Cukier występujący naturalnie wolny od opłaty cukrowej – przełomowy wyrok NSA

Naczelny Sąd Administracyjny zajął stanowisko przełamujące dotychczasową linię orzeczniczą sądów administracyjnych i organów podatkowych. NSA stwierdził, że opłaty od środków spożywczych (popularnie zwanej opłatą/ podatkiem cukrowym) nie można naliczać od cukrów pochodzenia naturalnego, powstających w napojach np. w wyniku procesu fermentacji.

Stan faktyczny

Rozstrzygnięcie zapadło w postępowaniu dotyczącym spółki będącej dystrybutorem piwa w wielu państwach UE, w tym w Polsce, gdzie znajduje się jeden z oddziałów Spółki. W październiku 2020 r., Spółka wystąpiła z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów ustawy o zdrowiu publicznym ( u.z.p. ) w zakresie obliczania wysokości opłaty cukrowej w przypadku bezalkoholowego piwa smakowego.

Spółka przedstawiła proces produkcji takiego piwa, wskazując, że w czasie procesu technologicznego (fermentacji) naturalnie dochodzi do powstania cukrów prostych oraz że cukry i inne substancje słodzące są również dodawane sztucznie na końcowym etapie produkcji. Finalny produkt zawiera więc zarówno cukry pochodzenia naturalnego jak i dodane w sposób sztuczny.

W związku z powyższym Spółka zadała pytanie: „Czy ustalając wysokość opłaty od środków spożywczych zgodnie z art. 12f u.z.p., w przypadku piw bezalkoholowych smakowych spółka powinna obliczać wysokość tej opłaty wyłącznie od ilości cukrów dodanych w procesie produkcji, czy od sumy ilości cukrów dodanych w procesie produkcji i cukrów pochodzących z fermentacji?”

W interpretacji indywidualnej z 22 czerwca 2021 r. Dyrektor KIS uznał, że napoje będące przedmiotem wniosku, spełniają definicję napoju, z art. 12b ust. 1 u.z.p., w związku z czym wprowadzenie ich na rynek krajowy będzie podlegać opłacie od środków spożywczych. Natomiast z uwagi na okoliczność, że napój oprócz cukrów pochodzących ze słodu (cukry naturalne) zawierać będzie również cukry oraz inne substancje słodzące, które zostaną dodane do napoju w toku produkcji, opłatę należy obliczyć od całej zawartości cukrów występujących w napoju.

Przedmiotowa interpretacja została następnie podtrzymana wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjny w Poznaniu. W złożonej przez Spółkę skardze kasacyjnej zarzucono m.in. błędną interpretację art. 12f ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 12b ust. 1 u.z.p. i w konsekwencji błędne uznanie, iż cukry pochodzenia naturalnego również podlegają opłacie cukrowej.

Wyrok NSA

Rozstrzygając sprawę, Naczelny Sąd Administracyjny podzielił stanowisko Spółki oraz uznał, że cukry występujące w napojach naturalnie nie powinny być objęte opłatą cukrową (ich zawartość nie może mieć wpływu na wysokość opłaty).

Sąd podzielił również stanowisko Spółki w zakresie, w którym za błędny należy uznać pogląd, jakoby pojęcie "zawartości cukrów" należało odnosić do łącznej sumy wszystkich cukrów znajdujących się w napoju, tj. zarówno pochodzenia naturalnego, jak i dodatków wyszczególnionych w art. 12a ust. 1 pkt 1 u.z.p.

W ocenie Sądu skoro ustawodawca w art. 12b ust. 1 u.z.p. zdecydował o wyłączeniu z zakresu opodatkowania opłatą od środków spożywczych cukrów występujących w napojach naturalnie, to art. 12f ust. 1 tej ustawy nie stanowi podstawy rozszerzenia obowiązku daninowego o tę kategorię środków.

Komentarz PwC

W komentowanym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny po raz pierwszy wypowiada się w niezwykle istotnym temacie, który od dłuższego czasu pozostaje kwestią sporną w relacjach podatników z organami podatkowymi (a także wojewódzkimi sądami administracyjnymi przyznającymi dotychczas rację fiskusowi).

Odchodząc od dotychczasowej restrykcyjnej linii orzeczniczej, Naczelny Sąd Administracyjny słusznie zwraca uwagę na systemową wykładnię przepisów wprowadzających opłatę cukrową oraz zamiar ustawodawcy, by opłatą objąć wyłącznie napoje, które zawierają w sobie cukier dodany w sposób sztuczny.

Omawiany wyrok może zatem stanowić przełom oraz w dalszej perspektywie otwierać ścieżkę do wystąpienia z wnioskiem nadpłatowym w zakresie opłaty cukrowej w przypadku, gdy podmiot zobowiązany do zapłaty opłaty ostrożnościowo naliczał ją od łącznej ilości cukrów (również tych naturalnych) zawartych w napoju.