Ulga rehabilitacyjna za rok 2024

English

W rocznym rozliczeniu podatkowym za rok 2024 podatnik może korzystać z odliczenia od dochodu wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne.

Dla potrzeb ulgi rehabilitacyjnej osoba niepełnosprawna to osoba, która posiada:

• orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
• decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
• orzeczenie o niepełnosprawności, wydane na podstawie odrębnych przepisów, w przypadku gdy osoba ta nie ukończyła 16 roku życia.

Wydatki uprawniające do odliczeń

W zależności od tego jaki mechanizm odliczenia można zastosować, wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych można podzielić na 3 kategorie:

1. Wydatki nielimitowane (w ich przypadku można odliczyć od dochodu całą kwotę poniesionego wydatku) poniesione na:

• adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych, które są wymienione w wykazie wyrobów medycznych określonym w przepisach wydanych na podstawie 38 ust. 4 ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz wyposażenia, które umożliwia ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem;
• zakup, naprawę lub najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, niewymienionych w wykazie wyrobów medycznych określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 38 ust. 4 ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
• zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
• odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
• odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
• opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
• opłacenie tłumacza języka migowego;
• kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia;
• odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
• osoby niepełnosprawnej karetką transportu sanitarnego;
• osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż karetka transportu sanitarnego;
• odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
• na turnusie rehabilitacyjnym;
• w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, rehabilitacji leczniczej, opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych;
• na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia.

2. Wydatki limitowane (w ich przypadku można odliczyć od dochodu część wydatku) poniesione na:

• zakup leków, o których mowa w ustawie Prawo farmaceutyczne, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować stale lub czasowo te leki. W tym przypadku odliczeniu podlegają wydatki w wysokości różnicy pomiędzy wydatkami faktycznie poniesionymi w danym miesiącu, a kwotą 100 zł;
• zakup pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów, wkładów anatomicznych - maksymalna kwota odliczenia wynosi 2 280 zł;
• opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł;
• utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, tj. odpowiednio wyszkolonego i specjalnie oznaczonego psa, który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł;
• używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2 280 zł.

3. Wydatki ponad limit 100 zł (w ich przypadku można odliczyć od dochodu różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł), które zostały poniesione na leki jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo).

Co do zasady, inne wydatki niewymienione powyżej nie uprawniają do odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

Opiekun osoby niepełnosprawnej a ulga rehabilitacyjna

Dotychczas z odliczenia ulgi rehabilitacyjnej skorzystać mógł również podatnik, na którego utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe. W 2023 r. został rozszerzony katalog osób uprawnionych do ulgi, zgodnie z nowym brzmieniem art. 26 ust. 7e Ustawy o PIT prawo do ulgi będzie miał podatnik, na którego utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne:

• osoba będąca w stosunku do podatnika lub jego małżonka osobą zaliczoną do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn;
•  lub dziecko obce przyjęte na wychowanie przez podatnika lub jego małżonka  

– jeżeli dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Do dochodów nie zalicza się alimentów na rzecz dzieci, świadczenia uzupełniającego, dodatku energetycznego, dodatku osłonowego, dodatku węglowego, dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła i dodatku dla niektórych podmiotów niebędących gospodarstwami domowymi z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła, dodatku elektrycznego, refundacji kwoty odpowiadającej podatkowi VAT, bonu energetycznego, zasiłku pielęgnacyjnego oraz dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów, dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów oraz kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów.). W W 2024 r. kwota limitu dochodu wynosi 21 371,52 zł. W takim przypadku dowody poniesienia kosztów mogą dotyczyć opiekuna (np. faktury mogą być wystawiane na jego imię i nazwisko).

Dokumenty

Wysokość wydatków ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie (faktury, rachunki, paragon – połączony z oświadczeniem podatnika o poniesieniu wydatku), z wyjątkiem:

• opłacenia przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł,
• utrzymania psa asystującego – w wysokości do 2 280 zł,
• używania samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną  albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16 roku życia – limit jest niezależny od dokumentacji i odliczenie przysługuje do wartości 2 280 zł.

W powyższych trzech przypadkach jako dowód podatnik musi dodatkowo:

• wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
• okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

W 2024 r. nie ma natomiast obowiązku okazywać dokumentu potwierdzającego zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych.

Refinansowanie wydatków

Wydatki powyższe podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) w całości ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

W przypadku, gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Co jeszcze warto wiedzieć

Ulga rehabilitacyjna to odliczenie od dochodu. W związku z tym, jeżeli dochody podatnika nie pozwalają na odliczenie poniesionych przez podatnika wydatków w danym roku podatkowym nie będzie on miał możliwości ich odliczenia w zeznaniu podatkowym za kolejny rok (kolejne lata). Zatem, jeżeli podatnik spodziewa się, że kwota poniesionych przez niego wydatków przewyższy kwotę dochodów za dany rok, to zwłaszcza w końcówce roku warto zawczasu zastanowić się czy nie przesunąć wydatkowania określonych kwot na początek kolejnego roku (o ile oczywiście jest to możliwe).