Ważny wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie opodatkowania VAT rekompensat za usługi transportu publicznego

W dniu 8 maja 2025 r. Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok o numerze C-615/23, w którym odniósł się do problematyki opodatkowania VAT rekompensat wypłacanych przez jednostki samorządu terytorialnego operatorom świadczącym usługi publicznego transportu zbiorowego. Pytanie prejudycjalne dotyczyło interpretacji artykułu 73 Dyrektywy VAT w kontekście określenia podstawy opodatkowania. Stan faktyczny sprawy dotyczył spółki świadczącej usługi transportu publicznego, która otrzymywała od jednostki samorządu terytorialnego rekompensaty na pokrycie ponoszonych strat. Sąd krajowy chciał ustalić, czy przedmiotowe rekompensaty powinny być uwzględniane w podstawie opodatkowania VAT.  

Stanowisko TSUE 

TSUE orzekł, że artykuł 73 Dyrektywy VAT należy interpretować w ten sposób, że zryczałtowana rekompensata wypłacana przez jednostki samorządu terytorialnego spółce świadczącej usługi publicznego transportu zbiorowego i mająca na celu pokrycie strat poniesionych w ramach świadczenia tych usług, nie wchodzi do zakresu podstawy opodatkowania. TSUE argumentował, że rekompensata ta nie jest bezpośrednio związana z ceną usługi w rozumieniu Dyrektywy VAT, ponieważ nie wpływa bezpośrednio na cenę biletów. Związek ten byłby bezpośredni, gdyby rekompensata była przyznawana w celu obniżenia ceny biletów dla konkretnych pasażerów. W omawianym przypadku rekompensata była wypłacana po wykonaniu usług i zależała od liczby wozokilometrów, a nie od konkretnego skorzystania z usług. 

Rekompensata nie zawsze poza VAT 

TSUE odniósł się również do wyroku wydanego w sprawie Le Rayon d’Or (C-151/13), który dotyczył opodatkowania VAT dotacji na leczenie dla zakładów opiekuńczo-leczniczych. Wówczas TSUE uznał dotację za świadczenie wzajemne za usługi medyczne, wskazując na bezpośredni związek między dotacją a świadczonymi usługami. Przytoczony wyrok nie znajduje jednak zastosowania w analizowanej sprawie, gdyż rekompensata dla operatora transportu publicznego nie jest bezpośrednio związana z konkretnymi usługami świadczonymi pasażerom. Rekompensata ta jest bowiem ryczałtowa i nie zależy od liczby przejazdów czy pasażerów, lecz od ogólnych kosztów. Brak jest więc bezpośredniego związku, jak w ww. wyroku, gdzie dotacja była powiązana z indywidualnymi usługami medycznymi. 

Znaczenie wyroku dla podatników 

Wyrok ten może mieć istotne znaczenie dla jednostek samorządowych, które finansują swoje spółki komunalne w drodze rekompensaty za ponoszone koszty. Z wyroku TSUE wynika, że rekompensaty na pokrycie straty nie stanowią w takim modelu dotacji mającej bezpośredni wpływ cenę. W związku z powyższym, warto przeanalizować rozliczenia pomiędzy jednostką a spółką komunalną w celu identyfikacji tych przepływów, do których zastosowanie może mieć wyrok TSUE. Z jednej strony pozwoli to uniknąć ryzyka reklasyfikacji w zakresie opodatkowania VATem, a ponadto może skutkować zmniejszeniem obciążeń podatkowych, w przypadkach, w których podatnicy stosowali dotychczasowe podejście prezentowane przez polskie organy podatkowe.