Z uwagi na kryzys związany z COVID-19, w dniu 8 maja 2020 r. Komisja Europejska wystąpiła z wnioskiem o przesunięcie terminu wprowadzenia pakietu nowych regulacji VAT w handlu elektronicznym. Pierwotnie zmiany miały obowiązywać od 1 stycznia 2021 r., jeżeli jednak złożony wniosek zaakceptuje Rada UE zmiany wejdą w życie 1 lipca 2021 r. Natomiast już teraz warto przyjrzeć się najważniejszym założeniom nowego modelu rozliczeń VAT, z którym będą musieli zmierzyć się przedsiębiorcy działający na unijnym rynku e-commerce.
Rozwój sektora i przyczyny zapowiadanych zmian
Postępująca cyfryzacja doprowadziła na przestrzeni ostatnich lat do skokowego wzrostu handlu elektronicznego, nie tylko w zakresie sprzedaży towarów pochodzenia unijnego, ale przede wszystkim pochodzących z krajów trzecich (w tym głównie z rynków azjatyckich). W transakcjach B2C sprzedaż online prowadzona jest w dużym stopniu z wykorzystaniem m.in. sklepów internetowych, portali, czy platform handlowych. W związku z pandemią COVID-19 i ograniczeniem możliwości dokonywania zakupów w placówkach stacjonarnych, trend ten dodatkowo nasilił się w ostatnich miesiącach.
Intensywny rozwój sektora e-commerce obnażył niedoskonałości wspólnotowych regulacji VAT w tym obszarze. Okazało się, że prowadzą one nie tylko do nadmiernych obciążeń administracyjnych po stronie sprzedawców z branży, ale również - co bardziej istotne - stawiają przedsiębiorstwa unijne w zdecydowanie mniej korzystnej pozycji względem ich konkurentów spoza UE.
Wykorzystywanie istniejącego w wielu krajach członkowskich zwolnienia z VAT dla importowanych towarów o niskiej wartości (poniżej 22 euro) oraz dość powszechna praktyka zaniżania wartości przesyłek zamawianych online to tylko niektóre z narzędzi wykorzystywanych przez wielu zagranicznych sprzedawców uchylających się od opodatkowania swojej działalności unijnym VAT.
Zapowiadana reforma ma więc przede wszystkim zapewnić uszczelnienie przepisów VAT regulujących sektor e-commerce oraz poprawić konkurencyjność przedsiębiorstw unijnych działających na tym rynku. Wprowadzane zmiany dotyczyć będą wszystkich przedsiębiorców sprzedających towary lub świadczących usługi online na rzecz konsumentów w UE, jak również platform, które taką sprzedaż umożliwiają.
Odejście od dotychczasowego modelu sprzedaży wysyłkowej
Obecnie sprzedawca dokonujący sprzedaży wysyłkowej w ramach transakcji B2C może rozliczać VAT zgodnie ze stawką obowiązującą w państwie swojej siedziby aż do momentu przekroczenia progu obrotów ustalonego w kraju, do którego dostarcza on swoje towary (wahającego się w różnych państwach UE od 35 000 euro do 100 000 euro). Po przekroczeniu tego progu, zobowiązany jest do rejestracji dla celów VAT w tym kraju i ponoszenia kosztów lokalnych rozliczeń VAT.
Po wejściu zapowiadanych zmian limit ten zostanie ujednolicony na terenie całej UE i wyniesie 10 000 euro netto. Obniżenie wspomnianego progu spowoduje objęcie koniecznością rozliczania VAT w kraju konsumenta dodatkowej liczby przedsiębiorców. Dla nich ustawodawca unijny przygotował jednak uproszczenie - system VAT-OSS.
Powstanie punktu kompleksowej obsługi VAT-OSS
VAT-OSS (“One Stop Shop”) to rozszerzenie tzw. małego punktu kompleksowej obsługi “VAT-MOSS”, znanego części podatników świadczącym usługi telekomunikacyjne, nadawcze czy drogą elektroniczną.
W VAT-OSS będą mogły zarejestrować się zarówno podmioty prowadzące sprzedaż towarów online na rzecz konsumentów, jak i świadczące wszelkie usługi transgraniczne B2C (nie tylko te obecnie objęte MOSS). Dzięki temu rozwiązaniu przedsiębiorcy ci unikną potencjalnego obowiązku rejestracji dla celów VAT w każdym kraju członkowskim konsumpcji sprzedawanych towarów bądź świadczonych usług. Będą oni mogli również skorzystać z uproszczonych form fakturowania, a VAT z tytułu takiej działalności rozliczą co prawda według stawek obowiązujących w kraju konsumenta, lecz w jednej scentralizowanej deklaracji składanej elektronicznie do rodzimego organu podatkowego.
Sprzedaż online towarów importowanych z państw trzecich (B2C)
System VAT-OSS ma objąć również wewnątrzunijną sprzedaż na odległość towarów importowanych. W ramach omawianych zmian planowana jest likwidacja zwolnienia z VAT importowego dla przesyłek o wartości nieprzekraczającej 22 euro (Polska nie stosuje tego zwolnienia już w chwili obecnej). Skorzystanie ze zwolnienia z VAT przy imporcie będzie jednak możliwe dla przesyłek o wartości nieprzekraczającej 150 euro pod warunkiem rejestracji w systemie VAT-OSS (tzw. “IOSS” - moduł importowy).
Podatnicy nieposiadający siedziby na terytorium UE będą w takim wypadku zobowiązani do ustanowienia pośrednika.
Po wprowadzeniu omawianych zmian duża odpowiedzialność przypadnie platformom handlowym, sklepom internetowym oraz portalom pośredniczącym w dokonywaniu sprzedaży na odległość towarów importowanych. W świetle nowych regulacji podmioty te zostaną zobowiązane do poboru i rozliczenia VAT z tytułu takich transakcji.
Zgodnie z proponowanymi zmianami, sprzedaż towarów pochodzących z państw trzecich realizowana za pośrednictwem platformy online będzie dla celów VAT stanowić de facto dwie dostawy:
- zwolnioną z VAT dostawę towaru pomiędzy zagranicznym dostawcą, a unijnym podmiotem prowadzącym platformę oraz
- następującą po niej dostawę do finalnego odbiorcy, opodatkowaną VAT według stawki obowiązującej w kraju konsumenta.
Wpływ na biznes i konsumentów
Przewidywane zmiany to w dużym stopniu przerzucenie odpowiedzialności za rozliczenie podatku VAT na wszelkie podmioty pośredniczące w sprzedaży online towarów importowanych na terytorium UE (sklepy internetowe, portale aukcyjne, platformy handlowe).
To właśnie tych przedsiębiorców czekają największe wyzwania począwszy od dostosowania procedur wewnętrznych i zasad pośrednictwa ze sprzedawcami, aż po wprowadzenie rozwiązań umożliwiających identyfikację transakcji, od których należy pobrać i odprowadzić podatek oraz wyegzekwować kwotę należną od sprzedawcy. Ze strony konsumenckiej należy spodziewać się z kolei pewnego wzrostu cen zamawianych online towarów pochodzących głównie z Azji.
Omawiane regulacje w VAT dla e-commerce to szeroki pakiet zmian w podejściu do opodatkowania transakcji w relacjach B2C. Uwzględniając obserwowane trendy rynkowe mogą one dotknąć wielu przedsiębiorców, dlatego warto śledzić na bieżąco nadchodzące zmiany oraz wykorzystać odroczenie ich wejścia w życie, tak aby w pełni przygotować biznes do nadchodzących zmian. Należy również mieć na uwadze konsekwencje związane z Brexitem i wpływ omawianej reformy na rozliczenia wysyłek z Wielkiej Brytanii.
Niniejszy artykuł otwiera serię poświęconą zmianom w opodatkowaniu VAT sektora e-commerce. Zachęcamy do śledzenia naszych publikacji.
Podstawa prawna: Dyrektywa Rady UE nr 2017/2455 z 5 grudnia 2017 r. oraz Dyrektywa Rady UE nr 2019/1995 z 21 listopada 2019 r.
Autorzy:
