Gmina odliczy połowę kwoty VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi wykorzystywanymi do działalności mieszanej, bez konieczności zastosowania proporcji

Gminie przysługuje prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wydatki poniesione na pojazdy samochodowe wykorzystywane zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza. Gmina nie jest przy tym obowiązana do zastosowania prewspółczynnika VAT względem tych nabyć.

Stan faktyczny

Gmina, której omawiana sprawa dotyczy, zaznaczyła, iż w ramach realizowanych przez nią działań dokonywane są zakupy towarów i usług związanych z działalnością przypisaną poszczególnym jednostkom budżetowym Gminy. Do tych zakupów zaliczają się m.in. wydatki na poczet nabycia i użytkowania samochodów osobowych do 3,5 tony. Pojazdy wykorzystywane są na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą podlegającą opodatkowaniu VAT, ale także na cele działalności niestanowiącej działalności gospodarczej. Gmina nie prowadzi ewidencji przebiegu, o której mowa w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT. W konsekwencji Gmina odlicza podatek VAT z tytułu tych nabyć jedynie w wysokości 50% kwoty podatku naliczonego, nie stosując przy tym prewspółczynnika VAT. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał jednak podejście prezentowane przez Gminę za nieprawidłowe i wskazał, iż w celu obliczenia podatku podlegającego odliczeniu Gmina jest zobowiązana ustalić - na zasadach określonych w art. 86 ust. 2a-2 h ustawy o VAT - podatek naliczony związany z prowadzoną działalnością gospodarczą, a następnie do tak wyliczonej kwoty przyjąć stosowane już odliczenie, o którym mowa w art. 86a ust. 1 ustawy (tj. 50% podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi). Gmina zaskarżyła decyzję Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, a sprawa ostatecznie została rozstrzygnięta przez WSA w Krakowie.

Stanowisko WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że skarga Gminy jest uzasadniona, wskazując przy tym, iż w niniejszej sprawie kwestia sporna sprowadza się do wykładni i zastosowania w świetle przedstawionego stanu faktycznego art. 86 ust. 1 oraz art. 86 ust. 2-2 h i art. 86a ustawy o VAT. 

W ocenie WSA, z zestawienia powyższych przepisów w sposób jednoznaczny wynika, iż warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. takimi, które skutkują określeniem podatku należnego, a tym samym powstaniem zobowiązania podatkowego. Odliczeniu w całości podlega więc podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Zasada ta wyłącza jednocześnie możliwość dokonania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tj. wykorzystywane są do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Ponadto, odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, czyli dotyczyć części wykorzystywanej do realizacji czynności opodatkowanych, a pomijać część wykorzystywaną do wykonywania czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu.

Jednocześnie WSA zauważył, że norma art. 86a ust 1 ustawy o VAT stanowi regulację szczególną w stosunku do art. 86 ust 1 i 2 tej ustawy i ma ona charakter samodzielny i wyczerpujący. W przepisie tym wprost bowiem wskazano, co dokładnie stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku wydatków na samochody osobowe.

W konsekwencji WSA uznał, iż kwotę podatku naliczonego do obniżenia kwoty podatku należnego w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi należy ustalać wyłącznie z uwzględnieniem 50% kwoty wyszczególnionej na fakturach zakupowych. Brak jest zatem podstaw do równoczesnego stosowania w ich przypadku art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, czyli nie ma konieczności stosowania prewspółczynnika.

Komentarz

Powyższy wyrok jest kolejnym potwierdzeniem linii orzeczniczej sądów administracyjnych, przełamującej stanowisko organów podatkowych w zakresie obowiązku podwójnego limitowania odliczenia VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, poprzez zastosowanie prewspółcznynnika, o którym mowa w art. 86 ust. 2a-2h ustawy o VAT.

Omówione powyżej stanowisko WSA wskazuje zatem, iż w celu obliczenia kwoty podatku podlegającego odliczeniu z tytułu wydatków związanych z pojazdami samochodowymi,  Gmina powinna pomniejszyć kwotę odliczanego podatku VAT o 50 procent, bez konieczności dalszego obniżania tej kwoty poprzez zastosowanie wspomnianego prewspółczynnika VAT. 

Jest to istotne rozstrzygnięcie z perspektywy jednostek samorządu terytorialnego. Prewspółczynnik kalkulowany dla poszczególnych jednostek organizacyjnych JST jest bowiem zazwyczaj ustalany na bardzo niskim poziomie, przez co kwoty odliczanego podatku stają się minimalne. Biorąc pod uwagę możliwą skalę wydatków ponoszonych na pojazdy samochodowe, zastosowanie się do opisanego wyroku może przynieść samorządom wymierne oszczędności.