Ważny wyrok NSA w sprawie podatku od przeniesienia aktywów

English

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego: zbycie funkcjonującej nieruchomości komercyjnej (centrum handlowe) może zostać zakwalifikowane jako zbycie przedsiębiorstwa kontynuującego działalność, bez prawa do odzyskania zapłaconego podatku VAT i potencjalnie podlegające opodatkowaniu podatkiem PCC.

Sprawa dotyczy nabycia działającego centrum handlowego przeprowadzonego w 2016 roku. Transakcja została zakwalifikowana przez strony jako jednostkowe przeniesienie aktywów, podlegające opodatkowaniu 23% VAT należnym możliwym do odzyskania przez nabywcę. Prawo do odzyskania podatku VAT zostało potwierdzone w indywidualnej interpretacji podatkowej uzyskanej przed transakcją (przy czym, według naszego rozeznania, interpretacja ta nie obejmowała wprost klasyfikacji przedmiotu transakcji).

Odzyskanie podatku VAT zapłaconego przez nabywcę zostało zakwestionowane przez organy podatkowe na tej podstawie, że transakcja obejmowała przedsiębiorstwo sprzedawcy / jego zorganizowaną część (kontynuację działalności) i powinna być poza zakresem VAT. Organy podniosły m.in., że przedmiot transakcji jest wystarczający do samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej przez nabywcę, przy niewielkich lub żadnych dodatkowych działaniach / zasobach wymaganych od nabywcy, który po prostu kontynuuje działalność prowadzoną przez sprzedawcę. Organy nie uwzględniły dostępnej indywidualnej interpretacji podatkowej traktując ją jako niekompletną.

W następstwie odwołania złożonego przez nabywcę, powyższe stanowisko zostało podtrzymane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, a sprawa została następnie zaskarżona przez nabywcę do NSA.

NSA początkowo zawiesił postępowanie i zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ("TSUE") o ocenę, czy: 

(i) przeniesienie kontynuacji działalności nie wymaga, aby nabywca był następcą prawnym zbywcy; 

(ii) aby zakwalifikować się jako kontynuacja działalności, zbiór przenoszonych składników nie musi obejmować wszystkich aktywów posiadanych przez zbywcę, pod warunkiem, że przenoszone składniki są wystarczające do samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej. W uchwale nr. C-729/21 z 16.01.2023 r. (wspomnianej w jednym z naszych poprzednich wpisów), TSUE potwierdził oba punkty i dodał, że sąd krajowy powinien zdecydować, czy w przedmiotowej sprawie doszło do przeniesienia działalności.

W konsekwencji, w swoim wyroku NSA ostatecznie podtrzymał stanowisko organów podatkowych oraz sądu niższej instancji, stwierdzając, że omawiana transakcja powinna być wyłączona z zakresu VAT, a nabywca nie ma prawa do odzyskania zapłaconego podatku VAT. Na tym etapie nie jest dostępne pisemne uzasadnienie. Sprawa dotyczy wyłącznie podatku VAT, w związku z czym nie podniesiono jeszcze, że transakcja powinna podlegać nieodpłatnemu podatkowi od czynności cywilnoprawnych ("PCC") należnemu od nabywcy (2% od FMV środków trwałych i 1% od FMV wartości niematerialnych i prawnych), który jest podatkiem transferowym od transakcji kontynuacji działalności.

Kluczowe wnioski: Wyrok NSA przypomina o niepewności związanej z opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych transakcji na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce (VAT oraz PCC), która miała miejsce w latach 2016-2018. Aspekt ten został w dużej mierze wyjaśniony przez oficjalne wytyczne wydane przez polskie Ministerstwo Finansów w grudniu 2018 r., które wskazują na transakcje aktywów podlegające opodatkowaniu VAT. Należy jednak obserwować dalszy rozwój wydarzeń na poziomie organów podatkowych i sądów administracyjnych, aby określić wpływ na obecną praktykę - tj. czy wyrok zostanie uznany za mający ograniczone znaczenie jako obejmujący transakcję sprzed wytycznych, czy też ponownie otworzy dyskusję na temat opodatkowania podatkiem transferowym.

Na chwilę obecną należy zauważyć, że wytyczne mają formalną moc ochronną indywidualnej interpretacji podatkowej, ale ze względu na ich ogólne brzmienie, praktyczna ochrona jest raczej ograniczona. W związku z tym zdecydowanie zaleca się przeanalizowanie przedmiotu każdej transakcji na rynku nieruchomości komercyjnych i potwierdzenie jej opodatkowania podatkiem transferowym w szczegółowej i kompletnej indywidualnej interpretacji podatkowej przed jej zamknięciem.