Przesłanki uznania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski

Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej może powstać w wyniku zaistnienia struktury organizacyjnej na terytorium państwa, nawet jeżeli spółka nie posiada na nim własnej infrastruktury i pracowników.

Stan faktyczny

Sprawa dotyczy spółki, która planuje rozszerzenie działalności skupiającej się na dystrybucji produktów leczniczych, na terytorium Polski. W związku z powziętymi planami powiązany podmiot będzie świadczył usługi marketingowo promocyjne, a jego pracownik będzie przyjmował zamówienia od polskich nabywców. Spółka będzie podejmowała decyzje dotyczące działań w Polsce poza jej terytorium oraz nie planuje delegacji pracowników, którzy byliby upoważnieni do wydawania takich decyzji. W zarządzie spółki będzie zasiadał country manager, który w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej będzie związany ze spółką umową o świadczeniu usług. Do jego zadań będzie należało świadczenie usług doradczych bez możliwości podejmowania kluczowych decyzji dotyczących działalności spółki na terenie Polski. 

Spółka dopuszcza możliwość zawierania umów z polskimi przedsiębiorstwami usługowymi w zakresie usług marketingowych i promocyjnych, usług składowania, usług logistycznych, usług doradczych, usług księgowych, jak i reprezentacji przed organami podatkowymi w postępowaniach podatkowych, kontrolnych i wyjaśniających. 

Towary transportowane do Polski będą składowane w magazynie kontrahenta, który zostanie zobowiązany do wydawania towarów spółki na rzecz nabywców produktów leczniczych (hurtowni leków), jak również do dokonywania innych usług. 

Na tym tle spółka zadała następujące pytanie 

• Czy w świetle przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego spółka będzie posiadać na terytorium Polski "stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej" (fixed establishment) w rozumieniu przepisów rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) Nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do Dyrektywy 112.

Zdaniem spółki nie będzie ona posiadała stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Polski, w rozumieniu rozporządzenia unijnego. 

Stanowisko organu 

Dyrektor IS w Warszawie nie zgodził się ze stanowiskiem spółki, tłumacząc że w świetle prawa i orzecznictwa unijnego, a także prawa krajowego podmiot posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w momencie gdy na terytorium danego kraju przy wykorzystaniu infrastruktury oraz personelu, w sposób zorganizowany oraz ciągły, prowadzi działalność, w ramach której dokonuje czynności opodatkowanych VAT. Jednak warto pamiętać, że do przyjęcia stałego miejsca prowadzenia działalności nie jest konieczne posiadanie własnego zaplecza personalnego i technicznego, a kryterium decydującym jest tu porównywalna kontrola nad nim. W konsekwencji, na podstawie przedstawionego stanu faktycznego, należało uznać, że spółka spełnia kryteria posiadania minimalnego rozmiaru działalności charakteryzującej się określonym poziomem stałości. 

Wyrok WSA

Spółka zaskarżyła interpretację do WSA w Warszawie, który także nie zgodził się z jej stanowiskiem i w efekcie oddalił skargę. Sąd stwierdził, że posiadanie na terenie państwa odpowiedniej infrastruktury jest wystarczające do uznania za stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. 

Nie ma znaczenia w świetle orzecznictwa TSUE, czy pracownicy są zatrudnieni pośrednio czy bezpośrednio przez spółkę oraz czy należy do niej niezbędna infrastruktura. Samo korzystanie z dostępnych zasobów ludzkich i technicznych innego podmiotu może doprowadzić do powstania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Kluczowym elementem jest tu struktura organizacyjna niezbędna do prowadzenia działalności. 

Zdaniem sądu, spółka posiada wystarczające zaplecze techniczne i personalne do prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. W istocie, wszystkie procesy biznesowe, żywotne dla bieżącej działalności spółki będą ulokowane w Polsce. 

Wyrok NSA 

Naczelny Sąd Administracyjny również nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika, w związku z czym oddalił skargę kasacyjną. W uzasadnieniu wskazał, że stałe miejsce prowadzenia działalności to dowolne miejsce, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Biorąc pod uwagę opisany stan faktyczny, NSA zgodził się z rozstrzygnięciem sądu pierwszej instancji. Wszystkie elementy wskazane przez podatnika, czyli miejsce składowania, promocja, marketing, pozyskiwanie klientów, dystrybucja, które są niezbędne do prowadzenia działalności mają miejsce w Polsce. Zdaniem NSA w opisanym stanie faktycznym sprawy istotne znaczenie ma także osoba country managera, który choć pozbawiony kompetencji decyzyjnych, de facto „spaja” wszystkie elementy przedsięwzięcia na terenie Polski. Dlatego zdaniem sądu należy przyjąć, że spółka będzie posiadać na terenie Polski stałe miejsce prowadzenia działalności (fixed establishment) w VAT.