Rozporządzenie w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych zwane potocznie” Rozporządzeniem PPWR” wprowadza daleko idące zmiany związane z gospodarką odpadami oraz zarządzaniem opakowaniami w całej Unii Europejskiej.
Jaki był cel uchwalenia Rozporządzenia PPWR?
Celem uchwalenia przepisów zawartych w Rozporządzeniu PPWR jest poprawa zrównoważenia środowiskowego opakowań oraz zapewnienie swobodnego przepływu opakowań na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej. Przepisy mają na celu zapobieganie negatywnemu wpływowi opakowań i odpadów opakowaniowych na środowisko i zdrowie ludzkie oraz ograniczanie tego wpływu. Rozporządzenie wspiera przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym poprzez ustanowienie środków zgodnych z hierarchią postępowania z odpadami, takich jak zapobieganie powstawaniu odpadów, ponowne użycie, recykling i odzysk. Ponadto, przepisy mają na celu zwiększenie współczynników recyklingu i ponownego użycia opakowań, w tym poprzez wprowadzenie obowiązkowych celów dotyczących zawartości materiału pochodzącego z recyklingu w opakowaniach z tworzyw sztucznych. Rozporządzenie dąży do harmonizacji środków krajowych dotyczących opakowań i odpadów opakowaniowych, aby uniknąć przeszkód w handlu oraz zakłóceń i ograniczenia konkurencji w Unii Europejskiej. Przede wszystkim, przepisy mają doprowadzić do ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów opakowaniowych poprzez eliminację zbędnych opakowań oraz promowanie opakowań wielokrotnego użytku.
Jakich opakowań dotyczy Rozporządzenie PPWR?
Rozporządzenie PPWR ma zastosowanie do wszystkich opakowań, niezależnie od użytego materiału. Co w konsekwencji oznacza, że obejmuje to opakowania wykorzystywane w przemyśle, produkcji, handlu detalicznym, dystrybucji, biurach, usługach i gospodarstwach domowych, a także wszystkie odpady opakowaniowe pochodzące z tych źródeł.
Rozporządzenie stosuje się bez uszczerbku dla przepisów dotyczących gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, które reguluje Dyrektywa 2008/98/WE. Ponadto nie narusza unijnych wymogów regulacyjnych dotyczących opakowań związanych z bezpieczeństwem, jakością, ochroną zdrowia, higieną produktów pakowanych oraz wymogami transportowymi. Gdyby jednak doszło do kolizji przepisów Rozporządzenia PPWR z przepisami ww. Dyrektywy, to pierwszeństwo ma ta Dyrektywa.
Jakie są kluczowe zmiany, które przewiduje Rozporządzenie PPWR?
- Zmniejszenie obecności niektórych substancji w opakowaniach - opakowanie wprowadzane do obrotu mają być wytwarzane z uwzględnieniem wymogów dotyczący obecności określonych substancji w opakowaniach (art. 5 ust. 1 Rozporządzenia PPWR). Dotyczy to m. in. przeniesienia na poziom wymogów związanych z opakowaniami, ograniczeń dot. obecności ołowiu, kadmu, rtęci i chromu sześciowartościowego, które mają zastosowanie do materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością określonych w załączniku XVII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 oraz w rozporządzeniu (WE) nr 1935/2004);
- Ograniczenia związane z wprowadzaniem do obrotu opakowań przeznaczonych do kontaktu z żywnością, jeżeli zawierają one PFAS (art. 5 ust. 5 Rozporządzenia PPWR);
- Wszystkie opakowania wprowadzane do obrotu muszą być zdatne do recyklingu (art. 6 Rozporządzenia PPWR);
- Do 1 stycznia 2030 r. a następnie do 1 stycznia 2040 r. opakowania z tworzyw sztucznych będą musiały zawierać minimalne ilości materiałów pochodzących z recyklingu (art. 7 ust. 1 i 2 Rozporządzenia PPWR);
- Do 1 stycznia 2030 r. opakowania wprowadzane do użytku mają być tak projektowane, aby ich masa i objętość były ograniczone do minimum niezbędnego do zapewnienia jego funkcjonalności, z uwzględnieniem jego kształtu oraz materiału, z którego jest ono wykonane (art. 10 ust. 1 Rozporządzenia PPWR);
- Przepisy wprowadzają określone wymogi związane z uznaniem opakowania za opakowanie wielokrotnego użytku (art. 11 ust. 1 Rozporządzenia PPWR). Aby opakowanie wprowadzone do obrotu od 11 lutego 2025 r. mogło zostać uznane za opakowanie wielokrotnego użytku, musi spełniać szereg wymogów, które zapewniają jego trwałość, bezpieczeństwo użytkowania i możliwość odnowienia, tj.:
- opakowanie musi być stworzone, zaprojektowane i wprowadzone do obrotu z wyraźnym zamiarem wielokrotnego ponownego użycia;
- jego konstrukcja musi umożliwiać wykonanie jak największej liczby rotacji w typowych warunkach użytkowania;
- musi spełniać wszelkie obowiązujące normy dotyczące zdrowia konsumentów, bezpieczeństwa i higieny;
- można je opróżnić lub rozładować bez jego uszkodzenia w sposób uniemożliwiający jego dalsze funkcjonowanie i ponowne użycie;
- musi umożliwiać ponowne napełnianie lub załadunek, zachowując przy tym jakość i bezpieczeństwo produktu oraz zgodność z odpowiednimi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny, w tym bezpieczeństwa żywności;
- można je odnowić zgodnie z określonymi wytycznymi, zachowując przy tym jego funkcjonalność;
- musi być możliwość umieszczenia etykiet i informacji dotyczących produktu i samego opakowania, w tym instrukcji bezpieczeństwa, poprawnego użytkowania, identyfikowalności i okresu trwałości;
- czynności związane z opróżnianiem, rozładowywaniem, ponownym napełnianiem lub załadunkiem nie mogą stanowić zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa osób wykonujących te czynności;
- opakowanie musi mieć możliwość poddanie recyklingowi, w momencie, gdy stanie się odpadem;
- Przepisy wprowadzają nowe wymogi związane z etykietowaniem opakowań w szczególności na opakowaniach wprowadzonych do obrotu umieszcza się zharmonizowaną etykietę zawierającą informacje o ich składzie materiałowym, aby ułatwić konsumentom sortowanie (art. 12 Rozporządzenia PPWR);
- Wytwórcy opakowań będą musieli wprowadzać do obrotu jedynie opakowania zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniu PPWR (dotyczy to też wymogów ustanowionych na podstawie przepisów Rozporządzenia PPWR).
To tylko kilka przykładowych nowych obowiązków do stosowania, których będą zobligowani przedsiębiorcy. Część z obowiązków zawarta w Rozporządzeniu PPWR, uzależniona jest od przyjęcia określonych aktów wykonawczych lub delegowanych, co oznacza, że mogą jeszcze ulec modyfikacji. Nie zmienia to faktu, że należy śledzić pojawiające się regulacje w tym obszarze, a także przygotowywać się do stosowania przepisów w praktyce.
Większość postanowień Rozporządzenia PPWR będzie miała zastosowanie od dnia 12 sierpnia 2026 r., natomiast do dnia 12 lutego 2027 r. kraje członkowskie Unii Europejskiej mają czas na ustanowienie przepisów dotyczących kar za naruszenia przepisów Rozporządzenia PPWR.
Jak się przygotować do zmian wynikających z Rozporządzenia PPWR?
Przedsiębiorcy już teraz mogą podjąć działania, które pomogą im dostosować się do nowych wymogów. Kluczowe wydaje się przede wszystkim zidentyfikowania obszarów działalności, zwłaszcza mając na uwadze prowadzone procesy produkcyjne i opakowaniowe, które muszą być zgodne z przepisami Rozporządzenia PPWR. Następnie podmioty zajmujące projektowaniem opakowań, już teraz powinny uwzględniać wytyczne mówiące o tym, że wszystkie opakowania wprowadzane do obrotu muszą być zdatne do recyklingu. Zmiany mogą być związane z wdrażaniem systemów ponownego użycia opakowań. Przedsiębiorcy powinni zainwestować w edukację i szkolenia dla swoich pracowników, aby zapewnić, że są oni świadomi nowych wymogów i potrafią je skutecznie wdrażać. Dotyczy to zarówno pracowników produkcyjnych, jak i tych odpowiedzialnych za zarządzanie odpadami i logistykę. Ponadto, po ustanowieniu krajowego rejestru służącego monitorowaniu zapewniania przez producentów zgodności, przedsiębiorcy będą mieć obowiązek wpisania się do niego.
Przygotowanie się do nowych przepisów już teraz pozwoli przedsiębiorcom na płynne przejście do nowych wymogów i uniknięcie potencjalnych sankcji za prowadzenie działalności niezgodnie z przepisami.
Autorzy:
