Ministerstwo Finansów, w ramach tzw. pakietu deregulacyjnego, przygotowało projekt zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (“Ustawa o CIT”) oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (“Ustawa o PIT”). Projekt zakłada m.in. zmianę sposobu kalkulacji wysokości zwrotu pomocy publicznej w przypadku uchylenia decyzji o wsparciu (“DoW”) lub cofnięcia zezwolenia strefowego, dla podatników posiadających więcej niż jedną decyzję o wsparciu (zezwolenie). Przepis ten obecnie jest skonstruowany w bardzo dotkliwy dla podatników sposób, przewiduje on bowiem zwrot maksymalnej pomocy publicznej przysługującej na podstawie DoW/zezwolenia, niezależnie od tego, ile faktycznie pomocy wykorzystał podatnik.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, tj. art. 21 ust. 5c pkt 1 i 2 ustawy o PIT oraz art. 17 ust. 5 i 6 ustawy o CIT, w przypadku uchylenia DoW lub cofnięcia zezwolenia, podatnik zobowiązany jest do zwrotu faktycznie niezapłaconego podatku od dochodu z działalności gospodarczej określonej w cofniętym zezwoleniu albo w uchylonej DoW – jeżeli podatnik posiada wyłącznie jedno zezwolenie lub jedną DoW. Natomiast w przypadku, gdy podatnik posiada więcej niż jedną DoW lub więcej niż jedno zezwolenie (albo DoW i zezwolenie(a)), w przypadku uchylenia DoW lub cofnięcia zezwolenia, podatnik zwraca maksymalną dopuszczalną pomoc publiczną określoną w tej uchylonej DoW (cofniętym zezwoleniu). Taka sytuacja miałaby miejsce np. w przypadku naruszenia zobowiązań przedsiębiorcy określonych w DoW.
Dostrzegając restrykcyjność i nieproporcjonalność tych przepisów, Ministerstwo Finansów przygotowało projekt z dnia 8 maja 2025 r. o zmianie ustawy o PIT oraz ustawy o CIT, który ma na celu wprowadzenie bardziej sprawiedliwego i proporcjonalnego podejścia do zwrotu pomocy publicznej w takich przypadkach.
Zgodnie z projektem zmiany ustawy, planuje się wprowadzenie modyfikacji w zakresie określenia wysokości podatku, który należy zwrócić w przypadku cofnięcia zezwolenia lub uchylenia decyzji. Zmiana ta przewiduje, że:
- podatnik, który korzystał z pomocy publicznej w ramach jednego zezwolenia lub jednej decyzji o wsparciu, zwraca podatek niezapłacony od dochodu osiągniętego z działalności gospodarczej określonej w cofniętym zezwoleniu albo w uchylonej decyzji o wsparciu (czyli tak, jak jest dotychczas);
- podatnik, który korzystał z więcej niż jednego zezwolenia lub decyzji o wsparciu, albo z zezwolenia i decyzji o wsparciu jednocześnie, a ponadto prowadził ewidencję rachunkową zgodnie z odrębnymi przepisami w sposób umożliwiający określenie dochodu z działalności określonej w cofniętym zezwoleniu lub w uchylonej decyzji o wsparciu oraz kwoty podatku niezapłaconego od tego dochodu, również zobowiązany byłby do zwrotu faktycznie wykorzystanego zwolnienia na podstawie uchylonej DoW/cofniętego zezwolenia, a nie maksymalnej dopuszczalnej na ich podstawie pomocy publicznej, jak dotychczas.
Zgodnie z treścią projektu, wskazany przepis w nowym brzmieniu miałby zastosowanie do zezwoleń i decyzji o wsparciu, które zostaną cofnięte lub uchylone po dniu 31 grudnia 2025 r., a sama zmiana ustawy miałaby wejść w życie 1 stycznia 2026 r.
Komentarz PwC
W naszej ocenie, proponowane zmiany są słuszne, biorąc pod uwagę fakt, że obecne restrykcyjne przepisy prawne mogą mieć efekt zniechęcający potencjalnych inwestorów do aplikowania o kolejne decyzje o wsparciu na nowe inwestycje. Dla zilustrowania problemu przedstawiamy poniższy przykład.
Podatnik otrzymał DoW w 2020 r., na podstawie której zobowiązał się do poniesienia 50 mln PLN kosztów kwalifikowanych – przy intensywności pomocy publicznej na poziomie 50% przysługiwało mu 25 mln PLN limitu zwolnienia z CIT. Podatnik rozpoczął korzystanie ze zwolnienia na podstawie tej DoW. Następnie w 2022 r. otrzymał drugą DoW , zgodnie z którą po poniesieniu 100 mln PLN kosztów kwalifikowanych, będzie mu przysługiwało kolejne 50 mln PLN limitu zwolnienia z CIT.
Podatnik wykorzystał cały limit zwolnienia wynikający z pierwszej DoW oraz 5 mln PLN zwolnienia z drugiej DoW. Niestety, ze względy na niespełnienie warunków wydanej DoW 2 (nieutrzymanie zatrudnienia na odpowiednim poziomie) doszło do uchylenia drugiej DoW przez Ministra Rozwoju i Technologii. Na podstawie obecnego brzmienia przepisów, w takiej sytuacji podatnik musiałby zwrócić maksymalną dopuszczalną pomoc publiczną przysługującą na podstawie DoW 2, czyli 50 mln PLN, mimo że wykorzystał na jej podstawie zaledwie 5 mln PLN zwolnienia z CIT. W przypadku gdyby doszło do omawianej zmiany przepisów, podatnik (spełniając warunki z przepisów) musiałby zwrócić tylko to, co faktycznie wykorzystał, a więc 5 mln PLN, a nie maksymalną dostępną pomoc publiczną, czyli 50 mln PLN. Zmiana ta mogłaby zatem być bardzo wymierna dla podatników, do których będą miały zastosowanie przepisy dotyczące zwrotu pomocy publicznej.
Przepisy w obecnym brzmieniu od początku budziły wątpliwości podatników z perspektywy proporcjonalności potencjalnej kary. Powiązanie wartości zwrotu pomocy publicznej z wysokością faktycznie wykorzystanego zwolnienia jest racjonalne - w takiej sytuacji podatnicy, którzy nie zrealizowali warunków zezwolenia/DoW, utracą prawo do zwolnienia podatkowego, a wykorzystaną część tego zwolnienia będą musieli zwrócić.
Warto jednak zwrócić uwagę na warunek wskazany w treści projektowanych przepisów, który zakłada, aby podatnik prowadził księgi rachunkowe, w sposób zapewniający określenie dochodu z działalności wskazanej w cofniętym zezwoleniu lub w uchylonej decyzji o wsparciu oraz kwoty podatku niezapłaconego od tego dochodu. Jak ten zapis będzie interpretowany w praktyce okaże się po wejściu w życie wskazanej zmiany, natomiast może on wiązać się z dodatkowym obowiązkiem administracyjno-księgowym po stronie podatnika, odpowiedniej kalkulacji dochodu przysługującego na uchylaną DoW (cofane zezwolenie strefowe).
Autorzy:
