Trwają konsultacje Programu „Fundusze dla Nowoczesnej Gospodarki 2021 – 2027” (Program), który stanowi kontynuację dwóch wcześniejszych programów operacyjnych, tj. „Innowacyjna Gospodarka 2007-2013” oraz „Inteligentny Rozwój 2014-2020” (PO IR).
Kierunki i założenia zawarte w nowej odsłonie programu pozwalają sądzić, że potencjał rozwojowy przedsiębiorstw będzie zdecydowanie większy, niż dotychczas. Do kluczowych założeń Programu należą:
- wsparcie całego procesu B+R+I (Prace badawczo-rozwojowe, Infrastruktura B+R);
- wsparcie przedsiębiorstw na każdym etapie rozwoju;
- współpraca nauki z biznesem;
- koncentracja na Krajowych Inteligentnych Specjalizacjach (KIS).
Program skierowany jest w sposób szczególny do liderów innowacji oraz podmiotów zamierzających rozpocząć działalność innowacyjną i planujących zwiększyć poziom konkurencyjności oraz innowacyjności. Wsparcie oferowane będzie m.in. w formie dotacji, a budżet Programu wyniesie ok. 7,9 mld EUR, w tym aż 55% ogólnej alokacji przewidziano dla przedsiębiorstw.
Wśród ciekawostek jest również plan aby w Programie funkcjonowały dwie główne instytucje tj. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, których kompetencje i zakres działań zostanie podzielony ze względu na wielkość przedsiębiorców/beneficjentów. Duzi przedsiębiorcy będą pod opieką NCBR, natomiast mali i średni będą obsługiwani i wspierani przez PARP, niezależnie od rodzaju realizowanego projektu i przedsięwzięcia.
Kluczowe zmiany
Niewątpliwie, jedną z najważniejszych modyfikacji względem PO IR, która zostanie zaimplementowana do Programu jest zastąpienie poszczególnych działań tzw. modułami dostosowanymi do potrzeb przedsiębiorców. Tym samym wnioskodawcy uzyskają prawo wyboru poszczególnych wariantów w zakresie obszarów realizacji projektu, co pozwoli np. na realizację badań i ich wdrożenie w ramach jednego projektu. Obok stałych modułów „Prace B+R” lub „Infrastruktura B+R” dobierane będą moduły uzupełniające, tj. związane z: wdrożeniem, cyfryzacją, zazielenieniem przedsiębiorstw, internacjonalizacją czy kompetencjami.
Istotną zmianą, która dotyczy wdrażania innowacji, jest możliwość aplikowania o wsparcie przez tzw. „small mid-caps” (spółki o średniej kapitalizacji) oraz duże przedsiębiorstwa, które współpracują z MŚP. Dzięki temu Program otworzy się na szerokie grono przedsiębiorstw różnej wielkości.
Interesujący zakres pomocy oferował będzie moduł „Cyfryzacja”, w ramach którego planuje się m.in. wsparcie w robotyzacji linii produkcyjnych, optymalizacji produkcji, czy w ramach IoT (Internet rzeczy). W obrębie tych obszarów od wielu lat zauważalny był niedobór instrumentów pomocowych, a zatem niniejszy moduł wydaje się być bardzo perspektywiczny dla beneficjentów.
Troska o środowisko
W ramach Programu przewidziano również wsparcie na realizację działań proekologicznych. Moduł „Zazielenienie przedsiębiorstw” obejmie takie aspekty jak:
- zastępowanie i/lub redukcja substancji szkodliwych w materiałach oraz produktach;
- ponowne wykorzystanie zasobów (wcześniej traktowanych jako odpad);
- zastępowanie materiałów pierwotnych surowcami wtórnymi i produktami ubocznymi;
- ekoprojektowanie ETV, LCA, PEF.
Powyższe działania wpłyną istotnie na tzw. „zieloną transformację przedsiębiorstw” i przyczynią się do przeciwdziałania negatywnym oddziaływaniom na środowisko naturalne oraz poprawią jego istniejący stan.
Pomoc na kształcenie i rozwój na zagranicznych rynkach
Program obejmie również zdobywanie kompetencji oraz internacjonalizację.
W pierwszym zakresie oferowane będzie wsparcie na zdobywanie nowych umiejętności i wiedzy dotyczących inteligentnych specjalizacji, transformacji przemysłu w kierunku Przemysłu 4.0, transferu technologii, zarządzania innowacjami, ekoprojektowania czy obsługi infrastruktury badawczej.
Z kolei internacjonalizacja będzie się wiązała szczególnie z udziałem polskich przedsiębiorstw w międzynarodowych łańcuchach dostaw, komercjalizacją wyników prac B+R za granicą oraz promocją produktów i/lub usług na arenie międzynarodowej.
Podsumowanie
Program w projektowanym zarysie prezentuje nowatorskie podejście do zakresu oferowanej pomocy dla przedsiębiorstw i wzbudza nadzieję na zapewnienie znacznie większych, niż dotychczas, możliwości rozwojowych poszczególnych uczestników rynku. Potencjalne dokonywanie wyboru pod kątem różnorodnych wariantów w ramach realizowanych projektów stanowić będzie czynnik pobudzający wzrost poziomu innowacyjności i konkurencyjności. Jednocześnie Program wpłynie pozytywnie na unowocześnienie polskiej gospodarki.
Niemniej, zwracamy uwagę, że przytoczone informacje w zależności od końcowych zapisów Programu, mogą ulec zmianie. Konsultacje Programu potrwają do 14 kwietnia 2021 r. i ich przebieg w dużym stopniu ukształtuje docelowy dokument. Ponadto, biorąc pod uwagę ciągłe prace nad programami unijnymi przewidzianymi w ramach Perspektywy Finansowej 2021 – 2027, szacujemy, że wsparcie dostępne będzie najwcześniej od marca 2022 r.
Autorzy:
