Zgodnie z podpisaną 15 listopada 2021 r. przez prezydenta RP nowelizacją ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, od 1 stycznia 2022 ma zacząć obowiązywać tzw. ulga na robotyzację.
Ulga na robotyzację będzie miała na celu zachęcenie polskich przedsiębiorstw do unowocześnienia procesów produkcyjnych, promocji rozwoju robotyzacji przemysłowej i wsparcie transformacji cyfrowej. Ulga jest nowym rozwiązaniem w polskim porządku prawnym, choć funkcjonować będzie w podobnym kształcie do już obowiązującej ulgi B+R. Oznacza to, że podatnikowi prowadzącemu działalność produkcyjną, który zainwestował w zakup nowych robotów, będzie przysługiwać prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania poniesionych w tym celu kosztów.
Nowa ulga dla każdego
Z ulgi będą mogli skorzystać zarówno podatnicy PIT, jak i CIT inwestujący w robotyzację. Możliwość odliczenia, bez różnicowania limitów, ma przysługiwać wszystkim przedsiębiorstwom, niezależnie od ich wielkości. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom nie będzie więc limitowana do sektora MŚP, a będzie dostępna także dla dużych przedsiębiorstw. Zgodnie z ostatnią nowelizacją ustaw, nie są planowane ograniczenia do konkretnych branż, niemniej, od strony praktycznej ulga będzie kierowana głównie do firm z produkcją przemysłową.
Z tego względu ulga będzie odpowiedzią na zapotrzebowanie tych firm, które mają w planach modernizację zakładów produkcyjnych, zwiększenie mocy przerobowych czy redukcję pracy manualnej w ramach automatyzacji.
Ile i na co?
Przedsiębiorcy będą mogli dodatkowo odliczyć 50% kosztów poniesionych na inwestycje w robotyzację — w pierwszej kolejności zaliczą poniesione wydatki do kosztów podatkowych, następnie będą mieli prawo do dodatkowego odliczenia od podstawy opodatkowania 50% powyższych wydatków.
Przykładowo, z 1 miliona zł zainwestowanego w robotyzację, podatnik będzie mógł odzyskać 95 000 zł tj. o taką kwotę mniejszy podatek zapłaci, jeśli rozlicza się wg stawki 19%
Przy ocenie możliwości skorzystania z ulgi konieczne będzie wykazanie i znając praktykę organów podatkowych udokumentowanie odpowiednich kosztów, które go dotyczą.
Odliczenie dotyczyć ma w szczególności:
- zakupu lub leasingu finansowego nowych robotów i kobotów,
- zakupu oprogramowania niezbędnego do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów, kobotów i innych środków trwałych z zakresu robotyzacji,
- zakupu osprzętu (np. torów jezdnych, obrotników, sterowników, czujników ruchu, efektów końcowych),
- zakupu urządzeń bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP),
- kosztów szkoleń dla pracowników, którzy będą obsługiwali nowy sprzęt.
Zgodnie z nowelizacją ulga zostanie wprowadzona na 5 lat i ma obejmować wydatki, które będą poniesione od początku roku podatkowego 2022, do końca roku podatkowego 2026. Należy pamiętać, by koszty brane pod uwagę do rozliczenia w ramach prezentowanej ulgi, zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Z obecnego brzmienia przepisów wynika, iż ulga będzie dotyczyła robotów (oraz dodatkowych składników), nabytych od 2022 r.
Definicje
W projekcie ustawy znalazły się również definicje, które będą mieć zastosowanie na potrzeby ulgi na robotyzację, tj.:
- Robot przemysłowy - automatycznie sterowana, programowalna, wielozadaniowa i stacjonarna lub mobilna maszyna, o co najmniej 3 stopniach swobody, posiadająca właściwości manipulacyjne bądź lokomocyjne dla zastosowań przemysłowych, która spełnia łącznie następujące warunki:
1) wymienia dane w formie cyfrowej z urządzeniami sterującymi i diagnostycznymi lub monitorującymi w celu zdalnego: sterowania, programowania, monitorowania lub diagnozowania;
2) jest połączona z systemami teleinformatycznymi, usprawniającymi procesy produkcyjne podatnika, w szczególności z systemami zarządzania produkcją, planowania lub projektowania produktów;
3) jest monitorowana za pomocą czujników, kamer lub innych podobnych urządzeń;
4) jest zintegrowana z innymi maszynami w cyklu produkcyjnym podatnika.
- Maszyny i urządzenia peryferyjne do robotów przemysłowych funkcjonalnie z nimi związane – to w szczególności jednostki liniowe zwiększające swobodę ruchu, pozycjonery jedno- i wieloosiowe, tory jezdne, słupowysięgniki, obrotniki, nastawniki, stacje czyszczące, stacje automatycznego ładowania, stacje załadowcze lub odbiorcze złącza kolizyjne. Ponadto, definicja obejmuje efektory końcowe do interakcji robota z otoczeniem służące do:
1) nakładania powłok, malowania, lakierowania, dozowania, klejenia, uszczelniania, spawania, cięcia w tym cięcia laserowego, zaginania, gratowania, śrutowania, piaskowania, szlifowania, polerowania, czyszczenia, szczotkowania, drasowania, wykańczania powierzchni, murowania, odlewania ciśnieniowego, lutowania, zgrzewania, klinczowania, wiercenia, handlingu, w tym manipulacji, przenoszenia i montażu, ładowania i rozładowania, pakowania, gwożdżenia, paletyzacji i depaletyzacji, sortowania, mieszania, testowania, wykonywania pomiarów,
2) obsługi maszyn: frezarek, wtryskarek, giętarek, robodrilli, wiertarek, tokarek, wrzecion, zginarek i zawijarek, wycinarek, walcarek, przecinarek, szlifierek, wytaczarek, ciągarek, drukarek, pras, wyoblarek.
Jak widać z przytoczonych wyżej przepisów - nie są one jasne i pozostawiają duże pole do interpretacji. Przykładowo - definicja robota jako maszyny zintegrowanej z innymi maszynami - czym jest “zintegrowanie” w przywołanej definicji? W praktyce, czy oznacza to, że maszyny, które są samodzielną jednostką, nie spełniają definicji? Kolejnym nieostrym pojęciem są systemy, które “usprawniają procesy produkcyjne podatnika” - brak jest definicji usprawnienia, nie jest podany okres referencyjny, względem którego usprawnienia mają nastąpić. Wątpliwości interpretacyjnych jest znacznie więcej. Na pytania odpowie dopiero praktyka i prawdopodobnie niezbędnym będzie odwołanie się do interpretacji indywidualnych.
Jak się przygotować?
Z uwagi na stosunkowo szeroką definicję, każdorazowo konieczne będzie zbadanie poszczególnych wydatków pod kątem właściwego rozumienia definicji i jednocześnie wpisywania się ich w katalog kosztów kwalifikowanych. Z tego względu już teraz warto zapoznać się z katalogiem pojęć wiążących się z ulgą na robotyzację.
Co więcej, zalecamy przeanalizowanie planów inwestycyjnych pod kątem nabycia aktywów, które potencjalnie wpisywałyby się w katalog kosztów kwalifikowanych. Równocześnie pomocne może okazać się wdrożenie dodatkowego lub zmodyfikowanie obecnego systemu księgowego w takim stopniu, aby umożliwiał od 2022 r. prowadzenie odrębnej ewidencji kosztów ponoszonych z tytułu robotyzacji i automatyzacji. Takie działanie może zdecydowanie zwiększyć efektywność prowadzenia analiz pod kątem kwalifikowalności wydatków. Z kolei na następnym etapie zalecamy bieżące monitorowanie ewidencji środków trwałych, ponieważ obowiązek korekty odliczenia dotknie każdego, kto zbyt wcześnie wykreślił z ewidencji środek trwały odliczony w ramach preferencji. Ze względu na to, iż przepisy podatkowe pozwalają na odliczenie kosztów działalności innowacyjnej w ramach różnych preferencji podatkowych, należy dokonać analizy, z jakich preferencji korzysta podatnik i która z ulg jest dla podatnika korzystniejsza.
Autorzy:
