Ministerstwo Rozwoju i Technologii oficjalnie rozpoczęło prace nad przygotowaniem krajowego programu pomocowego, który umożliwi wdrożenie rozwiązań przewidzianych w ramach Clean Industrial Deal State Aid Framework (CISAF). To odpowiedź na nowe ramy prawne przyjęte w czerwcu br. przez Komisję Europejską, otwierające przed polskimi przedsiębiorcami i inwestorami zupełnie nowe możliwości w zakresie transformacji energetycznej i rozwoju czystych technologii.
Czym jest CISAF? Nowe ramy pomocy publicznej dla czystego przemysłu w UE
Komisja Europejska, dostrzegając wyzwania związane z wysokimi kosztami energii i potrzebą przyspieszenia transformacji energetycznej, wprowadziła CISAF – ramy pomocy publicznej dla państw członkowskich. Ich celem jest wsparcie energochłonnych sektorów oraz rozwój inwestycji w technologie przyjazne środowisku, co ma wzmocnić konkurencyjność europejskiego przemysłu i przyspieszyć proces dekarbonizacji.
Dlaczego CISAF jest przełomowy?
CISAF zastępuje dotychczasowe Tymczasowe Ramy Kryzysowe i Przejściowe (TCTF) i będzie obowiązywać do końca 2030 roku. Nowe regulacje upraszczają procedury, umożliwiając państwom członkowskim szybkie projektowanie programów wsparcia bez konieczności każdorazowej notyfikacji do Komisji Europejskiej. To oznacza większą przewidywalność i elastyczność w realizacji inwestycji związanych z zieloną transformacją.
Jakie inwestycje będzie można sfinansować?
W ramach CISAF przewidziano wsparcie dla zakładów produkujących:
- technologie słoneczne,
- lądowe i morskie technologie wiatrowe,
- baterie i systemy magazynowania energii,
- pompy ciepła i technologie geotermalne,
- technologie CCS (wychwytywanie i składowanie CO₂),
- technologie wodorowe,
- technologie sieci elektroenergetycznych,
- technologie hydroenergetyczne,
- inne technologie OZE oraz rozwiązania dekarbonizacyjne.
Pomoc obejmuje zarówno produkcję finalnych produktów, jak i kluczowych komponentów oraz surowców krytycznych niezbędnych do ich wytwarzania.
Najważniejsze założenia programu
- Wyższe limity wsparcia – intensywność pomocy może sięgać:
- Do 35% kosztów kwalifikowanych dla pozostałych regionów (wybrane gminy woj. mazowieckiego);
- Do 40% kosztów kwalifikowanych dla obszarów objętych pomocą na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE (woj. wielkopolskie, dolnośląskie, wybrane gminy woj. mazowieckiego);
- Do 55% kosztów kwalifikowanych dla obszarów objętych pomocą na podstawie art. 107 ust. 3 lit. A TFUE (pozostałe województwa i wybrane gminy woj. mazowieckiego, miasta na prawach powiatu: Radom, Płock, Ostrołęka i Siedlce).
Maksymalna kwota dofinansowania projektu wynosi:
-
- W przypadku obszaru wsparcia “Wdrażanie czystej energii” - brak limitu kwotowego
- W przypadku obszaru wsparcia “Dekarbonizacja przemysłu” - nie więcej niż 200 mln EURO
- W przypadku obszaru wsparcia “Zapewnienie zdolności produkcyjnych w zakresie czystych technologii” - nie więcej niż 350 mln EURO.
- Nowe kategorie pomocy – finansowanie technologii dekarbonizacyjnych, produkcji i magazynowania wodoru, RFNBO (odnawialne paliwa pochodzenia niebiologicznego), a także wsparcie dla inwestycji w odzyskane surowce krytyczne.
- Ulgi dla odbiorców energochłonnych – czasowe obniżenie cen energii elektrycznej pod warunkiem przeznaczenia części wsparcia na zieloną transformację.
Procedura wdrożenia
Każde państwo członkowskie musi przygotować własny program pomocowy zgodny z CISAF i uzyskać jego zatwierdzenie przez Komisję Europejską. Po akceptacji możliwe będzie uruchamianie naborów konkursowych lub przetargów bez dodatkowych zgód KE.
Co dalej?
Przyjęcie CISAF to ogromna szansa dla polskiego przemysłu, szczególnie w kontekście rosnących kosztów energii i presji na redukcję emisji. Nowe ramy pomocy publicznej mogą znacząco przyspieszyć inwestycje w technologie odnawialne, magazynowanie energii, wodór czy rozwiązania dekarbonizacyjne. Dla przedsiębiorców oznacza to nie tylko dostęp do wyższych limitów wsparcia, ale także możliwość realizacji projektów, które jeszcze niedawno były poza zasięgiem finansowym.
W naszej ocenie kluczowe będzie szybkie przygotowanie się do nadchodzących naborów. W praktyce oznacza to:
- Analizę już teraz planowanych inwestycji pod kątem zgodności z kryteriami CISAF,
- wstępne oszacowanie kosztów kwalifikowanych i potencjalnej intensywności pomocy,
- przygotowanie dokumentacji technicznej i biznesowej, aby skrócić czas reakcji po ogłoszeniu konkursów.
Firmy, które zaczną działać już teraz, zyskają przewagę konkurencyjną i będą mogły wykorzystać środki na transformację energetyczną w pierwszej kolejności. Transformacja energetyczna to wyzwanie, ale dzięki CISAF staje się realnym planem działania. Teraz wszystko zależy od determinacji i szybkości reakcji przedsiębiorstw.
Autorzy:
