Program "Energia dla Wsi"

1. Cel programu 

Celem programu “Energia dla wsi” jest doprowadzenie do wzrostu wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenie gmin wiejskich i wiejsko-miejskich. Program przyczynić się ma do osiągnięcia celów ramowych dotyczących klimatu i energetyki określonych na poziomie krajowym oraz celów długoterminowych określonych w Porozumieniu Paryskim.

2. Wskaźnik osiągnięcia celu 

• Zmniejszenie emisji CO2 – planowana wartość wskaźnika osiągnięcia celu wynosi co najmniej 260 000 Mg/rok, w tym: dla bezzwrotnych i zwrotnych form dofinansowania – co najmniej 260 000 Mg/rok 
• Ilość wytworzonej energii ze źródeł odnawialnych – planowana wartość wskaźnika osiągnięcia celu wynosi co najmniej 450 000 MWh/rok, w tym: dla bezzwrotnych i zwrotnych form dofinansowania – co najmniej 450 000 MWh/rok 
• Dodatkowa zdolność wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych – co najmniej 90 MW, w tym dla bezzwrotnych i zwrotnych form dofinansowania - co najmniej 90 MW.

3. Alokacja

Kwota alokacji programu 1 mld zł w tym:

• dla dofinansowania w formie pożyczki – do 515 mln zł
• dla dofinansowania w formie dotacji – do 485 mln zł

Przy czym alokacja pierwszego naboru wniosków o dofinansowanie wynosi 100 mln zł, w tym:

• dla dofinansowania w formie pożyczki – 51,5 mln zł
• dla dofinansowania w formie dotacji – do 48,5 mln zł

4. Okres wdrażania

Program realizowany będzie w latach 2022 - 2030, przy czym: 

• zobowiązania (rozumiane jako podpisywanie umów) podejmowane będą do 31.12.2028 r.; 
• środki wydatkowane będą do 31.12.2030 r. 

5. Koszty kwalifikowane

Okres kwalifikowalności kosztów od 01.01.2022 r. do 30.09.2030 r., w którym to poniesione koszty mogą być uznane za kwalifikowane. 

Koszty kwalifikowane - zgodnie z „Wytycznymi w zakresie kosztów kwalifikowanych", z zastrzeżeniem, że: 

• koszty związane z przygotowaniem inwestycji kwalifikuje się do wysokości nieprzekraczającej 10% sumy kosztów kwalifikowanych inwestycji,
• koszty związane z zarządzaniem inwestycją kwalifikuje się do wysokości nieprzekraczającej 10% kosztów kwalifikowanych inwestycji, 
• koszty nabycia nieruchomości kwalifikuje się do wysokości nieprzekraczającej 10% kosztów kwalifikowanych inwestycji, 
• koszty związane z wartościami niematerialnymi i prawnymi kwalifikuje się do wysokości nieprzekraczającej 20% kosztów kwalifikowanych inwestycji.

Podatek od towarów i usług (VAT) jest kosztem kwalifikowanym tylko wówczas, gdy jest on faktycznie i ostatecznie ponoszony przez Beneficjenta, a Beneficjent nie ma prawnej możliwości odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego w jakiejkolwiek części.

Warunki kwalifikowalności kosztów

Koszt kwalifikowany musi być zgodny z kategoriami kosztów wymienionymi w pkt 3 Wytycznych, z zastrzeżeniem warunków określonych w programie priorytetowym. 

Za koszty kwalifikowane w ramach przedsięwzięcia uznane będą koszty faktycznie poniesione przez Beneficjenta spełniające wszystkie poniższe warunki łącznie:

• są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa,
• są niezbędne do realizacji przedsięwzięcia oraz zapewniają wdrożenie 
• i funkcjonowanie przedsięwzięcia oraz uzyskanie określonego efektu ekologicznego,
• są poniesione w okresie kwalifikowalności kosztów,
• są poniesione przez Beneficjenta lub podmiot upoważniony do ponoszenia kosztów, zaakceptowany przez NFOŚiGW i wskazany w umowie o dofinansowanie,
• są zgodne z umową o dofinansowanie, w szczególności z aktualnym harmonogramem rzeczowo-finansowym (o ile taki występuje),
• są należycie udokumentowane i możliwe do zidentyfikowania w szczególności poprzez wprowadzenie ich do ewidencji księgowej Beneficjenta oraz ustalone zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości oraz z odpowiednimi standardami rachunkowości,  
• nie podlegają wyłączeniom z finansowania przez NFOŚiGW, o których mowa w pkt 4 Wytycznych, lub określonych w programie priorytetowym.

Koszty związane z przygotowaniem przedsięwzięcia mogą być uznane za kwalifikowane, o ile wiążą się z opracowaniem dokumentacji niezbędnej do realizacji planowanego przedsięwzięcia oraz uzyskaniem niezbędnych pozwoleń i decyzji, w szczególności są to koszty opracowania:

• planów i programów ochrony, planów zadań ochronnych,
• studium wykonalności (jeżeli jest wymagane przez NFOŚiGW), 
• raportu o oddziaływaniu na środowisko, 
• audytu energetycznego  (jeżeli jest wymagany przez NFOŚiGW), 
• projektu budowlanego i wykonawczego.

Nabycie nieruchomości niezabudowanej, nieruchomości zabudowanej, zakup gruntu

Wartość nabycia nieruchomości niezabudowanej, nieruchomości zabudowanej czy zakupu gruntu może być kosztem kwalifikowanym, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące warunki: 

• nabyta nieruchomość jest niezbędna dla realizacji przedsięwzięcia i zostanie wykorzystana bezpośrednio do realizacji przedsięwzięcia, tzn. jako koszt kwalifikowany może być uznany tylko koszt takiej części nieruchomości, która jest niezbędna,
• wartość nabytej nieruchomości nie przekracza jej wartości rynkowej, a w przypadku braku możliwości jej ustalenia wartości godziwej,
• wartość nieruchomości jest potwierdzona operatem szacunkowym sporządzonym przez uprawnionego rzeczoznawcę w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami, 
• nabycie nieruchomości zostało przewidziane we wniosku o dofinansowanie i bezpośrednio wskazane w umowie o dofinansowanie,
• płatności za nabycie są dokonywane na rzecz podmiotów zewnętrznych wobec Beneficjenta.

Warunek wskazany w lit. c powyżej, nie obowiązuje w przypadku nabycia na zasadzie pierwokupu nieruchomości gruntowych niezbędnych do renaturyzacji siedlisk przyrodniczych oraz prowadzenia ochrony, restytucji bądź reintrodukcji gatunków w parkach narodowych, 

w tym także nieruchomości zabudowanych pod warunkiem, że budowle i budynki zostaną przeznaczone do rozbiórki lub wykorzystane do celów statutowych parku narodowego, a koszty te uznaje się za kwalifikowane.

Roboty budowlane

W ramach tej kategorii kwalifikowane są koszty związane z przygotowaniem placu budowy i poniesione na roboty budowlane niezbędne do realizacji przedsięwzięcia, m.in.:  

• koszty infrastruktury technicznej związanej z nową inwestycją (instalacje wewnętrzne w obiektach technologicznych, przyłącza doprowadzające media do obiektów technologicznych, itp.),
• koszty remontów, adaptacji obiektów niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia,
• koszty materiałów, robót budowlano-montażowych, demontażowych i rozbiórkowych. 

Roboty budowlane muszą być prowadzone zgodnie z obowiązującym prawem, w szczególności zgodnie z ustawą Prawa budowlanego.

Środki trwałe, sprzęt i wyposażenie, wartości niematerialne i prawne

Wartość nabycia środków trwałych, które będą na stałe zainstalowane w ramach przedsięwzięcia, będzie kosztem kwalifikowanym pod warunkiem, że środki te będą włączone w rejestr środków trwałych Beneficjenta, z zastrzeżeniem pkt 3.4.4. 

W szczególności koszty te dotyczą nabycia:

• maszyn, urządzeń i materiałów wraz z kosztami dostawy (transportu, załadunku i wyładunku),
• narzędzi, przyrządów i aparatury, 
• infrastruktury technicznej związanej z inwestycją,
• instalacji/montażu i uruchomienia środków trwałych,
• wartości niematerialnych i prawnych w formie: oprogramowania, patentów, licencji, nieopatentowanej wiedzy technicznej, technologicznej lub z zakresu organizacji i zarządzania.

Nabycie przenośnych środków trwałych, które nie będą na stałe zainstalowane w przedsięwzięciu (np. specjalistyczne pojazdy do monitorowania sieci kanalizacyjnej, samochody ratownictwa chemicznego, samochody ratowniczo–gaśnicze, specjalne samochody, kontenery i pojemniki na odpady (w przypadku przedsięwzięć polegających na sortowaniu odpadów u źródła ich powstania) - pod warunkiem stosowania zasad dotyczących pomocy publicznej, specjalistyczny sprzęt komputerowy, itp. może być uznane za koszt kwalifikowany po spełnieniu łącznie następujących warunków: 

• są niezbędne dla realizacji celu przedsięwzięcia bądź dla poprawnego funkcjonowania infrastruktury wytworzonej w wyniku realizacji przedsięwzięcia, 
• zostaną wskazane we wniosku o dofinansowanie wraz z uzasadnieniem konieczności ich zakupu, 
• zostaną wskazane w umowie o dofinansowanie, 
• zostaną włączone w rejestr środków trwałych Beneficjenta oraz koszt ten będzie traktowany jako nakłady inwestycyjne zgodnie z ustawą o rachunkowości,
• są ekonomicznie uzasadnione.

Kosztem kwalifikowanym są również koszty nabycia sprzętu i wyposażenia, które nie stanowią środków trwałych zgodnie z zasadami obowiązującymi u danego Beneficjenta, o ile nie są sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa. Koszty eksploatacyjne, np. koszty przeglądów, części zamiennych, ubezpieczeń, paliwa, napraw, nie są kwalifikowane, chyba że program priorytetowy stanowi inaczej. 

6. Formy dofinansowania

Dofinansowanie będzie udzielone w formie dotacji i/lub pożyczki, zgodnie z programem priorytetowym „Energia dla wsi”.

W przypadku inwestycji realizowanych przez spółdzielnię energetyczną lub jej członka, lub przez powstająca spółdzielnię energetyczną, zgodnie z poniższą tabelą:

* maksymalny poziom dotacji, może zostać zwiększony o:

• 20 punktów procentowych – w przypadku mikroprzedsiębiorcy i małego przedsiębiorcy
• 10 punktów procentowych – w przypadku średniego przedsiębiorcy

Dla inwestycji realizowanych w formule „project finance" obowiązuje wymóg udziału środków

własnych Wnioskodawcy (z zastrzeżeniem, że środki własne nie obejmują: kredytów bankowych, emisji obligacji, pożyczek właścicielskich, pożyczek udzielonych przez inne podmioty itp.) w wysokości co najmniej 15% kosztów kwalifikowanych inwestycji, wniesionego w postaci udziału kapitału zakładowego pokrytego wkładem pieniężnym.

7. Beneficjenci

• Spółdzielnie energetyczne i jej członkowie będący przedsiębiorcami
• Powstające spółdzielnie energetyczne (spółdzielnie lub spółdzielnie rolników, których przedmiotem działalności jest wytwarzanie energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła, w instalacjach odnawialnego źródła energii i równoważenie zapotrzebowania energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła, wyłącznie na potrzeby własne spółdzielni energetycznej i jej członków, która zamierza ubiegać się o umieszczenie jej w wykazie spółdzielni energetycznych)
• Rolnik (osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostki organizacyjne nieposiadających osobowości prawnej)

8. Terminy składania wniosków

Wnioski należy składać od 25 stycznia 2023 r. do 15 grudnia 2023 r. lub do wyczerpania alokacji środków.