Paczkomaty, czyli urządzenia przechowujące przesyłki zyskują coraz większą popularność. Nie dziwi zatem fakt, że urządzenia te wzbudziły zainteresowanie organów podatkowych, które starają się przeforsować pogląd, zgodnie z którym paczkomaty stanowią przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości (PoN). Jednak nie jest to kwestia tak oczywista, jakby się mogło wydawać na pierwszy rzut oka.
Interpretacja organów...
Spore wątpliwości wzbudza fakt, czy paczkomaty stanowią w ogóle nieruchomość, tym bardziej, że obiekty te nie są w ogóle przytwierdzone do gruntu. Organy w tym zakresie opierają swoje stanowisko na wykładni prezentowanej w orzecznictwie, zgodnie z którą: “Określona rzecz ruchoma może stać się obiektem budowlanym po jej usytuowaniu w danym miejscu, ze względu na jej przeznaczenie i sposób użytkowania. Na gruncie art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego oraz przy uwzględnieniu definicji “budowy” zawartej w art. 3 pkt 6 ustawy w odniesieniu do paczkomatów, przez ich “wybudowanie” rozumieć należy już samo dostarczenie takiego obiektu oraz jego postawienie na gruncie” (wyrok WSA w Łodzi z 17 stycznia 2019 r., II SA/Łd 761/18).
Kolejną przesłanką świadczącą o tym, że paczkomaty powinny być opodatkowane PoN jest art. 29 ust. 2 pkt 28 Prawa budowlanego. Norma ta została wprowadzona nowelizacją ustawy w 2020 r. i stanowi m.in. o przedmiotach, dla których nie ma obowiązku występowania o pozwolenie na budowę lub dokonywania zgłoszenia budowy. Okoliczność wprowadzenia tego przepisu, zdaniem Organów, świadczy o tym, że postawienie paczkomatów jest w istocie budową, a sam paczkomat stanowi obiekt budowlany.
W praktyce, organy podatkowe podchodzą do kwestii paczkomatów na różne sposoby. W niektórych przypadkach organy dążą do opodatkowania fundamentów znajdujących się pod paczkomatem. W bardziej radykalnych przypadkach Organ uznaje pełną wartość paczkomatu jako podstawę opodatkowania budowli.
Tego rodzaju rozbieżności bezpośrednio wskazują na to, jak duże wątpliwości interpretacyjne wzbudza kwestia opodatkowania paczkomatów. Mimo to, Organy decydują się na weryfikację rozliczeń, ukierunkowaną na zwiększenie zobowiązania podatkowego poprzez uwzględnienie w podstawie opodatkowania wartości tych obiektów.
Argumenty przeciw..
Jedną z przesłanek przesądzających o tym, że dany przedmiot może zostać uznany za obiekt budowlany jest okoliczność wytworzenia go za pomocą wyrobów budowlanych. Tymczasem paczkomaty wytwarzane są w procesie produkcyjnym, w którym nie wykorzystuje się wyrobów budowlanych. Co istotne, w danym procesie nie tylko są wytwarzane elementy elektrotechniczne paczkomatów takie jak komputer, ekran lub zamki automatyczne, ale również wszelkie konstrukcje stanowiące przegrody lub drzwiczki.
Należy zaznaczyć, że podejście organów mogłoby prowadzić do kuriozalnych sytuacji, w których za przedmiot opodatkowania należałoby również uznać bankomaty, automaty do gier, automaty z jedzeniem, czy popularne ostatnio automaty z maseczkami i środkami dezynfekcji.
Wyrok TK z 13 września 2011 r., P 33/09 precyzyjnie określa, że przy określeniu katalogu budowli podlegających opodatkowaniu PoN należy mieć na uwadze jedynie literalnie wskazane obiekty w normach prawa budowlanego, czyli te które ustawodawca wymienił z nazwy jako budowle lub urządzenia budowlane. Tym samym, jeżeli paczkomaty nie zostały wprost określone przez ustawodawcę jako budowla podlegająca opodatkowaniu oraz nie można im przypisać cech żadnej z budowli określonej w art. 3 pkt 3 lub 3 pkt 9 Prawa budowlanego, nie powinno być żadnych wątpliwości, że nie mogą one stanowić przedmiotu opodatkowania PoN. Odmienne stanowiska Organu stoją w sprzeczności z powyższym wyrokiem TK oraz zasadami określonymi w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych.
Należy również pamiętać, że przywoływane przez organy wyroki kwalifikujące paczkomaty jako obiekty budowlane zapadają w sprawach dotyczących przepisów prawa budowlanego. Prawo podatkowe wymaga jednak, zgodnie z zasadami ustawowej określoności regulacji podatkowych i poprawnej legislacji, wywodzonymi z art. 217 w związku z art. 84 i art. 2 Konstytucji RP, aby precyzyjnie określać przedmiot opodatkowania, o czym wspomniał również TK w wyżej wskazanym wyroku.
Na gruncie prawa podatkowego kwalifikacja paczkomatu jako przedmiotu opodatkowania jest zatem niedopuszczalna. Ze względu na fakt, że taki obiekt nie jest wskazany wprost (literalnie) jako budowla, nie może stanowić przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Oznacza to, że podatnicy mogą domagać się zwrotu nadpłaconego podatku, w razie wcześniejszego opodatkowania tego rodzaju urządzeń.
Autorzy:
