Polskie przedsiębiorstwa mają obecnie możliwość ubiegania się o wsparcie w zakresie projektów związanych z efektywnością energetyczną oraz odnawialnymi źródłami energii. Nabór do konkursu w ramach programu FEnIKS, organizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) i skierowany do średnich oraz dużych podmiotów, rozpoczął się 28 listopada br.
Jednocześnie kończy się termin składania wniosków w ramach Kredytu Ekologicznego, oferowanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), który do tej pory był flagowym instrumentem wsparcia poprawy efektywności energetycznej. Nabór trwa tylko do 8 stycznia 2026 r., podczas gdy zgłoszenia do programu FEnIKS można składać aż do 27 lutego. W rezultacie konkurs FEnIKS jest nie tylko atrakcyjną alternatywą dla firm, które nie zdążyły zaaplikować o Kredyt Ekologiczny, ale otwiera także możliwość uzyskania wsparcia dla przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 3000 pracowników, które były wykluczone z udziału w kredycie ekologicznym.
Jakie są wymogi w FEnIKS: Konkurs na efektywność energetyczną?
Konkurs jest częścią programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko 2021–2027.
Adresowany do średnich i dużych przedsiębiorstw, planujących inwestycje obejmujące m.in.
- termomodernizację budynków,
- modernizację procesów technologicznych,
- instalację odnawialnych źródeł energii, w tym:
- fotowoltaiki,
- pomp ciepła,
- magazynów energii
- rozwiązań opartych na wodorze pochodzenia odnawialnego.
Głównym celem projektu jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, zmniejszenie zużycia energii pierwotnej oraz wzrost bezpieczeństwa energetycznego. Co to oznacza dla wnioskodawców? Nacisk na inwestycje, które pozwolą obniżyć zużycie energii oraz wykorzystanie jej w bardziej efektywny sposób.
Wymagane są konkretne rezultaty: minimalna oszczędność energii pierwotnej wynosi 30% dla budynków (np. w wyniku termomodernizacji budynku) i co najmniej 10% dla procesów technologicznych (np. na skutek wymiany czy modernizacji maszyn produkcyjnych).
Każdy projekt musi być poparty audytem energetycznym wykonanym przed złożeniem aplikacji – jest on podstawą rekomendowanego zakresu inwestycji. Dodatkowo możliwe jest uzyskanie dofinansowania także dla tzw. „zielonych” rozwiązań dodatkowych, takich jak zielone dachy, elektromobilność czy cyfryzacja budynków, obejmując do 15% kosztów kwalifikowanych.
Warunki finansowania – pożyczki preferencyjne i rynkowe
Program przewiduje finansowanie inwestycji za pomocą miksu dwóch rodzajów pożyczek: pożyczka preferencyjna ze środków Funduszu Spójności (do 85% kosztów, oprocentowanie 0%, okres spłaty do 15 lat), oraz pożyczka na warunkach rynkowych ze środków NFOŚiGW (minimum 15%, oprocentowanie rynkowe, okres spłaty do 15 lat). Finansowanie powinno pokrywać całość kosztów kwalifikowanych.
Część pożyczki preferencyjnej może być umorzona – do 49% wartości pożyczki dla średnich firm i do 30% dla dużych, pod warunkiem osiągnięcia wymaganych efektów energetycznych (oszczędność energii końcowej) oraz przedstawienia stosownej dokumentacji, potwierdzającej uzyskanie rezultatu.
Perspektywa czasowa
Przedsiębiorcy, którzy nie zdążyli przygotować kompletu dokumentów do Kredytu Ekologicznego, mają możliwość skorzystania z dłuższego czasu na aplikację w programie FEnIKS – nabór potrwa do 27 lutego. Pozwala to na staranne przygotowanie wniosku, wykonanie wymaganych audytów oraz zebranie niezbędnej dokumentacji i przeprowadzenie analizy finansowania.
Na co warto zwrócić uwagę w kryteriach oceny i dokumentacji?
Ocena wniosków przebiega dwuetapowo: najpierw analizowane są kryteria obligatoryjne, takie jak wykonanie audytu energetycznego, minimalna efektywność energetyczna i wymiana źródeł ciepła, następnie brane pod uwagę kryteria rankingowe, m.in. gotowość inwestycyjna, efektywność kosztowa, poziom osiąganej efektywności, zgodność z lokalnymi planami niskoemisyjnymi oraz realizacja projektu w modelu ESCO/EPC (niewymagana).
Do wniosku należy dołączyć takie dokumenty, jak: studium wykonalności, audyt energetyczny, dokumentacja środowiskowa, mapa lokalizacji, dokumenty finansowe i prawne, harmonogram realizacji oraz oświadczenia dotyczące trwałości projektu. W niektórych przypadkach konieczne są dodatkowe dokumenty wynikające ze specyfikacji inwestycji lub trybu jej realizacji.
O czym warto pamiętać?
- Przeprowadzenie szczegółowego audytu energetycznego jest niezbędne w celu spełnienia wymogów formalnych i precyzyjnego określenia zakresu planowanej inwestycji.
- Kompletność dokumentacji finansowej i środowiskowej ma zasadnicze znaczenie dla pozytywnej oceny wniosku.
- Analiza harmonogramu naborów jest kluczowa – w BGK termin upływa wcześniej, natomiast program FEnIKS umożliwia spokojne przygotowanie dokumentacji.
Transformacja energetyczna polskich firm postępuje dynamicznie, a aktualne programy wsparcia mogą istotnie zwiększyć ich konkurencyjność i stabilność. Skuteczne przygotowanie wniosku aplikacyjnego daje możliwość rozwoju, optymalizacji kosztów i poprawy jakości prowadzonej działalności. Zespół Pomocy Publicznej PwC oferuje kompleksową analizę możliwości realizacji projektów w ramach programu FEnIKS oraz wsparcie zarówno na etapie przygotowania dokumentacji, jak i wdrażania inwestycji, pomagając optymalnie wykorzystać dostępne instrumenty finansowania transformacji energetycznej.
Autorzy:
