W ostatnich tygodniach na stronach rządowych pojawiają się kolejne odsłony programu gospodarczego „Polski Ład”. Jak wynika z opublikowanego niedawno projektu ustawy, zmiany dla przedsiębiorców obejmują także zagadnienia podatkowe, w tym regulacje dotyczące podatku VAT. Na szczególną uwagę zasługuje wprowadzenie możliwości wyboru opodatkowania usług finansowych, co jest niewątpliwie rozwiązaniem rewolucyjnym z perspektywy podmiotów działających w branży finansowej.
Jak jest obecnie?
Obowiązujące przepisy ustawy obejmują obligatoryjnym zwolnieniem przedmiotowym szeroko pojęte usługi finansowe. Do tego stanu rzeczy polscy przedsiębiorcy zdążyli się już przyzwyczaić – regulacje w takiej formie obowiązują bowiem od wielu lat – niewątpliwie natomiast nie dla wszystkich podmiotów jest to rozwiązanie najbardziej optymalne.
Przede wszystkim należy podkreślić, że konieczność stosowania zwolnienia w znaczącym stopniu wpływa na zakres prawa do odliczenia VAT od wydatków ponoszonych przez przedsiębiorców z branży finansowej. Brak możliwości bezpośredniego przyporządkowania zakupów do działalności opodatkowanej generuje obowiązek odliczenia proporcjonalnego w oparciu o wskaźnik struktury sprzedaży, tzw. współczynnik VAT. Wskaźnik ten u wielu podatników wynosi zaledwie kilka lub kilkanaście procent, co oznacza, że znacząca część kwoty podatku stanowi dla nich nieodliczalny koszt. W praktyce może przekładać się to na koszt świadczonych usług, a tym samym obciążać w istotnym zakresie odbiorców usług.
Jak jest w Unii Europejskiej?
Traktowanie podatkowe usług finansowych w różnych krajach Unii Europejskiej nie jest jednolite, co wynika z alternatywnych zapisów ujętych w dyrektywie 2006/112/WE. Co do zasady bowiem sprzedaż taka korzysta ze zwolnienia z opodatkowania. Państwa członkowskie mogą jednak wprowadzić, w ustalonym przez siebie zakresie, możliwość rezygnacji przez podatnika z tego zwolnienia i wyboru opodatkowania świadczonych usług finansowych. Dotychczas rozwiązanie takie, w różnych modelach, stosuje osiem państw członkowskich, w tym Austria, Belgia, Francja i Niemcy.
Co przewiduje Polski Ład?
W opublikowanym rządowym projekcie nowelizacji przewidziano możliwość wyboru opodatkowania VAT wybranych usług finansowych. Zakresem projektowanej regulacji objęto:
- transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy,
- zarządzanie funduszami,
- usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług oraz zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę,
- usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzania gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę,
- usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług,
- usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach lub w innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają osobowość prawną,
- usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Z zakresu proponowanej regulacji wyłączono natomiast usługi ubezpieczeniowe. Co dodatkowo warto podkreślić, opodatkowanie usług finansowych możliwe będzie wyłącznie w relacji B2B. Usługi finansowe świadczone na rzecz konsumentów (podmiotów niebędących podatnikami) będą w dalszym ciągu obligatoryjnie zwolnione z VAT. Jednocześnie wybór opcji opodatkowania będzie musiał objąć wszystkie tego typu świadczenia realizowane na rzecz podatników – opodatkowanie jedynie wybranych usług oraz stosowanie zwolnienia w odniesieniu do pozostałej części nie będzie możliwe.
Analizując praktyczne aspekty projektowanego rozwiązania, należy zwrócić uwagę na fakt, że decyzja o wyborze opodatkowania będzie dla podatnika wiążąca przez okres co najmniej 2 lat. Dopiero po tym czasie będzie on miał możliwość ponownie skorzystać ze zwolnienia.
Warunkiem technicznym niezbędnym do wdrożenia proponowanego rozwiązania będzie złożenie zawiadomienia o wyborze opodatkowania do właściwego naczelnika urzędu skarbowego oraz (w przypadku podmiotów dotychczas niebędących podatnikami) rejestracja jako podatnik VAT czynny.
Co to oznacza dla przedsiębiorców?
Proponowana zmiana jest niewątpliwie istotna z perspektywy podmiotów działających w branży finansowej. Jeśli projektowane regulacje wejdą w życie w obecnym kształcie, przedsiębiorcy będą mieli możliwość dokonania analizy swojego modelu biznesowego i wyboru takiego rozwiązania podatkowego, które w najbardziej korzystny sposób wpłynie na osiągane przez nich wyniki. Biorąc pod uwagę specyfikę branży i skalę działalności funkcjonujących w niej podmiotów, wybór opodatkowania świadczonych usług finansowych może skutkować znacznym obniżeniem kosztów działalności, a tym samym lepszą efektywnością finansową przedsiębiorców.
Co więcej, uwzględniając fakt, że możliwość wyboru opcji opodatkowania funkcjonować będzie wyłącznie w relacjach B2B, również nabywcy usług finansowych mogą skorzystać na tej zmianie. Koszt VAT, który dotychczas w dużej mierze ukryty był w cenie usługi, a więc w praktyce również był ponoszony przez usługobiorców, obecnie będzie mógł podlegać odliczeniu (przy spełnieniu ogólnych warunków przewidzianych w ustawie o VAT).
Końcowo warto wskazać, że opcja opodatkowania usług finansowych nie jest jedyną zmianą przewidzianą w projekcie ustawy, która może być interesująca dla podmiotów z branży finansowej. Analizując strukturę działalności firm w tym sektorze można bowiem dojść do przekonania, że korzystnym rozwiązaniem może być również wprowadzenie tzw. grupy VAT, a tym samym uproszczenie rozliczeń pomiędzy podmiotami powiązanymi. Podsumowując – precyzyjne sformułowanie przepisów przez ustawodawcę oraz świadome i przemyślane skorzystanie z nich przez przedsiębiorców bez wątpienia może wpłynąć pozytywnie na pozycję podatkową i finansową tych ostatnich.
Autorzy:
