierwsza metoda (art. 27 ust. 8 ustawy o PIT) polega na całkowitym zwolnieniu dochodu zagranicznego z opodatkowania w Polsce (dochód ten wpływa jedynie na progresję),
- Druga metoda (art. 27 ust. 9 i 9a ustawy o PIT) polega na proporcjonalnym odliczeniu podatku zapłaconego poza Polską od polskiego podatku.
W przypadku dochodów uzyskanych w kraju, z którym Polska nie podpisała umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (np. Argentyna, Hongkong), jedyną metodą unikania podwójnego opodatkowania jest metoda proporcjonalnego odliczenia podatku zapłaconego za granicą. Metoda te jest mniej korzystna, niż metoda całkowitego wyłączenia z opodatkowania dochodów zagranicznych, stąd też w polskich przepisach przewidziano dodatkową ulgę (tzw. ulgę abolicyjną), która zrównuje wysokość należnego podatku dochodowego do wysokości podatku przy metodzie wyłączenia z progresją.
W interpretacji ogólnej Minister wyjaśnił jednak, że podatnik, który osiągnął dochód w państwie, z którym nie została zawarta umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania i od tego dochodu nie został zapłacony podatek dochodowy za granicą, nie jest uprawniony do skorzystania z ulgi abolicyjnej.
Powołując się na wykładnię językową Minister wskazał, że metoda określona w art. 27 ust. 9 i 9a ustawy znajdzie zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy z tytułu zagranicznych dochodów podatnik zapłacił podatek dochodowy za granicą. Dla proporcjonalnego odliczenia kwoty równej podatkowi dochodowemu zapłaconemu poza Polską kluczowe jest więc wykazanie przez podatnika, że taki podatek w obcym państwie zapłacił. Jednocześnie warunkiem koniecznym dla zastosowania ulgi abolicyjnej jest rozliczenie dochodów zgodnie z metodą proporcjonalnego odliczenia. Zatem podatnicy, którzy nie mogą rozliczać swych dochodów z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, nie są także uprawnieni do skorzystania z ulgi abolicyjnej.
Minister podkreślił, że sytuacja gdy z państwem, w którym uzyskiwane są dochody, nie została zawarta umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania różni się od sytuacji, gdy taka umowa została zawarta. Z interpretacji Ministra można wysnuć wniosek, że podatnicy osiągający dochody w krajach, z którymi Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, mogą skorzystać z ulgi abolicyjnej nawet wówczas, gdy podatek za granicą nie został zapłacony. W istocie kwestia ta wymaga analizy, bowiem organy podatkowe wielokrotnie zajmowały różne stanowiska odnośnie możliwości zastosowania ulgi do dochodów zagranicznych, od których nie został odprowadzony podatek. Stąd też stosując ulgę abolicyjną do dochodów nieopodatkowanych za granicą należy zachować szczególną ostrożność.
Zwolnienie z PIT dochodów marynarzy
Warto wspomnieć, że 1 stycznia 2020 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o PIT wprowadzająca zwolnienie z PIT dochodów marynarzy uzyskanych z tytułu pracy na statkach morskich o polskiej przynależności, jak również na statkach podnoszących banderę państwa członkowskiego UE lub EOG, wykonywanej łącznie przez okres liczący co najmniej 183 dni w roku podatkowym, w żegludze międzynarodowej na statkach wykorzystywanych do przewozu ładunku lub pasażerów.
Zwolnienie obejmie marynarzy legitymujących się obywatelstwem państwa polskiego, innego państwa UE lub EOG.
Z PIT nie będą zwolnione dochody z pracy na takich jednostkach jak m.in.: platformy, kablowce, statki specjalistyczne (np. badawcze, sejsmiczne).
Podkreślić należy, że bardzo wielu armatorów z UE i EOG korzysta z obcych bander, bo to obniża ich koszty. Przykładowo niemieccy armatorzy najczęściej wybierają banderę Antigua i Barbuda lub banderę liberyjską. Z kolei statki pasażerskie, na których pływają polscy marynarze, są zarejestrowane pod banderą wysp Bahama lub Bermudów. W konsekwencji, w praktyce liczba polskich marynarzy, mogących skorzystać z wprowadzonej ulgi, może być niewielka. A co więcej, z wymienionymi państwami Polska nie ma zawartej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Polscy marynarze pływający zatem na statkach pod banderą państw, z którymi nie została zawarta umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, nie tylko nie skorzystają ze zwolnienia z PIT, ale również w przypadku braku opodatkowania za granicą nie skorzystają z ulgi abolicyjnej. Tym samym dochód uzyskany z pracy na statku eksploatowanym w transporcie międzynarodowym będzie w całości podlegał opodatkowaniu w Polsce.
Autorzy:
