W dniu 20 grudnia 2022 r. w Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa zamrażająca ceny gazu, której celem jest zminimalizowanie podwyżek cen paliwa gazowego dla gospodarstw domowych oraz najbardziej wrażliwych odbiorców, m.in. szpitali, szkół, przedszkoli czy wspólnot mieszkaniowych korzystających z gazu ziemnego.
Przedmiotowa ustawa zakłada wprowadzenie w 2023 r. mechanizmu polegającego na:
- zagwarantowaniu odbiorcom chronionym paliw gazowych oraz odbiorcom realizującym zadania z zakresu użyteczności publicznej objętych taryfą, ceny maksymalnej paliw gazowych na poziomie 200,17 zł/MWh oraz stawek opłat usług dystrybucji paliw gazowych na poziomie nie wyższym niż te stosowane w 2022 r.,
- przyznaniu odbiorcom chronionym paliw gazowych refundacji za poniesione koszty podatku VAT,
- utrzymaniu mechanizmu rekompensat dla sprzedawców paliw gazowych za każdy miesiąc kalendarzowy stosowania ceny maksymalnej,
- wprowadzenie funkcjonującego równolegle mechanizmu rekompensat dla operatorów systemu dystrybucyjnego paliw gazowych.
System refundacji podatku VAT
Aby zapewnić ochronę najuboższym gospodarstwom domowym, które jako główne źródło ogrzewania wykorzystują paliwa gazowe, w ustawie wprowadzono mechanizm refundacji podatku VAT. Tzw. “dodatek gazowy” będzie przysługiwał pod warunkiem:
1) spełnienia kryterium dochodowego - przeciętne miesięczne dochody nie będą mogły przekroczyć 2100 zł - w przypadku gospodarstwa jednoosobowego lub 1500 zł na osobę - w przypadku gospodarstwa wieloosobowego, oraz
2) wykorzystywania pieca gazowego, który został wpisany bądź zgłoszony do centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Należy przy tym podkreślić, że rekompensacie podlegać będą wyłącznie wydatki potwierdzone dokumentem dostarczenia paliw gazowych do odbiorców.
Tryb wnioskowy
Ustawodawca przewidział tryb wnioskowy występowania o tzw. “dodatek gazowy”. Odbiorcy paliw gazowych w gospodarstwach domowych ubiegający się o przyznanie refundacji będą musieli złożyć stosowny wniosek na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej do właściwego miejscowo organu wykonawczego samorządu terytorialnego (tj. wójta, burmistrza lub prezydenta miasta) nie później niż do dnia 29 lutego 2024 r. lub w terminie 30 dni od dnia otrzymania faktury dokumentującej dostarczenie paliw gazowych. Do wniosku o refundację podatku VAT konieczne będzie również załączenie faktury dokumentującej dostarczenie paliw gazowych do odbiorcy obejmującej okres dotyczący wniosku oraz dowód uiszczenia zapłaty za tę fakturę.
Weryfikacja wniosków o refundację podatku VAT obejmować będzie ustalenie (jednorazowo przy złożeniu pierwszego wniosku):
1) czy spełnione zostało kryterium dochodowe w gospodarstwie domowym oraz
2) czy dokonano zgłoszenia lub wpisania głównego źródła ogrzewania gospodarstwa domowego w centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Ponadto, właściwe organy każdorazowo weryfikować będą, czy do wniosku dołączone zostały wymagane dokumenty, tj. faktury oraz dowody zapłaty.
Braki formalne wniosku
W przypadku wystąpienia braków formalnych wniosku pomocniczo zastosowanie znajdzie tryb naprawczy przewidziany w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym organ będzie zobowiązany wezwać wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni. Nieusunięcie przez wnioskodawcę braków formalnych spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.
Termin na rozpatrzenie wniosku
Przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego znajdą pomocnicze zastosowanie także w zakresie określania terminu na rozpoznanie wniosku o “dodatek gazowy”. Zastosowanie znajdzie tutaj przede wszystkim przepis art. 35 § 3, z którego wynika, że załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej ‒ nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, w postępowaniu odwoławczym zaś ‒ w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
Odformalizowanie postępowania
Jednocześnie, ustawodawca postanowił znacznie odformalizować postępowanie o przyznanie “dodatku gazowego”. Przyznanie przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta refundacji podatku VAT nie wymaga bowiem wydania decyzji.
Wydanie decyzji administracyjnej będzie jednak konieczne w przypadku odmowy przyznania zwrotu VAT, uchylenia lub zmiany wysokości refundacji VAT, a także wydania rozstrzygnięcia w sprawie nienależnie pobranej refundacji VAT.
Zadanie zlecone gminy
Refundacja podatku VAT stanowi nowe zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Szacuje się, że obejmie ona ok. 300 tys. osób. Kwoty wypłacone tytułem zwrotu poniesionego podatku VAT będą zwolnione z podatku oraz wyłączone spod egzekucji. Za obsługę wniosków o przyznanie refundacji VAT samorządy otrzymają środki w wysokości 2% przyznanych kwot odbiorcom, którym przysługuje wypłata refundacji.
Autorzy:
