Globalny podatek minimalny - kary i zakres odpowiedzialności

English

Przyjęcie przez państwa członkowskie Unii Europejskiej Dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 z dnia 14 grudnia 2022 r. („Dyrektywy Pillar 2”) zrodziło obowiązek implementacji przepisów unijnych do krajowego porządku prawnego. W konsekwencji w dniu 25 kwietnia 2024 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt ustawy, która ma wprowadzić do polskiego systemu prawnego zasady globalnego podatku minimalnego (tzw. „Filar 2”). 

Termin przyjęcia projektu wspomnianej ustawy przez Radę Ministrów został zaplanowany na III kwartał 2024 r. Ustawa ma wejść w życie od dnia 1 stycznia 2025 r. Aktualne brzmienie przepisów przejściowych przewiduje fakultatywną możliwość stosowania przepisów z mocą wsteczną, od 1 stycznia 2024 r., na podstawie dokonanego wyboru. 

Przepisy w zakresie Filar 2 dotyczyć będą międzynarodowych oraz krajowych grup kapitałowych, których łączny, roczny obrót wyniesie minimum 750 milionów euro, w co najmniej dwóch z czterech lat podatkowych, bezpośrednio poprzedzających dany rok podatkowy. 

Podatek podlegający zapłacie będzie stanowił różnicę pomiędzy minimalną stawką 15%, a efektywną stawką podatkową (ang. effective tax rate) obliczoną dla danej jurysdykcji. 

Więcej informacji dotyczących mechanizmów i podmiotów zobowiązanych do jego rozliczenia znajduje się w artykule poświęconym projektowi polskiej ustawy o Filarze 2 (w wersji polskiej oraz angielskiej) link. 

W niniejszym artykule pragniemy przedstawić przede wszystkim potencjalny zakres odpowiedzialności w związku z niedopełnieniem obowiązków wynikających z Filaru 2. 

Filar 2 - zakres odpowiedzialności i potencjalne kary

Zgodnie z art. 46 Dyrektywy Pillar 2, państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące kar mających zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów krajowych przyjętych na podstawie wspomnianej dyrektywy podejmują wszelkie kroki niezbędne w celu zapewnienia stosowania kar. Przewidziane kary muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

W konsekwencji, w celu realizacji dyspozycji z art. 46 Dyrektywy Pillar 2, ustawodawca zdecydował się na zaproponowanie nowelizacji kodeksu karnego skarbowego („KKS”). 

Wśród obowiązków wynikających z wdrożenia modelowych globalnych zasad Filaru 2, których niedopełnienie może skutkować sankcją, należy wskazać m.in. następujące działania podatników:

1. nieprowadzenie ksiąg rachunkowych bądź też prowadzenie ich w sposób wadliwy (tj. niezgodnie z przepisami prawa) lub nierzetelny (tj. niezgodny ze stanem rzeczywistym);
2. niesporządzenie sprawozdania finansowego lub skonsolidowanego sprawozdania finansowego, a także sporządzenie ich niezgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, w tym niezgodnie z innymi standardami międzynarodowymi (np. Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej);
3. niezłożenie lub nieterminowe złożenie deklaracji informacyjnej obejmującej dane niezbędne do wyliczenia poszczególnych kategorii podatkowych funkcjonujących w ramach Modelowych Zasad OECD, podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy we wspomnianej deklaracji;
4. niezłożenie lub nieterminowe złożenie zeznania o wysokości kwalifikowanego dochodu (straty) albo podanie w nich nieprawdy lub zatajenie prawdy;
5. nieprzekazanie przez podatników zawiadomienia o danych zagranicznej jednostki składowej składającej deklarację wraz z informacją o państwie, w którym taka jednostka jest zlokalizowana;
6. nieterminowa zapłata globalnego podatku wyrównawczego, krajowego podatku wyrównawczego albo podatku wyrównawczego od niedostatecznie opodatkowanych zysków.

Jak widać z powyższego zestawienia nie wszystkie naruszenia obowiązków wynikających z Filaru 2 mogą podlegać sankcjom na gruncie obecnego stanu prawnego. Z tego też względu uznano, że wymaga to interwencji legislacyjnej poprzez wprowadzenie nowego typu czynów podlegających odpowiedzialności karnoskarbowej. Nowo dodany art. 56f KKS i art. 80h KKS wskazują następujące czyny:

1. niezłożeniu deklaracji informacyjnej (tzw. „Informacja GloBE”) lub niezłożeniu jej za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo złożeniu jej niezgodnie ze wzorem dokumentu elektronicznego;
2. złożeniu Informacji GloBe po terminie, podanie nieprawdy lub zatajenia prawdy;
3. nieprzekazaniu danych o zagranicznej jednostki składowej, składającej informację GloBE, wraz z informacją o państwie, w którym taka jednostka jest zlokalizowana.

Jednocześnie w zakresie wszystkich ww. czynów przewidziano typ uprzywilejowany w postaci wypadków mniejszej wagi, zagrożonego karą grzywny za wykroczenie skarbowe.

Należy również zauważyć, że KKS w ramach rozróżnienia czynów na przestępstwa i wykroczenia skarbowe, przewiduje stosowną rozpiętość dolegliwości za ich popełnienie. W tym kontekście - w zależności od popełnionego wykroczenia lub przestępstwa skarbowego w zw. z Filarem 2 - podatnik będzie mógł podlegać odpowiednio karze grzywny określonej kwotowo (w odniesieniu do wykroczeń skarbowych), karze grzywny w stawkach dziennych, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności (w odniesieniu do przestępstw skarbowych).  

Podsumowanie

Mając na uwadz charakter podatku wyrównawczego naruszenie obowiązków wynikających z Filar II jedynie w wyjątkowych sytuacjach będzie mogło zostać uznane za przypadek mniejszej wagi. Taka konkluzja została wprost wyrażona w uzasadnieniu do ustawy Filar II. 

Oznacza to, że przygotowania do prawidłowego wywiązania się z nowo nałożonych obowiązków należy rozpocząć z wyprzedzeniem aby prawidłowo i terminowo obliczyć i wykazać go w zeznaniu i  informacji GloBe. 

Jeśli są Państwo zainteresowani naszym wsparciem w zakresie Filaru 2, zapraszamy do kontaktu.