W dobie rosnącej popularności pracy zdalnej, coraz więcej osób udaje się na tzw. workation, wykonując swoje obowiązki z zagranicy i łącząc pracę z wypoczynkiem i zwiedzaniem. Świadczenie pracy w takiej formule wymaga ostrożności, gdyż może potencjalnie skutkować powstaniem obowiązków podatkowych / rejestracyjnych w obcym państwie zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy.
Ostrożności wymaga także udanie się na podobne workation przez przedsiębiorcę, wykonującego swoje usługi w ramach formuły B2B. Postępująca cyfryzacja i charakter świadczonych usług (np. specjalistyczne doradztwo) powodują, iż osoby zarejestrowane w CEiDG nie muszą przebywać w kraju, by wykonywać usługi na rzecz polskiego kontrahenta.
Wyjazd za granicę wydaje się być atrakcyjną opcją - należy jednak pamiętać, że taka decyzja może nieść za sobą określone konsekwencje podatkowe.
Praca zdalna za granicą a rezydencja podatkowa
Osoby, które zdecydują się prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą zdalnie z terytorium innego państwa, muszą mieć na względzie kwestie związane z rezydencją podatkową.
W przypadku przebywania za granicą, na gruncie lokalnych przepisów można zostać uznanym za rezydenta podatkowego innego państwa. Taka sytuacja nie wyklucza jednak, iż nadal spełnione będą warunki do uznania za rezydenta w Polsce - przebywanie na terytorium RP powyżej 183 dni w ciągu roku lub posiadanie w Polsce ośrodka interesów życiowych. W takim wypadku, dla właściwego określenia rezydencji, niezbędna będzie analiza przepisów odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Polski rezydent podatkowy, co do zasady, opodatkowuje w Polsce całość swoich przychodów, w tym przychody z działalności gospodarczej. Analogicznie, polski nierezydent podatkowy podlega opodatkowaniu w Polsce wyłącznie od źródeł przychodów położonych w RP. Dopóki zatem nie dochodzi do utraty statusu polskiego rezydenta, przychody z działalności gospodarczej powinny podlegać opodatkowaniu w Polsce.
Należy jednak pamiętać, iż umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierają zapisy o powstaniu tzw. “zagranicznego zakładu”. Zyski przedsiębiorstw, mogące być zakwalifikowane jako osiągane przez zagraniczny zakład, podlegają opodatkowaniu w państwie położenia zakładu.
Praca zdalna za granicą a ryzyko powstania zagranicznego zakładu
Organy podatkowe danego państwa mogą interpretować zdalne świadczenie usług z wykorzystaniem laptopa w miejscu tymczasowego pobytu jako przesłankę do uznania, że zakład powstał.
W myśl Modelowej Konwencji OECD, do powstania zakładu na terytorium innego państwa niezbędne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:
- istnienie placówki działalności gospodarczej (tj. miejsca, gdzie działalność jest prowadzona);
- stały charakter placówki (musi być utworzona w określonym miejscu z pewnym stopniem trwałości tzn. nie ma charakteru wyłącznie tymczasowego);
- prowadzenie działalności gospodarczej danego przedsiębiorstwa za pośrednictwem tej stałej placówki (o ile działalność prowadzona w placówce nie jest ograniczona do czynności o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym).
Czynności o charakterze pomocniczym lub przygotowawczym to czynności, które nie mają bezpośredniego przełożenia na osiągany przez przedsiębiorstwo zysk i nie uzasadniają przypisywania go do stałego miejsca działalności przedsiębiorcy w kraju, gdzie są one wykonywane.
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej może zostać uznane, iż placówka (a tym samym zakład) istnieje w każdym miejscu, w którym aktualnie przebywa przedsiębiorca.
W podejściu polskich organów podatkowych wskazuje się, że zakład na terytorium RP nie powstaje, jeżeli działalność była prowadzona w Polsce za pośrednictwem placówki przez krócej niż sześć miesięcy. Praktyka ta może jednak różnić się w innych państwach.
Komentarz PwC
Krótkotrwały wyjazd w ramach workation, podczas którego przedsiębiorca będzie świadczyć usługi zdalnie, nie powinien skutkować powstaniem zakładu za granicą. Sytuacja komplikuje się jednak w przypadku dłuższych pobytów, np. powyżej 183 dni. W praktyce, przy długotrwałym przebywaniu i wykonywaniu pracy, nawet z mieszkania prywatnego, może dojść do powstania zagranicznego zakładu, co skutkować będzie dodatkowymi obciążeniami podatkowymi za granicą. Dlatego przedsiębiorcy planujący podróż powinni szczegółowo analizować każdy przypadek, mając na uwadze nie tylko zapisy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, ale również praktykę zagranicznych organów podatkowych.
Autorzy:
