Dotacje dla powiatu na pokrycie kosztów transportu nie stanowią podstawy opodatkowania VAT

Brak bezpośredniego związku dotacji otrzymanych celem sfinansowania kosztów transportu z cenami świadczonych usług oznacza, że nie stanowią one podstawy opodatkowania dla jednostek samorządu terytorialnego.

Sprawa dotyczy Powiatu, który realizuje zadania z zakresu transportu zbiorowego na podstawie umów zawartych z prywatnymi przewoźnikami. W zamian za świadczenie przez te podmioty usług transportowych, Powiat wypłaca przewoźnikom rekompensatę mającą na celu wyrównać poniesione przez nich koszty.

Organizacja przewozów publicznych przez Powiat realizowana jest z pomocą finansową Gmin, na terenie których przebiegają linie komunikacyjne obsługiwane przez przewoźników. W związku z tym Powiat zawarł z tymi Gminami umowy w sprawie udzielenia Powiatowi pomocy finansowej – celem dofinansowania publicznego transportu zbiorowego. Refundacja przekazywana przez Gminy ma formę jednorazowej dotacji celowej, a jej wysokość ustalana jest w oparciu o rozkład jazdy (liczbę rzeczywiście wykonanych kursów i przejechanych kilometrów). Płatność ta nie ma natomiast wpływu na cenę biletów. Jedynymi podmiotami, które mają wpływ na ustalenie ceny świadczonych usług (biletów) są bowiem sami przewoźnicy. Powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, oznacza, iż środki otrzymywane przez Powiat od Gmin stanowią wyłącznie rekompensatę kosztów organizacji przewozów autobusowych na terenie danej Gminy.

W związku z powyższym Powiat zwrócił się z pytaniem do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, czy otrzymywane przez Powiat od Gmin dotacje celowe na dofinansowanie zadań z zakresu organizacji publicznego transportu zbiorowego powinny być opodatkowane podatkiem VAT?

Powiat przedstawił stanowisko, zgodnie z którym powyżej opisana dotacja nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Organ nie zgodził się ze stanowiskiem Powiatu, wskazując, że dotacja celowa otrzymana w ramach umów zawartych z Gminami będzie stanowić wynagrodzenie za usługi w zakresie transportu publicznego realizowanego na terenie tej Gminy. 

W związku z powyższym, zdaniem organu, kwoty dotacji otrzymywanych od Gmin, których wysokość ustalana jest w oparciu o rozkład jazdy (liczbę rzeczywiście wykonanych kursów i przejechanych kilometrów na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego), stanowią część składową podstawy opodatkowania i podlegają opodatkowaniu VAT.

Gmina wniosła skargę na powyższą interpretację do WSA w Gliwicach.

Stanowisko WSA w Gliwicach

W ocenie WSA stanowisko Powiatu należy uznać za prawidłowe. Zdaniem Sądu dotacje otrzymywane od Gmin nie stanowią wynagrodzenia z tytułu usług świadczonych na ich rzecz. Brakuje bowiem podstaw aby twierdzić, że pomiędzy Powiatem a Gminami istnieje obustronne i ekwiwalentne świadczenie. Powiat nie świadczy usług na rzecz Gmin, lecz na rzecz pasażerów. Co więcej, wypłacający dotację nie uzyskuje żadnych bezpośrednich świadczeń (korzyści) od Wnioskodawcy, a otrzymana przez Powiat kwota nie stanowi wynagrodzenia za usługę podlegającą opodatkowaniu.

W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu, Powiat wykonuje zadania własne z zakresu lokalnego transportu zbiorowego za pomocą przewoźników. W związku z zawarciem z Gminami umów w sprawie udzielenia pomocy finansowej, Powiat wykonuje powierzone czynności w zakresie organizacji komunikacji autobusowej na terenie poszczególnych Gmin. Przy czym, zdaniem Sądu, wypłacane na rzecz Powiatu dotacje, nie mają wpływu na cenę biletów. 

Głównym wskaźnikiem służącym do wyliczenia dotacji jest w tym wypadku tzw. współczynnik wozokilometra, który z założenia odnosi się do organizowanych przejazdów (ilości kursów, przejechanych kilometrów), z pominięciem takich czynników, jak chociażby ilość sprzedanych biletów. W związku z powyższym frekwencja na konkretnych kursach nie jest czynnikiem kształtującym wysokość dotacji. Powyższe, w ocenie Sądu, świadczy o braku bezpośredniego związku dotacji z cenami biletów za przejazdy, a więc cenami świadczonych usług.

Podsumowując Sąd uznał, że przedmiotowe dotacje nie stanowią podstawy opodatkowania, a więc nie powinny być opodatkowane podatkiem VAT.

Co to oznacza dla samorządów?

Temat opodatkowania różnego rodzaju dopłat i dotacji od lat budzi wątpliwości i jest obszarem sporów podatników z organami podatkowymi. Choć jednolicie wskazuje się, iż w ustaleniu kwestii podstawy opodatkowania VAT, decydujące znaczenie ma wpływ dotacji na cenę dostawy lub usługi, organy podatkowe stosują bardzo restrykcyjne podejście, wpływ ten interpretując bardzo szeroko. 

Co jednak istotne, linia orzecznicza polskich sądów administracyjnych w zakresie dopłat do działalności transportowej kształtuje się w ostatnich latach w sposób korzystny dla samorządów, a omawiane rozstrzygnięcie potwierdza tę tendencję. Biorąc jednak pod uwagę wagę zagadnienia i trudności interpretacyjne, podobne transakcje realizowane przez gminy i powiaty powinny każdorazowo być wnikliwie analizowane pod kątem ich konsekwencji podatkowych.