Wpisanie Rosji na unijną listę jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych powoduje negatywne skutki w podatku dochodowym na gruncie CFC, przerzuconych dochodów jak i reżimu dotyczącego opodatkowania spółki holdingowej dla polskich rezydentów posiadających udziały w podmiotach mających tam siedzibę, zarząd lub miejsce zarejestrowania lub położenia (uznanie podmiotu za zagraniczną jednostkę kontrolowaną lub brak możliwości zastosowania zwolnienia podatkowego od dywidend lub z tytułu zbycia udziałów w takiej spółce), posiadających rosyjskie podmioty w strukturze kapitałowej (utrata statusu polskiej spółki holdingowej) oraz regulujących płatności na rzecz powiązanych rosyjskich podmiotów (uznanie wydatków za przerzucone dochody).
14 lutego 2023 r. Federacja Rosyjska została wpisana do unijnego wykazu jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych (tzw. czarna lista rajów podatkowych) przyjmowanym przez Radę Unii Europejskiej.
Powyższa decyzja wpłynie na liczne aspekty podatkowe, w tym w szczególności w obszarze zagranicznych jednostek kontrolowanych, przerzuconych dochodów oraz reżimu polskiej spółki holdingowej.
W ślad za aktualizacją unijnej czarnej listy Minister Finansów wydaje na podstawie art. 86a § 10 Ordynacji podatkowej obwieszczenia określające jurysdykcje niechętne współpracy do celów podatkowych, które nie są ujęte w rozporządzeniu z krajowym wykazem krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową wydawanym na podstawie przepisów o PIT i CIT, ale zostały wskazane w ww. wykazie unijnym. Najnowsze obwieszczenie opublikowano w dniu 28 lutego br. (M.P. poz. 236).
Zagraniczne jednostki kontrolowane
Na gruncie przepisów o CFC, zagraniczną jednostką kontrolowaną jest zagraniczna jednostka:
- mająca siedzibę lub zarząd lub
- zarejestrowana lub położona
na terytorium lub w kraju wymienionym w przepisach wydanych na podstawie art. 11j ust. 2 lub w obwieszczeniu MF wydawanym na podstawie unijnego wykazu.
Dotychczas zagraniczne jednostki znajdujące się na terytorium Federacji Rosyjskiej musiały spełnić szereg warunków, aby zostać uznane za zagraniczna jednostkę kontrolowaną dla polskiego podatnika, w szczególności warunek posiadania przez polskiego podatnika ponad 50% udziałów / praw głosu oraz warunek niskiego opodatkowania.
Obecnie, zagraniczna jednostka mająca siedzibę lub zarząd lub zarejestrowana lub położona w Federacji Rosyjskiej automatycznie staje się zagraniczną jednostką kontrolowaną dla polskiego podatnika posiadającego samodzielnie lub z podmiotami powiązanymi lub tzw. innymi podatnikami mającymi miejsce zamieszkania albo siedzibę lub zarząd na terytorium Polski udziały w tej zagranicznej jednostce (bez minimalnego progu posiadania). Nie ma konieczności badania żadnych dodatkowych warunków. Dodatkowo w takim wypadku polski podatnik może być zobowiązany do zapłaty podatku od całego dochodu zagranicznej jednostki kontrolowanej, bez względu na okres, w którym jednostka ta była kontrolowana przez podatnika oraz posiadanych praw do uczestnictwa w zysku tej jednostki.
Bezpośrednimi konsekwencjami powyższej zmiany jest konieczność zapłaty 19% podatku od dochodu zagranicznej jednostki kontrolowanej przez polskiego podatnika (z możliwością dokonania odpowiednich odliczeń), prowadzenia rejestru zagranicznych jednostek, ewidencji zdarzeń zaistniałych w zagranicznej jednostce oraz złożenia zeznania o wysokości dochodu zagranicznej jednostki.
Przerzucone dochody
Przepisy o przerzuconych dochodach wskazują, że co do zasady, płatności znajdujące się w katalogu kosztów kwalifikowanych w rozumieniu tychże przepisów, na rzecz podmiotów powiązanych mających zarząd lub siedzibę lub położone lub zarejestrowane w tzw. raju podatkowym stanowią przerzucone dochody.
Ustawa przewiduje jednak wyjątki od tej zasady, tj.:
- gdy podmiot powiązany stanowi zagraniczną jednostkę kontrolowaną lub
- przychody tego podmiotu powiązanego wynikające z kosztów kwalifikowanych zostały opodatkowane podatkiem dochodowym (w tym podatkiem u źródła) w Polsce.
Powyższe oznacza, że w przypadkach, w których polski podatnik dokona płatności na rzecz podmiotu powiązanego mającego siedzibę, zarząd, itp. w Federacji Rosyjskiej niestanowiącego jego zagranicznej jednostki kontrolowanej (czyli w praktyce na rzecz podmiotu znajdującego się w strukturze wyżej lub “obok” polskiego podatnika) i płatności te będą zawarte w katalogu przerzuconych dochodów, ale jednocześnie nie będą opodatkowane podatkiem dochodowym w Polsce (w tym podatkiem u źródła), to polski podatnik zapłaci podatek od przerzuconych dochodów w wysokości 19%. W tym przypadku bada się jednak minimalny stopień powiązania na zasadach określonych w regulacjach cen transferowych (minimalny udział - pośredni lub bezpośredni - 25%).
Polska spółka holdingowa
Od 1 stycznia 2022 r. w polskim systemie podatkowym obowiązują regulacje dotyczące tzw. polskiej spółki holdingowej. Korzyścią z posiadania takiego statusu jest możliwość pełnego zwolnienia z CIT dochodu ze zbycia udziałów w spółkach zależnych do podmiotu niepowiązanego oraz zwolnienie otrzymywanego przez spółkę holdingową przychodu z dywidend.
Zwolnienia te stosuje się do dochodów uzyskanych w związku z posiadaniem udziałów w podmiotach krajowych, ale również w zagranicznych spółkach zależnych. Aby skorzystać z tego reżimu, zagraniczna spółka zależna musi spełnić szereg warunków, jednym z nich jest nieposiadanie przez nią siedziby lub zarządu lub zarejestrowania albo położenia na terytorium lub w kraju wskazanym na unijnej liście rajów podatkowych lub w przepisach wydanych na podstawie art. 11j ust. 2 ustawy o CIT. Niezależnie od tego, jednym z warunków objęcia polskiego podmiotu reżimem polskiej spółki holdingowej jest wykluczenie obecności w jego strukturze właścicielskiej - w sposób bezpośredni i pośredni, bez minimalnego progu posiadania - podmiotu posiadającego siedzibę lub zarząd lub miejsce zarejestrowania albo położenia w takim raju podatkowym.
W przypadku, gdy zagraniczna spółka zależna ma siedzibę lub zarząd lub jest zarejestrowana lub położona w Federacji Rosyjskiej, polska spółka holdingowa nie będzie mogła w przyszłości zastosować zwolnienia przewidzianego w ramach tego preferencyjnego reżimu do dochodów z tytułu dywidend lub sprzedaży udziałów w takiej spółce. Z kolei w przypadku zidentyfikowania w strukturze powyżej polskiej spółki jakiegokolwiek podmiotu mającego siedzibę lub zarząd lub miejsce zarejestrowania lub położenia w Federacji Rosyjskiej, nie będzie ona mogła w ogóle zostać beneficjentem podatkowego reżimu holdingowego. Ograniczenia te będą miały zastosowanie przez cały okres figurowania Rosji na czarnej liście rajów podatkowych oraz wydaje się, że jeszcze przez kolejne dwa lata po ewentualnym wykreśleniu z listy.
W konsekwencji, wpisanie Rosji na listę rajów podatkowych zawęża zakres podmiotów mogących korzystać z powyższego reżimu.
***
Powyższe konsekwencje wskazują, że wpisanie Federacji Rosyjskiej na listę tzw. rajów podatkowych w sposób znaczący wpływa na sytuację polskich podatników, bowiem już sam fakt zarejestrowania danego podmiotu powiązanego w Federacji Rosyjskiej zwiększa ryzyko powstania po stronie polskiego podatnika dodatkowego obowiązku podatkowego oraz dodatkowych obowiązków sprawozdawczych a także uniemożliwia w pewnych sytuacjach skorzystanie z preferencyjnych reżimów przewidzianych dla polskich podatników.
W razie jakichkolwiek pytań dotyczących omawianego wyżej zagadnienia, zachęcamy do kontaktu z nami.
Autorzy:
