Unia Europejska niedawno przyjęła nowelizację dyrektywy o efektywności energetycznej - tzw. Dyrektywy EED (Energy Efficiency Directive). To kolejny krok wdrożenia pakietu Fit for 55 oraz osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku - tym razem w zakresie efektywności energetycznej. Dyrektywa zawiera szereg przepisów wdrażających te rozwiązania.
Cel ogólny
Celem wdrożenia nowych przepisów jest osiągnięcie w 2030 r. zużycia energii końcowej o co najmniej 11,7% w porównaniu z prognozami zużycia energii na 2030 r. sporządzonymi w 2020 r. Komisja zaproponowała tzw. mechanizm wypełniania luk; z jednej strony indywidualny wkład kraju będzie mógł ulec odchyleniu od powyższego celu o 2,5%, ale z drugiej strony, jeżeli suma poszczególnych wkładów nie będzie zmierzała do osiągnięcia celu efektywności energetycznej, to Komisja będzie uprawniona do skorygowania zaniżonych wkładów krajowych.
Wszystkie kraje członkowskie UE będą musiały osiągnąć średni roczny wskaźnik oszczędności energii w wysokości 1,49% w latach 2024-2030, aż do osiągnięcia 31 grudnia 2030 r. poziomu 1,9%.
Państwa członkowskie są zobowiązane do uwzględnienia tych celów w krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu, do 2024 roku.
Szczególna rola sektora publicznego
Sektor publiczny ma stanowić wzór dla innych w kwestiach efektywności energetycznej, a w związku z tym zostanie objęty szczególnymi obowiązkami. Sektor publiczny został objęty podwyższonym obowiązkiem redukcyjnym wynoszącym 1,9%. Cel ten nie obejmuje jedynie sektorów obronnego i transportu publicznego. Ponadto, każde państwo co roku ma zapewniać renowację co najmniej 3% całkowitej powierzchni ogrzewanych lub chłodzonych budynków należących do organów publicznych.
Przedsiębiorcy energochłonni
Dodatkowymi regulacjami zostaną objęte także przedsiębiorstwa energochłonne, których średnie zużycie energii przekroczyło 85 TJ w ostatnich 3 latach. Obowiązkowo będą musiały one wdrożyć systemy zarządzania energią, które będą certyfikowane przez niezależny organ.
Inne przedsiębiorstwa, których zużycie przekroczyło 10 TJ w ostatnich 3 latach i które nie wdrożyły systemu zarządzania energią zostaną natomiast poddane audytowi energetycznemu. Na podstawie zaleceń wynikających z tych audytów energetycznych przedsiębiorstwa, będą musiały sporządzić konkretny i wykonalny plan działania. Plany działania oraz wskaźnik wdrożenia zaleceń będą musiały być publikowane w sprawozdaniu rocznym przedsiębiorstwa oraz podawane do wiadomości publicznej.
Ciepłownictwo
Dyrektywa EED zakłada także promowanie ciepłownictwa lokalnego. Wprowadzone zostaną lokalne plany w zakresie ogrzewania i chłodzenia co najmniej w gminach, w których całkowita liczba ludności przekracza 45 000 osób. Plany będą miały na celu m.in. mapowanie potencjału wdrożenia niskotemperaturowych systemów ciepłowniczych, wysokosprawnej kogeneracji, odzyskiwania ciepła odpadowego, czy wdrożenia energii ze źródeł odnawialnych.
Wprowadzone zostaną także nowe definicje efektywnego systemu ciepłowniczego i chłodniczego, których definicje będą ulegały zmianie w kolejnych przedziałach czasowych. Do dnia 31 grudnia 2027 będzie to system, w którym wykorzystuje się w co najmniej 50 % energię ze źródeł odnawialnych lub w co najmniej 50 % ciepło odpadowe, lub w co najmniej 75 % ciepło pochodzące z kogeneracji, lub w co najmniej 50 % połączenie takiej energii i ciepła. Docelowo, od 1 stycznia 2050 roku, efektywnym systemem ciepłowniczym będzie wyłącznie taki system, w którym wykorzystuje się wyłącznie energię ze źródeł odnawialnych, wyłącznie ciepło odpadowe lub wyłącznie połączenie energii ze źródeł odnawialnych i ciepła odpadowego. Zamiennie stosować będzie można także kryterium emisyjności, przy czym od 1 stycznia 2050 roku, efektywny system ciepłowniczy nie będzie mógł emitować żadnych gazów cieplarnianych.
Operatorzy systemów o całkowitej mocy wyprodukowanych ciepła i chłodu przekraczającej 5 MW, które nie będą spełniały kryteriów efektywnego systemu ciepłowniczego będą zmuszeni wdrożyć plan zapewnienia efektywnego zużycia energii pierwotnej, ograniczenia strat w dystrybucji oraz zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych w zaopatrzeniu w energię cieplną i chłodniczą. Poszczególne obiekty, takie jak instalacje przemysłowe, obiekty infrastruktury usługowej, czy centra przetwarzania danych, będą musiały przeprowadzić analizę kosztów i korzyści w zakresie wdrożenia odzysku ciepła odpadowego, czy źródła kogeneracyjnego.
Czas na implementację
Przepisy Dyrektywy EED będą musiały zostać wdrożone 2 lata od dnia jej wejścia w życie. Prawdopodobna data jej publikacji to druga połowa września bieżącego roku, a zatem czas na wdrożenie przepisów będzie zatem niezwykle krótki, a jednocześnie z pewnością wpłynie na obowiązki i obciążenia przedsiębiorców związane np. z “białymi certyfikatami”.
Autorzy:
