Wymiana udziałów dokonywana w ramach restrukturyzacji struktury grupy nie stanowi unikania opodatkowania

29 kwietnia oraz 6 maja 2021 r. Szef KAS poinformował o wydaniu dwóch opinii zabezpieczających dotyczących planowanej wymiany udziałów w ramach transgranicznej restrukturyzacji. W obu opiniach Szef KAS stwierdził, że do analizowanych działań nie powinna znaleźć zastosowania klauzula ogólna przeciwko unikaniu opodatkowania.

Obie opinie zostały wydane w analogicznych stanach faktycznych. Planowana restrukturyzacja obejmowała m.in.:

• Wniesienie przez dwie holenderskie spółki łącznie 100% udziałów w polskiej spółce do spółki brytyjskiej (będącej wnioskodawcą) w zamian za udziały we wnioskodawcy;
• Dalsze przekształcenia własnościowe, w efekcie których jedynym udziałowcem wnioskodawcy będzie inna spółka z siedzibą w Wielkiej Brytanii.

Działania te stanowiły element reorganizacji Grupy zmierzającej do wyodrębnienia w jej strukturze dwóch jednostek, skupiających aktywa związane z różnymi segmentami rynku. Dla wskazanych jednostek miały zostać wprowadzone nowe, odrębne zasady holdingowe i raportowania.

Podatnik nabrał wątpliwości, czy do planowanej przez niego wymiany udziałów może znaleźć zastosowanie klauzula ogólna przeciwko unikaniu opodatkowania. Wskazał w szczególności, iż w alternatywnym scenariuszu spółki holenderskie mogłyby, zamiast wnosić udziały do spółki brytyjskiej, sprzedać je. Taki scenariusz pozwoliłby grupie na osiągnięcie tożsamej struktury docelowej.

Szef KAS uznał, że brak obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (z uwagi na wniesienie do wnioskodawcy 100% udziałów w polskiej spółce) należy uznać za korzyść podatkową. Jednakże w ocenie Szefa KAS uzyskanie tej korzyści nie jest głównym lub jednym z głównych celów restrukturyzacji, bowiem działania Grupy nie są ukierunkowane na unikanie opodatkowania, lecz na uporządkowanie struktury kapitałowej Grupy. 

Uzasadniając swoje stanowisko, Szef KAS przywołał następujące argumenty przemawiające za istnieniem uzasadnienia ekonomiczno-gospodarczego transakcji:

• głównym celem przeprowadzenia restrukturyzacji o zasięgu globalnym jest uporządkowanie struktury kapitałowej i organizacyjnej w taki sposób, aby w poszczególnych segmentach Grupy znajdowały się aktywa związane z danym segmentem;
• restrukturyzacja ma na celu wyraźniejsze zobrazowanie wyników uzyskiwanych przez poszczególne segmenty oraz usprawnienie procesu podejmowania decyzji w poszczególnych segmentach, co w przyszłości powinno przełożyć się na zwiększenie przychodów;
• transakcja nieangażująca środków pieniężnych jest rozwiązaniem najlepiej realizującym cele ekonomiczne i gospodarcze Grupy oraz zaangażowanych podmiotów;
• wymiana udziałów jest najwygodniejszą drogą prowadzącą do pożądanej struktury organizacyjnej, m.in. ze względu na prostotę w porównaniu do innych możliwych wariantów osiągnięcia zamierzonego celu (w szczególności do sprzedaży udziałów w ramach grupy kapitałowej);
• Wnioskodawca nie posiada wystarczających środków pieniężnych, które mogłyby posłużyć do nabycia udziałów w polskiej spółce, w związku z czym w scenariuszu alternatywnym zakładającym sprzedaż udziałów zmuszony byłby do pozyskania finansowania (od innych spółek z Grupy lub spoza Grupy).

Szef KAS nie dopatrzył się także sprzeczności korzyści podatkowej z celem lub przedmiotem ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych lub jej przepisu, ani nie zidentyfikował w omawianych czynnościach przesłanki sztuczności.

Komentarz PwC

Wydana opinia szczęśliwe nie zaskakuje. Z opisanej sytuacji wynika dość jasno, że podatnik stosuje najbardziej racjonalną transakcję w danych okolicznościach. Trudno doszukać się w niej wątpliwości co do jej uzasadnienia biznesowego. Opinia jednocześnie zawiera wskazówki, w jakich sytuacjach wymiana udziałów nie stanowi unikania opodatkowania, a w jakich może być uznana za taką. Treść opinii Szefa KAS stosunkowo wyraźnie wskazuje, że klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania może znaleźć zastosowanie do wymiany udziałów, która prowadzi do spieniężenia akcji określonej spółki. W sytuacjach gdy z transakcją taką mamy do czynienia w ramach biznesowo uzasadnionej reorganizacji struktury grupy kapitałowej, Szef KAS uznaje, że wymiana udziałów, ze względu na brak konieczności angażowania środków pieniężnych może być właściwym środkiem osiągnięcia struktury docelowej, niż sprzedaż udziałów między spółkami tworzącymi grupę.