Rowery miejskie a odliczenie VAT

W przypadku pobierania opłaty za wypożyczenie roweru miejskiego dopiero po przekroczeniu określonego bezpłatnego czasu użytkowania, podatnik nie może w całości odliczyć podatku naliczonego od wydatków poniesionych na projekt i musi zastosować odpowiednią proporcję - twierdzi organ interpretacyjny. Innego zdania są sądy administracyjne, które stoją na stanowisku, że taka usługa jest w całości wykonywana w ramach działalności gospodarczej i podlega podstawowej stawce VAT. Jako moment powstania obowiązku podatkowego uznaje się moment potrącenia z konta klienta opłaty za wypożyczenie roweru, w chwili jego zwrócenia na dedykowanej stacji.

Stan faktyczny

We wniosku o interpretację indywidualną Miasto (dalej: „Miasto” lub „Wnioskodawca”) wskazało, że przystąpiło do realizacji projektu stworzenia sieci wypożyczalni rowerów publicznych, z kompletnym wyposażeniem oraz infrastrukturą informatyczną, na terenie własnym oraz innych gmin/miast województwa. Realizacja projektu została podzielona na trzy etapy, w których wykonawca po dostarczeniu i wykonaniu montażu parkingów rowerowych (Etap I), a następnie dostarczeniu stacji rowerowych wraz z wszystkimi jej elementami i uruchomieniem systemu wypożyczalni (Etap II), ma za zadanie zarządzanie i eksploatację systemu (Etap III). Wydatki związane z realizacją Etapu I oraz II inwestycji zostały udokumentowane fakturami VAT i Miasto na ich podstawie uiściło jednorazową opłatę na rzecz wykonawcy. Zaś płatności za realizację Etapu III projektu są dokumentowane fakturami VAT, wystawianymi przez wykonawcę w okresach miesięcznych.

Wypożyczenie odbywa się na rzecz zainteresowanych osób fizycznych i ma charakter odpłatny. Zgodnie z regulaminem korzystania z systemu wypożyczania, klient chcący skorzystać z usługi  musi dokonać rejestracji wraz z podaniem wymaganych danych osobowych, akceptacji regulaminu oraz uiszczenia opłaty inicjalnej w wysokości 20 zł brutto. Wypożyczenie roweru jest bezpłatne przez pierwsze 20 lub 40 minut. Po tym czasie z konta klienta potrącana jest opłata zgodna z cennikiem. Ponadto, aby konto było aktywne, jego saldo musi wynosić minimum 10 zł brutto. W przypadku rozwiązania umowy przez klienta, niewykorzystane środki podlegają zwrotowi.

Biorąc pod uwagę powyższy stan faktyczny, Miasto zwróciło się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o udzielenie odpowiedzi na trzy pytania:

• Czy udostępnienie rowerów publicznych należy potraktować dla celów VAT jako usługę wynajmu opodatkowaną VAT?
• Kiedy powstaje, po stronie Miasta, obowiązek podatkowy w zakresie VAT z tytułu wykonania ww. usług na rzecz korzystających?
• Czy Miasto ma prawo do odliczenia pełnych kwot VAT z faktur wystawianych przez wykonawcę za realizację Etapu I, Etapu II i Etapu III?

Zdaniem Wnioskodawcy działa on w charakterze podatnika VAT i świadczenie na rzecz klientów należy potraktować jako usługę wynajmu opodatkowaną podstawową stawką VAT, w stosunku do której obowiązek podatkowy powstaje z chwilą potrącenia środków z konta klienta. Dodatkowo, zdaniem Wnioskodawcy, jest on uprawniony do pełnego odliczenia VAT od wydatków inwestycyjnych poniesionych na realizację wszystkich trzech etapów projektu.

Stanowisko organu

Organ interpretacyjny zgodził się ze stanowiskiem Miasta w kwestii pytania drugiego. Natomiast stanowisko w zakresie pytania pierwszego oraz trzeciego uznał za nieprawidłowe.

W ocenie Organu wypożyczenie roweru na czas nieprzekraczający 20 lub 40 minut stanowi nieodpłatne świadczenie w ramach władztwa publicznego, a nie działalności komercyjnej. W związku z tym jest to czynność niepodlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT. Inaczej zaś sytuacja wygląda w przypadku przekroczenia przez klienta bezpłatnego czasu wypożyczenia. Wówczas dochodzi do odpłatnego świadczenia usług, a co za tym idzie czynność będzie podlegała opodatkowaniu właściwą stawką VAT.

Taka interpretacja ma dalsze konsekwencje, ponieważ Miasto, ponosząc wydatki, które wykorzystywane są do celów działalności gospodarczej, jak i poza taką działalnością - nie może odliczyć w całości podatku naliczonego od wydatków poniesionych na projekt. W sytuacji braku możliwości przypisania wydatków wyłącznie i w całości do działalności gospodarczej, Miasto musi zastosować odpowiednią proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, uwzględniając również przepisy z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r.  w sprawie sposobu określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

Jeśli chodzi o pytanie drugie, zadane we wniosku, Organ zgodził się z opinią Wnioskodawcy. Biorąc pod uwagę, że opłata pobierana jest z konta klienta w momencie oddania roweru do dedykowanej stacji na terenie gminy, uznaje się, że jest to termin zapłaty za usługę, a tym samym moment powstania obowiązku podatkowego. Tyczy się to wypożyczenia o łącznym czasie przekraczającym 20 lub 40 minut, przy założeniu, że potrącenie następuje automatycznie po oddaniu roweru. W przypadku usługi udostępnienia roweru na czas krótszy, wówczas świadczenie jest nieodpłatne i obowiązek podatkowy nie powstaje.

Komentarz

Usługa wypożyczenia rowerów miejskich z roku na rok zyskuje popularność nie tylko wśród użytkowników, ale również miast/gmin, z których coraz więcej decyduje się na taką inwestycję. System rowerów publicznych, poprzez łatwy dostęp, sprzyja zmniejszaniu zatorów ulicznych, a co za tym idzie emisji spalin, co wpisuje się w zadania własne na rzecz ochrony środowiska. Gminy, w celu zachęcenia mieszkańców do korzystania z usługi, decydują się na bezpłatne udostępnienie rowerów przez pierwsze kilkadziesiąt minut. Kwestia ta wzbudza jednak kontrowersje w kwestiach podatkowych.

Omawiane rozstrzygnięcie wpisuje się w dotychczasową linię interpretacyjną organów podatkowych. Dyrektor KIS niezmiennie stoi bowiem na stanowisku, że nie ma w tym przypadku możliwości pełnego odliczenia VAT i konieczne jest zastosowanie odpowiedniej proporcji. Odmiennego zdania są podatnicy, jak również sądy administracyjne. Zdaniem sądów usługa wypożyczenia przez miasto roweru miejskiego, wymagająca dokonania zapłaty tzw. opłaty inicjalnej, ma charakter odpłatny i wykonywana jest przez miasto, jako podatnika, w całości w ramach działalności gospodarczej - bez względu na to, że pobór opłaty za korzystanie z wypożyczonego roweru dokonywany jest dopiero po przekroczeniu określonego limitu czasu. W związku z tym usługi te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej - 23%. Tym samym podatnikom przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT od wydatków poniesionych na wytworzenie i utrzymanie systemu rowerów publicznych (przykładowe wyroki, w których orzeczono jw.: I FSK 1342/20, I SA/Sz 101/20, I SA/Łd 482/19)