Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dopuszczają możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania darowizn przekazanych na cele pożytku publicznego (art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a). Do działalności pożytku publicznego zalicza się, między innymi, ratownictwo i ochronę ludności oraz pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą (art. 4 ust. 1 pkt 23 i 24 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie). W konsekwencji, darowizny przekazane na cele zwalczania skutków powodzi, po spełnieniu odpowiednich warunków, również mogą pozwolić na skorzystanie z odliczenia.
Jaka forma opodatkowania pozwala na skorzystanie z odliczenia?
Odliczenie może być zastosowane przez podatników opodatkowujących swoje dochody według skali podatkowej a także, w przypadku przedsiębiorców, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Odliczenie nie przysługuje przedsiębiorcom rozliczających się podatkiem liniowym.
Co można przekazać w ramach darowizny?
Darowizna może mieć formę:
- pieniężną, gdy dokonywany jest przelew na rzecz obdarowywanej organizacji;
- niepieniężną (rzeczową), gdy przekazywane są np.:
- środki czystości,
- żywność,
- odzież,
- sprzęt pomagający zwalczyć skutki powodzi.
Darowiznę do odliczenia można przekazać na rzecz:
- Organizacji pozarządowych (np. fundacji i stowarzyszeń, które nie są jednostkami sektora finansów publicznych i nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz m.in. kościołów, stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego czy spółdzielni socjalnych);
- W przypadku działalności pożytku publicznego prowadzonej przez jednostki samorządu terytorialnego można odliczyć darowiznę przekazaną stowarzyszeniu prowadzonemu przez miasto na cele pomocy powodzianom, nie urzędowi miasta.
Odliczenie darowizny nie przysługuje w przypadku:
- Dokonania darowizny bezpośrednio na rzecz osoby fizycznej;
- Zwrócenia darowizny darczyńcy w jakiejkolwiek formie;
- Zaliczenia darowizny przez przedsiębiorcę do kosztów uzyskania przychodów.
Limit odliczenia darowizny:
Wysokość odliczenia ograniczona jest limitem - może ono wynieść maksymalnie 6% osiągniętego w danym roku podatkowym dochodu / przychodu.
Dokumentowanie prawa do odliczenia:
Aby odliczenie mogło być zastosowane, darowizna musi zostać udokumentowana we właściwy sposób:
- W przypadku darowizny pieniężnej - dowód wpłaty na rachunek płatniczy organizacji lub rachunek w banku inny niż rachunek płatniczy. Darowizny przekazane w gotówce nie pozwalają na skorzystanie z odliczenia.
- W przypadku darowizny niepieniężnej - dowód identyfikujący darczyńcę wraz z wartością przekazanej darowizny z oświadczeniem organizacji o jej przyjęciu. Dokumentacja musi pozwolić na ustalenie wartości przekazanych przedmiotów, zatem darczyńca powinien dysponować np. fakturami ich zakupu.
Jak dokonać odliczenia?
Podatnik dokonujący darowizny ma obowiązek wykazać darowiznę w deklaracji podatkowej PIT-37, PIT-36 lub PIT-28 wskazując w załączniku PIT/O odpowiednio wartość darowizny, wartość odliczenia oraz dane identyfikujące obdarowanego w szczególności jego nazwę.
Zwolnienia podatkowe w podatku dochodowym dla obdarowanych
Zgodnie przepisami ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są:
- zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci:
- z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra - niezależnie od ich wysokości,
- z innych źródeł - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6000 zł;
- przychody członków Ochotniczych Straży Pożarnych, uzyskane z tytułu uczestnictwa w szkoleniach, ćwiczeniach, działaniach ratowniczych, akcjach ratowniczych i akcjach związanych z likwidowaniem klęsk żywiołowych.
Dodatkowo do 31 grudnia 2025 roku z podatku PIT zwolnione są:
- dochody (przychody) poszkodowanego otrzymane na usuwanie skutków powodzi z tytułu:
- nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń,
- darowizn, do których nie ma zastosowania ustawa podatku od spadków i darowizn;
- przychody poszkodowanego otrzymane w ramach pomocy:
- dla poszkodowanych pracowników ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
- wybranych środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
- wybranych środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych,
- umorzenie wybranych pożyczek z PFRON udzielonych przed wystąpieniem powodzi oraz świadczenia w wysokości zasiłku dla bezrobotnych przyznanego na wniosek poszkodowanego bezrobotnego.
W przypadku darowizn:
Do 31 grudnia 2025 r. darowizny przeznaczone przez obdarowanego na usunięcie skutków powodzi są zwolnione z podatku od spadków i darowizn. Warunkiem jest jednak, aby zostały one przeznaczone na ten cel do końca 2025 r.
Obowiązki dokumentacyjne:
Konieczne jest zachowanie wszystkich dokumentów na wypadek kontroli podatkowej oraz do celów rozliczeniowych.
Podatnicy korzystający ze zwolnień z podatku PIT muszą starannie dokumentować otrzymane zapomogi, darowizny oraz pomoc, np. poprzez zaświadczenia, umowy darowizny, czy decyzje o przyznaniu świadczeń. W przypadku szkód związanych z powodzią, konieczne jest również posiadanie dowodów poniesienia szkód, które utrudniają sytuację finansową.
Komentarz PwC
Jeżeli darowizny zostały / zostaną przekazane jeszcze w tym roku, mogą one w istotny sposób wpłynąć na możliwość zmniejszenia podstawy obliczenia zobowiązań podatkowych. Należy jednak pamiętać, że przepisy warunkują możliwość skorzystania z obniżenia podstawy opodatkowania od rodzaju obdarowanego podmiotu - przede wszystkim niedopuszczalne jest dokonywanie darowizn bezpośrednio na rzecz osób fizycznych. Ponadto z odliczenia nie pozwoli skorzystać dokonanie darowizny w gotówce, jak również brak wymaganej dokumentacji (w tym oświadczenia podmiotu obdarowanego o przyjęciu darowizny, gdy dokonano darowizny rzeczowej).
Autorzy:
