Opłata cukrowa nie tylko od cukrów dodanych?

20 kwietnia 2022 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu („WSA”) wydał wyrok, który może mieć duży wpływ na branżę producentów piw smakowych (lecz nie tylko). W sprawie interpretacyjnej będącej przedmiotem sporu Podatnika z Dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej (Dyrektor” / “Organ”), Sąd uznał, że opłatę cukrową przy sprzedaży napoju mającego postać smakowego piwa bezalkoholowego, które oprócz naturalnych cukrów pochodzących ze słodu będzie zawierać cukry oraz inne substancje słodzące dodane w procesie produkcji, należy obliczyć od łącznej zawartości cukrów w napoju.

Stan faktyczny sprawy

Sprawa dotyczyła podatnika będącego unijnym dystrybutorem piwa (“Podatnik” / “Spółka” / “Wnioskodawca”), zlecającego produkcję browarom zlokalizowanym w Polsce. W złożonym przez Spółkę wniosku o interpretację przepisów ustawy o zdrowiu publicznym (“uZP”), wprowadzającej do polskiego porządku prawnego opłatę od środków spożywczych (popularnie zwaną opłatą/ podatkiem cukrowym), Podatnik zapytał o sposób ustalenia wysokości opłaty dla produkowanych na jego zlecenie piw bezalkoholowych smakowych, które w swoim składzie zawierają zarówno cukry powstałe w procesie fermentacji słodu (głównie glukozę, fruktozę, sacharozę i maltozę) jak również cukry dodane w procesie produkcji. W ocenie Wnioskodawcy, w sytuacji wprowadzenia na rynek krajowy opisanych napojów (które to zdarzenie powoduje obowiązek naliczenia opłaty) powinna być ona kalkulowana wyłącznie od zawartości cukrów dodanych w procesie produkcji.  

Stanowisko DKIS

Ze stanowiskiem Spółki nie zgodził się Dyrektor, który uznał, że w przypadku napoju, który oprócz cukrów pochodzących ze słodu (cukry naturalne) będzie zawierać również cukry oraz inne substancje słodzące, które zostaną dodane do napoju w toku produkcji, opłatę należy obliczyć od całej zawartości cukrów występujących w jego składzie (tak więc zarówno naturalnych jak też dodanych).

Stanowisko WSA w Poznaniu

Po złożeniu skargi przez Podatnika sprawa trafiła na wokandę WSA. Sąd przyznał rację fiskusowi, utrzymując w mocy zaskarżoną interpretację. Uzasadniając wydane orzeczenie, WSA zgodził się z Organem w zakresie reguł wykładni, która w przedmiotowej sprawie powinna być stosowana priorytetowo. Jak stwierdzono: “(...) przedmiot opłaty określony został w art. 12a ust. 1 i art. 12b ust. 1 u.z.p. Ustawodawca wyłączył z zakresu tej opłaty napoje, które zawierają wymienione w art. 12a ust. 1 substancje, które występują w nich naturalnie. Dla objęcia napoju opłatą kluczowe znaczenie ma "dodanie" tych substancji, co wynika wprost z językowej wykładni art. 12a ust. 1 u.z.p. Substancje te mogą być dodane do napoju, w którym nie występują naturalnie lub do napoju, w którym naturalnie występują (jak w okolicznościach niniejszej sprawy).” Sąd odmówił tym samym uznania dla argumentów podnoszonych w toku postępowania przez Spółkę, której zdaniem interpretowane przepisy powinny być w pierwszej kolejności poddane regułom wykładni systemowej i celowościowej. 

Komentarz PwC

Wątpliwości podatników związane z kwestią ustalenia wysokości opłaty cukrowej od napojów posiadających w swoim składzie oprócz cukrów naturalnych te dodane w procesie produkcji, występują w zasadzie od samego początku jej obowiązywania. 

Dla przypomnienia opłacie podlega wprowadzenie na rynek krajowy napojów z dodatkiem cukrów będących monosacharydami lub disacharydami oraz środków spożywczych zawierających te substancje, substancji słodzących, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008, a także kofeiny lub tauryny. Jednocześnie ustawodawca w art. 12b uZP zdecydował, że za napój podlegający opłacie uważa się wyrób w postaci napoju oraz syrop będący środkiem spożywczym, ujęty w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w klasach 10.32 i 10.89 oraz w dziale 11, w którego składzie znajduje się co najmniej jedna z substancji, o których mowa powyżej, z wyłączeniem substancji występujących w nich naturalnie. 

Zestawiając zatem powyższe przepisy z analizą składu piw bezalkoholowych smakowych (do których dopiero w procesie produkcji dodano cukry lub inne substancje wskazane w przepisach uZP, a których obecność może generować obowiązek naliczenia opłaty) należy dojść do wniosku, że stanowisko zajęte w interpretacji przez Organ, a później potwierdzone w wyroku WSA jest co najmniej kontrowersyjne oraz sprzeczne z celem, który towarzyszył wprowadzeniu przepisów o opłacie cukrowej. Sięgając bowiem do uzasadnienia projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów, której przepisy znowelizowały uZP oraz zaimplementowały na polski grunt przepisy o opłacie, przez substancje występujące naturalnie w napoju powinno rozumieć się substancje, które nie zostały dodane do produktu, natomiast znajdują w składzie zgodnie z jego charakterystyką, np. cukry występujące w owocach (w odniesieniu do soków) lub kofeina zawarta w naparze z kawy. Nie powinno zatem budzić wątpliwości, że takimi substancjami są również cukry, które powstają w wyniku podstawowego procesu produkcji piwa jakim jest proces fermentacji słodu.Takich cukrów nie powinno więc brać się pod uwagę w momencie kalkulacji należnej opłaty.

O ile stanowisko zajęte przez Organ nie zaskakuje oraz w zasadzie wpisuje się w trend profiskalnej wykładni rozszerzającej stosowanie przepisów o opłacie, o tyle niezrozumiałe jest jego powielenie przez WSA, który zdaje się pomijać ratio legis przepisów wprowadzających ten parapodatek. Na dzień dzisiejszy omawiany wyrok jest jednak nieprawomocny, stąd pozostaje wierzyć, że stanowisko Organu oraz WSA zostanie skorygowane przez Naczelny Sąd Administracyjny.