Uzyskane odszkodowanie jak przychód z działalności zwolnionej z opodatkowania w Specjalnej Strefy Ekonomicznej – kluczowy wyrok NSA

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretacje w odwołaniu do kluczowego wyroku NSA wskazującego, że odszkodowanie za utracony w wyniku pożaru majątek oraz odszkodowanie za utratę zysku z powodu pożaru jest przychodem z działalności gospodarczej korzystającej ze zwolnienia podatkowego w Specjalnej Strefy Ekonomicznej (dalej: „SSE”).

Opis stanu faktycznego

Spółka akcyjna (dalej: „Wnioskodawca”) będąca polskim rezydentem podatkowym, prowadzi działalność w zakresie produkcji opakowań na terenie SSE na podstawie odpowiednich zezwoleń. W ramach zabezpieczenia działalności Wnioskodawca zawarł umowy ubezpieczenia majątku trwałego i obrotowego wykorzystywanego w SSE, obejmując ochroną również utracone korzyści (zyski) w przypadku zdarzeń losowych.

W 2020 r. doszło do poważnego pożaru na terenie zakładu produkcyjnego. Pożar ten spowodował rozległe uszkodzenia dwóch linii produkcyjnych – jedna z nich wymagała całkowitej wymiany, a produkcja na drugiej została zatrzymana na około tydzień. W efekcie Wnioskodawca poniósł nie tylko straty w majątku trwałym i obrotowym, ale również utracił część potencjalnych zysków z działalności. Ubezpieczyciel wypłacił Wnioskodawcy odszkodowanie – zarówno za zniszczony majątek, jak i za utracony zysk, a Wnioskodawca oczekuje na kolejne transze świadczenia.

Zakres wniosku o interpretację

Wnioskodawca zwrócił się z następującymi pytaniami:

1. Czy składka na ubezpieczenie majątku wykorzystywanego do prowadzenia działalności gospodarczej w SSE, a także składka z tytułu utraconych korzyści (dochodów) stanowią koszt uzyskania przychodu działalności gospodarczej wykonywanej w tej strefie?
2. Czy poniesiona w wyniku pożaru strata, zarówno w środkach obrotowych jak i w majątku trwałym, rozpoznana i zaliczona na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym do kosztów uzyskania przychodów, stanowi dla spółki koszt uzyskania przychodów z działalności prowadzonej w SSE?
3. Czy otrzymane przez Spółkę odszkodowanie za utracony w wyniku pożaru majątek trwały i obrotowy - wykorzystywany do działalności gospodarczej prowadzonej w SSE - jest przychodem z działalności gospodarczej prowadzonej przez Spółkę w specjalnej strefie ekonomicznej i tym samym wpływa on na wynik finansowy (dochód lub stratę) osiągniętą przez Spółkę w SSE?
4. Czy otrzymane przez Spółkę odszkodowanie za utratę zysku z powodu pożaru jest przychodem z działalności gospodarczej Spółki prowadzonej przez Spółkę w SSE?

Stanowisko organu

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „Organ”) w pierwotnej interpretacji indywidualnej uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe wyłącznie w zakresie strat powstałych w wyniku pożaru. W pozostałym zakresie – tj. w odniesieniu do składek na ubezpieczenie majątku i utraconych korzyści oraz odszkodowania za utracony zysk – Organ uznał, że nie mają one bezpośredniego związku z działalnością objętą zezwoleniem strefowym i nie korzystają ze zwolnienia podatkowego.

Stanowisko sądów

Po wydaniu interpretacji indywidualnej przez Dyrektora KIS, Wnioskodawca wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie (dalej: „WSA”). WSA podzielił stanowisko Organu, uznając, że odszkodowanie za utracony zysk oraz składki ubezpieczeniowe nie spełniają przesłanek do uznania ich za elementy działalności strefowej objętej zwolnieniem z CIT.

Spółka zaskarżyła wyrok WSA do Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: „NSA”), który w wyrokiem z dnia 4 czerwca 2025 r., sygn. II FSK 707/22, uchylił zarówno wyrok WSA, jak i interpretację indywidualną Organu. NSA wskazał, że:

• odszkodowanie za utracony zysk oraz za zniszczone składniki majątku, jeśli szkoda powstała w związku z działalnością prowadzoną w SSE (np. w wyniku pożaru), stanowi przychód z tej działalności i podlega zwolnieniu z CIT,
• składki na ubezpieczenie majątku oraz utraconych korzyści, jeśli dotyczą działalności strefowej, są kosztem uzyskania przychodu tej działalności,
• kluczowe jest istnienie ścisłego i funkcjonalnego związku pomiędzy przychodem z odszkodowania oraz kosztami ubezpieczenia a działalnością strefową.

W praktyce oznacza to, że jeśli pożar dotyczył majątku wykorzystywanego wyłącznie do działalności w SSE, a odszkodowanie pokrywa zarówno straty w majątku, jak i utracone zyski z tej działalności, to zarówno koszty ubezpieczenia, jak i otrzymane świadczenia należy rozliczać w ramach działalności strefowej.

Po wyroku NSA, Dyrektor KIS zmienił swoje stanowisko i uznał stanowisko Spółki za prawidłowe w całości, odstępując od uzasadnienia prawnego na podstawie art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.

Komentarz PwC

Przedstawiona interpretacja oraz wyrok NSA mają istotne znaczenie dla praktyki podatkowej przedsiębiorców działających w SSE. Wyrok NSA stanowi ważny precedens, który może być argumentem w sporach z organami podatkowymi, zwłaszcza w sytuacjach, gdy organy próbują zawężać zakres zwolnienia strefowego. Kluczowe jest jednak każdorazowe wykazanie ścisłego związku odszkodowania lub kosztu z działalnością strefową oraz właściwe udokumentowanie tych okoliczności.

Wyrok ten dołącza do kolejnych wyroków sądów administracyjnych, obok dofinansowań covidowych dla pracowników (np. wyrok NSA z dnia 26 listopada 2024 r. II FSK 292/22), które negują zawężające podejście organów podatkowych do zakresu prawa do zwolnienia definiowanego wyłącznie przez katalog kodów PKWiU wskazanych z zezwoleniu/decyzji o wsparciu.

Oznacza to, że w orzecznictwie sądów administracyjnych wykształciła się linia interpretacyjna dopuszczająca zaliczenie do przychodów zwolnionych z CIT również innych form wsparcia finansowego – pod warunkiem istnienia ścisłego i odpowiednio udokumentowanego związku pomiędzy otrzymanym świadczeniem a działalnością objętą zezwoleniem strefowym.

Należy jednak zaznaczyć, że w odniesieniu do niektórych form wsparcia – takich jak sprzedaż praw do emisji CO₂ – pojawiają się również rozbieżne stanowiska, w tym negatywne (wyrok NSA z 7 grudnia 2022 r., sygn. II FSK 775/22).

Zatem w przypadku wątpliwości dotyczących możliwości zakwalifikowania przychodu lub kosztu do działalności zwolnionej – zapraszamy do kontaktu.