Prezydent podpisał ustawę dotyczącą przeciwdziałania skutkom wirusa COVID-19, czyli tzw. Tarczy Antykryzysowej. Zawiera ona szereg rozwiązań, których celem jest wsparcie przede wszystkim pracodawców i pracowników (w tym osób samozatrudnionych oraz świadczących pracę w oparciu o umowy cywilnoprawne) w radzeniu sobie z potencjalnym zagrożeniem, jakim jest spowolnienie gospodarcze w wielu branżach wywołane rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Jednym z założeniem zmian jest przedłużenie, odroczenie lub zawieszenie poboru danin publicznych, co ma pozwolić na zachowanie płynności finansowej przedsiębiorstw. Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw.
Wydłużenie terminu na przekazanie przez płatników zaliczek PIT
Zgodnie z ustawą o PIT przedsiębiorcy zatrudniający pracowników są obowiązani jako płatnicy do odprowadzania na rachunek właściwego urzędu skarbowego kwoty pobranych zaliczek PIT w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym te zaliczki pobrano.
Ustawa o Tarczy Antykryzysowej wprowadza natomiast wydłużenie terminu przekazania zaliczek od przychodów z pracy, z umowy zlecenia i umowy o dzieło oraz z tytułu praw autorskich i praw pokrewnych pobranych w marcu i kwietniu. Zatem zapłata zaliczki na PIT, zamiast odpowiednio do 20 kwietnia i 20 maja, może być dokonana do dnia 1 czerwca 2020 r. Warunkiem skorzystania z odroczonego terminu płatności jest wykazanie, że płatnicy ci ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19. Niestety, w ustawie nie sprecyzowano, w jaki sposób płatnik powinien wykazać owe pogorszenie sytuacji finansowej.
Celem regulacji jest pomoc w zapewnieniu płynności finansowej firm zatrudniających pracowników i zapewnienie ochrony miejsc pracy. Dzięki wydłużeniu terminu wpłaty zaliczek na PIT pracodawcy zmuszeni do zawieszenia działalności na czas kwarantanny i z tego powodu mający trudności z wywiązaniem się z obowiązków płatnika zaliczek, unikają także powstania odsetek za zwłokę od nieterminowych płatności podatku.
Co istotne, wydłużenie terminu zapłaty zaliczek PIT nie dotyczy osób uzyskujących w Polsce dochody ze stosunku pracy z zagranicy. Takie osoby samodzielnie mają obowiązek uiszczania comiesięcznych zaliczek na PIT bez pośrednictwa płatników. Ustawa nie odnosi się do pracowników wykonujących w Polsce pracę na podstawie zagranicznej umowy o pracę, a więc obowiązują ich dotychczasowe terminy.
Złożenie zeznania za 2019 r. przed 31 maja 2020 r. bez konsekwencji karnoskarbowych
Zgodnie z obowiązującymi przepisami dla podatników PIT termin na złożenie zeznania podatkowego za 2019 r. upływa 30 kwietnia 2020 r. W ustawie znalazł się jednak zapis umożliwiający podatnikom złożenie zeznania i uiszczenie należnego zobowiązania w terminie do 31 maja 2020 r. Przy czym w ustawie o Tarczy Antykryzysowej wskazano, że zeznanie złożone po 30 kwietnia a przed 31 maja 2020 r. będzie równoznaczne ze złożeniem przez podatnika tzw. czynnego żalu, a więc pisma, które chroni przed karami przewidzianymi dla podatnika w Kodeksie karnym skarbowym.
Należy podkreślić, że czynny żal nie chroni podatnika przed obowiązkiem zapłaty karnych odsetek z tytułu nieterminowej zapłaty podatku. Nie jest więc jasne, czy zapłata podatku po 30 kwietnia nie będzie skutkować koniecznością uiszczenia karnych odsetek.
Wsparcie finansowe dla pracodawców
Rząd zaproponował także dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników zatrudnionych u danego przedsiębiorcy oraz należnych od nich składek na ubezpieczenia społeczne (w części finansowanej przez pracodawcę).
Należy wskazać, że wynagrodzenie otrzymywane przez pracownika, mimo zmiany faktycznego źródła finansowania, będzie nadal przychodem z pracy, podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz składkom na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne. Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pracownika powinny zatem zostać pobrane i wpłacone na rachunek ZUS.
Przedsiębiorca będzie mógł wystąpić o dofinansowanie wynagrodzeń wszystkich pracowników, jak też tylko części z nich, objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy,
w następstwie wystąpienia COVID-19.
Ci przedsiębiorcy, których obroty spadną o 15% albo 25% względem wskazanych w ustawie okresów referencyjnych, będą mogli uzyskać przez 3 miesiące dofinansowanie ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do połowy wynagrodzeń pracowników, jednak nie więcej niż do wysokości 40% przeciętnego wynagrodzenia ogłaszanego przez GUS.
Dofinansowanie dotyczy również pracodawców zatrudniających pracowników niepełnosprawnych, którzy będą mogli ubiegać się o rekompensatę wynagrodzenia wypłaconego ze środków pracodawcy pracownikom niepełnosprawnym. Wysokość rekompensaty zostanie ustalona proporcjonalnie do występującej w danym miesiącu liczby dni zawieszenia działalności pracodawcy lub zmniejszenia przychodu z tej działalności. Wniosek o rekompensatę należy złożyć do właściwego miejscowo oddziału PFRON.
Możliwość odroczenia składek na ZUS dla przedsiębiorców
Zakład Ubezpieczeń Społecznych na wniosek przedsiębiorcy, który ma trudności w opłaceniu należnych składek, może dokonać odroczenia terminu płatności składek na okres 3 miesięcy.
W tym celu przedsiębiorca wypełnia i składa dostępny na stronie ZUS specjalny, uproszczony wniosek o odroczenie terminu płatności składek/zawieszenie spłaty zadłużenia względem ZUS. We wniosku trzeba wskazać, w jaki sposób epidemia koronawirusa wpłynęła na sytuację finansową firmy i brak możliwości opłacenia w terminie należności.
W przypadku zawarcia umowy z ZUS nie nalicza się odsetek za zwłokę począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie ulgi w spłacie zadłużenia. Ustawa wprowadza dodatkowo zwolnienie z opłacania opłaty prolongacyjnej, która była naliczana w miejsce odsetek za zwłokę.
Z kolei mikroprzedsiębiorcy zatrudniający mniej niż 10 ubezpieczonych będą mogli zostać całkowicie zwolnieni z obowiązku opłacenia nieopłaconych składek ZUS (w tym m.in. składki zdrowotnej i na Fundusz Pracy), należnych za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., jeżeli przed dniem 1 lutego 2020 r byli zgłoszeni jako płatnicy składek. Zwolnienie dotyczy zarówno kwoty składek opłacanych przez mikroprzedsiębiorcę na własne ubezpieczenie, jak też składek należnych od wynagrodzeń zatrudnianych pracowników i zleceniobiorców.
Zwolnienie płatnika z opłacania składek nie zwalnia jednak z obowiązku złożenia deklaracji rozliczeniowych ZUS.
Podobnie osoby samozatrudnione będą mogły zostać zwolnione z płacenia składek na ZUS przez okres od 1 marca do 31 maja 2020 r., jeśli przychód z ich działalności uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek, nie był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto.
Wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacania składek należy złożyć do dnia 30 czerwca 2020 r.
Świadczenie postojowe
Osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowy zlecenia) w razie przestoju w prowadzeniu działalności, będącego następstwem wystąpienia COVID-19, mogą wnioskować o jednorazowe świadczenie postojowe w wysokości do 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W szczególnych okolicznościach możliwe będzie złożenie wniosku po raz kolejny. Świadczenie postojowe przysługuje tylko wówczas, jeżeli wnioskodawca nie podlega ubezpieczeniom z innego tytułu.
Osobie wykonującej pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej świadczenie postojowe będzie przysługiwać, jeżeli umowa ta została zawarta nie później niż w dniu 1 lutego 2020 r., a przychód z tytułu wykonywania umowy cywilnoprawnej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.
Co ważne, świadczenie to wypłacane przez ZUS jest zwolnione z PIT.
Wsparcie finansowe dla twórców i artystów
Wsparcie finansowe zostanie również skierowane do twórców i artystów, których działalność nie może być kontynuowana w obecnej formie ze względu na ograniczenia, zakazy i nakazy ustanowione w związku z zagrożeniem epidemicznym.
Należy przy tym wskazać, że osoby uzyskujące przychody z działalności twórczej, w tym pracownicy wykonujący w ramach swoich obowiązków zawodowych pracę o charakterze twórczym i korzystający z podwyższonych, tj. 50% kosztów uzyskania przychodu, już dziś mają możliwość zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki w pełnej wysokości, a więc nawet w kwocie przewyższającej 50% limit, jeżeli odpowiednio udowodnią ich poniesienie. A zatem ci twórcy, którzy ponieśli nakłady na realizację przedsięwzięć, które finalnie nie doszły do skutku z uwagi na epidemię, powinni móc odliczyć te wydatki pod warunkiem wykazania, że ich celem było uzyskanie przychodu.
Przedłużenie wiz pobytowych i zezwoleń na pobyt cudzoziemców
Przedłużeniu ulega także termin składania wniosków o udzielenie zezwoleń pobytowych dla pracowników (w tym na pobyt czasowy, stały czy rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej) oraz okres ważności wizy, jeżeli ostatni dzień ważności zezwolenia lub wizy wypadałby w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (przedłużenie do 30 dni od dnia odwołania tego stanu).
Wydłużenie ważności decyzji administracyjnych oraz uelastycznienie przepisów w zakresie prawa pracy
W związku z wprowadzeniem ograniczenia w funkcjonowaniu organów państwowych część administracji publicznej nie może na bieżąco realizować swoich ustawowych zadań. Zgodnie z ustawą rozwiązaniem tej sytuacji jest przedłużenie ważności szeregu decyzji administracyjnych, m. in. wydłużenie ważności okresowych badań lekarskich pracowników oraz ważność orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (warunkujących wypłatę świadczeń).
Dodatkowo w ustawie przewidziano uelastycznienie przepisów Kodeksu pracy poprzez chociażby wprowadzenie możliwości przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy czy też zawarcie porozumienia o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę zawartych z tymi pracownikami.
Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca będzie mógł wypłacić wynagrodzenie obniżone, jednak nie więcej niż o 50% i nie niższe niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Odroczenie obowiązku zawarcia umów dotyczących Pracowniczych Planów Kapitałowych dla średnich przedsiębiorców
Średnie przedsiębiorstwa, a więc zatrudniające co najmniej 50 pracowników i nie więcej niż 249, będą miały więcej czasu na zawarcie umów o zarządzanie i prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych. Na dotychczasowych zasadach termin na zawarcie umów upływa odpowiednio pod koniec kwietnia i na początku maja bieżącego roku. Wprowadzona zmiana zakłada wydłużenie tego terminu aż o 9 miesięcy, dzięki czemu firmy, w okresie problemów gospodarczych wywołanych epidemią, nie będą musiały ponosić kosztów związanych z implementacją PPK.
Zasiłek na czas opieki nad dzieckiem
Rodzice zyskali także prawo do dodatkowych 14 dni zasiłku opiekuńczego na opiekę nad dzieckiem do lat 8 lub dzieckiem niepełnosprawnym, jeśli w związku z koronawirusem zamknięto żłobek, klub dziecięcy, przedszkole lub szkołę, do której dziecko uczęszcza, a także gdy ze względu na COVID-19 niemożliwe jest sprawowanie opieki nad dzieckiem przez nianię lub opiekuna. Pracownik zwolniony od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki może więc złożyć wniosek o wypłatę zasiłku w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku, o ile w tym czasie nie jest uprawniony do standardowego wynagrodzenia za ten sam okres.
Podwyższenie limitów zwolnień w PIT
W ustawie o Tarczy Antykryzysowej podwyższono również niektóre limity zwolnień przewidzianych w ustawie o PIT. Chodzi między innymi o zwolnienie wartości otrzymanych przez pracownika rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych.
Autorzy:
