Gmina nie jest podatnikiem VAT w przypadku aportu nieruchomości do spółki komunalnej

Wyrok WSA w Szczecinie stanowi ciekawe odstępstwo od rozstrzygnięć wydawanych historycznie dla jednostek samorządu terytorialnego. Dotychczas bowiem transakcja zbycia nieruchomości w drodze aportu była co do zasady uznawana za czynność cywilnoprawną, nie podlegającą wyłączeniu spod opodatkowania.

Stan faktyczny

Sprawa dotyczyła Gminy, która posiada 100% udziałów w spółce zajmującej się przede wszystkim budowaniem i eksploatowaniem mieszkań przeznaczonych na wynajem osobom, które ze względu na niskie dochody, nie mogą sobie pozwolić na wynajem, budowę  lub kupno na własna rękę. Gmina ma zamiar wniesienia aportem do Spółki dwóch działek, położonych na terenie przeznaczonym, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, pod zabudowę mieszkaniową i usługową oraz drogi wewnętrzne. Dotychczas działki były wykorzystywane do działalności zwolnionej od podatku VAT, tj. dzierżawy do celów rolniczych. Ze względu na sposób nabycia gruntu, na podstawie decyzji administracyjnej Wojewody, Gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT. 

W związku z powyższym Gmina zwróciła się do Dyrektora KIS z pytaniem czy w związku z wniesieniem aportem działek do Spółki, na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy VAT, Gmina nie wystąpi w roli podatnika VAT. Gmina przedstawiła stanowisko, zgodnie z którym nie będzie ona podatnikiem VAT, ze względu na realizację zadań statutowych oraz na brak czynności charakterystycznej dla obrotu gospodarczego. 

Stanowisko organu

Organ nie zgodził się ze stanowiskiem Gminy. Stwierdził, że opisana czynność aportu będzie realizowana na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej ze Spółką. Nie będzie to więc działanie władcze, wbrew temu co założył Wnioskodawca. W związku z powyższym czynność będzie podlegać opodatkowaniu VAT, a Gmina będzie występować w roli podatnika. Organ stwierdził również, że dostawa taka nie będzie podlegać zwolnieniu od opodatkowania. W związku z powyższym Wnioskodawca powinien naliczyć podatek VAT należny z tytułu czynności aportu, zgodnie z odpowiednią stawką VAT. 

Gmina wniosła skargę na powyższą interpretację do WSA w Szczecinie. 

Stanowisko WSA w Szczecinie

WSA poparł stanowisko Gminy. Sąd zaznaczył, że jednostki samorządu terytorialnego mogą występować w dwoistym charakterze na gruncie przepisów o VAT. 

Gmina, zgodnie z ustawą o gospodarce komunalnej, ma prawo do wykonywania zadań własnych, polegających na budownictwie społecznym, za pośrednictwem podmiotu zewnętrznego. Decyzja taka nie zwalnia jednak Gminy z realizacji nałożonego na nią obowiązku w tym zakresie. Sąd podkreślił zatem, że należy odróżniać publicznoprawny obowiązek zapewnienia realizacji określonego zadania, który z mocy prawa ciąży na jednostce samorządu terytorialnego, od prywatnoprawnego jego wykonywania na podstawie umowy zawartej ze spółką powołaną specjalnie w tym celu. WSA zaznaczył również, że w związku z faktem, że gmina posiada 100% udziałów w spółce, to należy uznać, że działania spółki są w pełni podporządkowane Gminie i nie są wymagane w tym przypadku odrębne umowy o powierzeniu zadań. Wniesienie aportu miało zatem na celu realizację zadania własnego, a nie dokapitalizowanie Spółki.

W związku z powyższym WSA orzekł, że w omawianym przypadku Gmina nie działa jako podatnik VAT.

Komentarz

Niniejszy wyrok WSA w Szczecinie stanowi ciekawe odstępstwo od rozstrzygnięć wydawanych historycznie dla jednostek samorządu terytorialnego. Dotychczas bowiem transakcja zbycia nieruchomości w drodze aportu była co do zasady uznawana za czynność cywilnoprawną, nie podlegającą wyłączeniu spod opodatkowania. Zgodnie zaś ze stanowiskiem WSA spółka kontrolowana przez jednostkę samorządu terytorialnego może być uznana za formę bezpośredniego jej działania w sferze gospodarki komunalnej. Spółka jest wówczas w praktycznym ujęciu postrzegana jako jednostka organizacyjna gminy. Nie należy jej więc zaliczać do podmiotów zewnętrznych, z którymi samorząd zawiera umowy cywilnoprawne na warunkach rynkowych. Podstawą powierzenia wykonywania przez Spółkę zadań własnych Gminy jest bowiem sam akt organu gminy powołujący do życia tę jednostkę i określający przedmiot jej działania. 

Omawiane orzeczenie jest jeszcze nieprawomocne. Biorąc natomiast pod uwagę model działania Dyrektora KIS, prawdopodobnie należy spodziewać się z jego strony skargi kasacyjnej i rozstrzygnięcia tej kwestii przez Naczelny Sąd Administracyjny.