W obecnej wyjątkowej i nieprzewidywalnej sytuacji gospodarczej, przedsiębiorcy zmagają się z wieloma trudnościami i problemami. Jednym z obszarów, gdzie mogą się one pojawić dosyć szybko jest realizacja projektów współfinansowanych ze środków publicznych np. dotacji unijnych czy grantów rządowych/krajowych. Pozyskując i wykorzystując dotacje, beneficjenci zobowiązują się przede wszystkim do zrealizowania projektu w pełnym zakresie, jak również do osiągnięcia pewnych wskaźników np. zatrudnienia nowych pracowników, osiągnięcia odpowiednich przychodów itp. W przypadku projektów badawczo-rozwojowych przedsiębiorcy dodatkowo zobowiązani są do wdrożenia wyników projektu np. poprzez rozpoczęcie produkcji nowego produktu, co wiąże się niekiedy z całkowicie nową inwestycją.
Pandemia a realizacja projektu inwestycyjnego - jak sobie radzić?
Jak widzimy, sytuacja gospodarcza i rozprzestrzenianie się wirusa COVID-19 nie sprzyjają spokojnej i terminowej realizacji projektów, gdyż firmy kierują pracowników na pracę zdalną albo całkowicie zamykają laboratoria, biura i fabryki. Co w takim przypadku przedsiębiorca powinien zrobić aby nie utracić pozyskanej dotacji oraz nie narazić się na zwrot otrzymanych już pieniędzy?
Zgodnie ze wszystkimi zapowiedziami i komunikatami Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, instytucje dystrybuujące dotacje na szczeblu krajowym oraz regionalnym będą zobowiązane do indywidualnego rozpatrywania trudności z jakimi zmagają się beneficjenci.
Patrząc na wszystkie zobowiązania jakie ciążą na beneficjentach dotacji, te indywidualne negocjacje i zmiany warunków mogą obejmować:
- Wydłużenie terminu zakończenia projektu i osiągnięcia zaplanowanych rezultatów (np. opracowanie nowego produktu, zakończenie budowy laboratorium czy też nowej fabryki)
- Zmianę terminu raportowania do instytucji i składania wniosków o płatność - wydłużenie tych terminów może być związane z uniemożliwieniem przygotowania tychże raportów właśnie ze względu np. na pracę zdalną i brak dostępu do odpowiedniej dokumentacji
- Zmianę terminu wdrożenia wyników projektu na rynek - wydłużenie terminu wdrożenia może być spowodowane brakiem kontaktu z kontrahentami, problemami z pracą zdalną która uniemożliwia np. uruchomienie produkcji.
Każdorazowo powyższe sytuacje będa podlegały wnikliwej analizie instytucji w zakresie argumentacji przedstawionej przez beneficjentów a szczególnie wpływu aktualnego kryzysu na zmiany w projekcie - zmierzając do podpisania aneksu do umowy o dofinansowanie
Wpływ koronawirusa na instytucje zarządzające grantami
Również instytucje dystrybuujące granty zmagają się z wieloma trudnościami związanymi m.in. z organizacją pracy ekspertów oceniających wnioski czy kontrolujących projekty, którzy dotychczas przeprowadzali kontrole w siedzibie beneficjentów.
W związku z tym już wiele aktualnie trwających naborów zostało wydłużonych (np. Szybka Ścieżka czy Gameinn - oba konkursy wspierają i finansują projekty badawczo-rozwojowe przedsiębiorców). Ponadto dotychczasowe spotkania instytucji z wnioskodawcami tzw. panele ekspertów, mające na celu ocenę projektów, mają odbywać się za pomocą wideokonferencji.
Koronawirus - zmiany w zakresie pomocy publicznej
Finalnie, piętrzące się problemy wnioskodawców i beneficjentów, a także przyszłe konsekwencje jakie przewidywane są w zakresie kryzysu gospodarczego, wymuszają zmiany w zakresie przyznawania dotacji i dystrybucji środków. Pieniądze przewidziane dla Polski w 2020 r. z funduszy unijnych tj. 7,4 mld euro mogą zostać wykorzystane na cele walki z koronawirusem, ale wymaga to zmian legislacyjnych na poziomie UE oraz uelastycznienia podejścia instytucji organizujących konkursy w Polsce.
Dotychczasowe propozycje Polski w zakresie zmian w regułach pomocy publicznej obejmowały m.in:
- podniesienie maksymalnej intensywności dofinansowania do nawet 95% (podniesienie o 10% w stosunku do aktualnego maksymalnego poziomu dofinansowania)
- przesunięcie płatności zaliczkowych które są zaplanowane na kolejne lata, aby móc wykorzystać te środki w 2020 roku
- przyspieszenie refundacji wydatków ponoszonych przez przedsiębiorców - z obecnych 60 dni do np. 20 dni
- ułatwienie przesuwania środków pomiędzy funduszami i programami, co pozwoli na sprawne alokowanie środków w tych obszarach które są najbardziej wymagające.
Zaproponowane zmiany i odstępstwa od standardowych zasad nie tyle mają się przyczynić do walki z wirusem, ale zmierzają do jak najmniejszego odczuwania negatywnych skutków epidemii. Przede wszystkim, Komisji Europejskiej zależy na wsparciu płynności finansowej beneficjentów, więc wszystkie te działania mają na celu przyspieszenie dystrybucji grantów do przedsiębiorców realizujących projekty mimo trudności gospodarczych.
Autorzy:
