Innovation Fund to program Komisji Europejskiej realizowany w latach 2020-2030, stanowiący jeden z największych na świecie programów finansujących projekty demonstracyjne innowacyjnych technologii niskoemisyjnych.
Celem Funduszu jest wsparcie inwestycji w czystą energię i przemysł, co ma pobudzić wzrost gospodarczy, stworzyć lokalne, przyszłościowe miejsca pracy i wzmocnić globalną pozycję Europy w dziedzinie technologii.
Podczas spotkania Grupy Eksperckiej Innovation Fund z 6 lipca br. ogłoszono, że:
- Komisja jeszcze w tym roku planuje uruchomić drugi nabór dotacyjny w ramach Programu dla projektów realizowanych na wielką skalę (o nakładach inwestycyjnych powyżej 7,5 mln EUR),
- drugi nabór dla projektów o małej skali (całkowity koszt inwestycyjny poniżej 7,5 mln EUR) ma zostać uruchomiony w pierwszym kwartale 2022 r.
Beneficjenci
Aby móc złożyć wniosek konieczne jest spełnienie poniższych warunków:
- posiadanie osobowości prawnej;
- przynależność do jednej z kategorii: podmioty prywatne, podmioty publiczne lub organizacje międzynarodowe;
- odpowiedzialność za realizację projektu i zarządzanie nim, w stosownych przypadkach wspólnie z innymi wnioskodawcami, tj. brak możliwości działania w charakterze pośrednika.
Fundusz skierowany jest w szczególności do przedsiębiorstw, stanowiąc szansę dla innowatorów zarówno z sektora energetycznego, jak i z przemysłowego, np. stalowego, chemicznego, papierniczego, cementowego, ceramicznego i innych energochłonnych gałęzi przemysłu.
Wnioski mogą być również składane przez konsorcjum osób prawnych działających wspólnie, jednak osoby fizyczne i organy UE nie mogą być członkami konsorcjum.
Zakres wsparcia
Fundusz koncentruje się na wysoce innowacyjnych technologiach i realizacji wielkoskalowych projektów, które mogą przyczynić się do znaczącego zmniejszenia emisji. Ponadto, Program wspiera przekrojowe projekty dotyczące innowacyjnych rozwiązań niskoemisyjnych, które prowadzą do redukcji emisji w wielu sektorach jednocześnie. Fundusz jest również otwarty na projekty o małej skali, które mogą liczyć na uproszczoną procedurę składania wniosków i selekcji.
Program wspiera wybrane innowacje, a także obejmuje komercyjną demonstrację innowacyjnych technologii niskoemisyjnych, mającą na celu wprowadzenie na rynek rozwiązań przemysłowych w celu dekarbonizacji Europy i wspieranie jej przejścia na neutralność klimatyczną. W szczególności, Fundusz oferuje wsparcie następujących działań:
- Innowacyjne technologie i procesy niskoemisyjne w energochłonnych gałęziach przemysłu, w tym produkty zastępujące produkty o dużej zawartości węgla;
- Wychwytywanie i wykorzystanie węgla (CCU);
- Budowanie i eksploatacja wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS);
- Innowacyjne wytwarzanie energii odnawialnej;
- Magazynowanie energii.
Budżet i poziom finansowania
Zakłada się, że budżet Programu na lata 2020-2030 może wynieść ok. 20 mld EUR, w zależności od ceny emisji dwutlenku węgla (Fundusz jest wspierany z wpływów z aukcji uprawnień do emisji z unijnego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji).
- Fundusz pokryje do 60% dodatkowego kapitału i kosztów operacyjnych projektów o dużej skali oraz do 60% kosztów kapitałowych projektów o małej skali.
- Dotacje będą wypłacane w sposób elastyczny, w oparciu o potrzeby finansowe projektu, z uwzględnieniem głównych etapów osiągniętych w trakcie realizacji projektu.
- Do 40% dotacji może być przyznane na podstawie wcześniej zdefiniowanych kamieni milowych, zanim projekt zostanie w pełni uruchomiony.
Wysokie zainteresowanie pierwszym naborem wniosków
Pierwszy nabór dla projektów na małą skalę został uruchomiony 1 grudnia 2020 r. z budżetem w wysokości 100 mln EUR. Nabór został zamknięty w dniu 10 marca 2021 r. - złożono 232 wnioski dotyczące innowacyjnych projektów w zakresie czystych technologii, zlokalizowanych w państwach członkowskich UE, Islandii i Norwegii.
- Do wsparcia zostały zarekomendowane 32 wnioski związane z projektami realizowanymi w obszarach takich jak: wodór, energia słoneczna, energia wiatrowa, biopaliwa, czy OZE. Przykładowe projekty to np.:
- “Instalacja do produkcji ekologicznego wodoru o mocy 5 MW”;
- “Rolnictwo wolne od CO2 dla regionu śródziemnomorskiego”;
- “Pierwszy Bio-LNG w żegludze morskiej”.
Z kolei, w odniesieniu do projektów realizowanych na dużą skalę, pierwszy nabór został otwarty w dniu 3 lipca 2020 r. i trwał do 29 października 2020 r. Budżet konkursu wyniósł 1 mld EUR. W ramach naboru złożono 311 wniosków dotyczących innowacyjnych projektów w zakresie czystych technologii – przewiduje się redukcję około 1,2 mld ton CO2 w okresie ich funkcjonowania w Programie.
Wybrano 15 projektów wielkoskalowych, realizowanych m.in. w tematyce:
(i) OZE - projekty dotyczą: bioelektryczności, energii wodnej i oceanicznej, energii geotermalnej, słonecznej i wiatrowej, czy odnawialnych źródeł ogrzewania i chłodzenia. Wiele propozycji łączy różne technologie energii odnawialnej. Przykładowe projekty rekomendowane do wsparcia to:
- “BHyPER Community” — dostarczanie ekologicznego wodoru do lokalnego zakładu przemysłowego w oparciu o generację fotowoltaiczną (PV) i system akumulatorów;
- “HYDROGEN EUROPAX”— statek o zerowej emisji spalin zasilany przez wielkoskalowy system ogniw paliwowych, który będzie wykorzystywał wyłącznie ekologiczny wodór pochodzący ze źródeł odnawialnych.
(ii) energochłonnych gałęzi przemysłu, gdzie nacisk położony jest w szczególności na technologie wychwytywania dwutlenku węgla z różnych źródeł. Przykładowe projekty rekomendowane:
- “VerBioChem”— pierwszy tego rodzaju Zakład Produkcji Etenolizy dostarczający Węgiel Odnawialny dla Europejskiej Zielonej Gospodarki;
- “TRISKELION”— innowacyjna instalacja do produkcji ekologicznego metanolu wytwarzanego z odnawialnego wodoru i CO2 wychwytywanego z istniejącej instalacji kogeneracyjnej.
(iii) magazynowanie energii, w tym na przykład:
- “Sun2Store”— innowacyjny system magazynowania energii elektrycznej z pompą ciepła, który ma na celu przechowywanie energii elektrycznej z fotowoltaiki i przekazywanie jej z powrotem do sieci.
Nadchodzący nabór — termin składania wniosków
Projekty na małą skalę
Drugie zaproszenie do składania wniosków dotyczących projektów na małą skalę ma zostać ogłoszone w marcu 2022 r. z przewidywanym budżetem w wysokości 100 mln EUR i pozostanie otwarte przez pięć miesięcy. Proces składania wniosków pozostanie zbliżony do pierwotnego.
W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowy harmonogram dla projektów o małej skali:
Ogłoszenie drugiego naboru |
15 marca 2022 r. |
Termin składania wniosków |
koniec sierpnia 2022 r. |
Informacja o wynikach oceny i zaproszenie do przygotowania dotacji |
I kwartał 2023 r. |
Przyznanie dotacji i pomoc w rozwoju projektu |
od II kwartału 2023 r. |
Projekty na dużą skalę
Kolejny nabór dla projektów realizowanych na dużą skalę ma zostać ogłoszony 26 października 2021 r. Termin składania wniosków upłynie 1 marca 2022 r. Szacunkowy budżet naboru ma wynieść od 1,3 do 1,5 mld EUR, w zależności od ceny emisji dwutlenku węgla.
Proces składania i wyboru wniosków będzie tylko jednoetapowy (ułatwienie dla dużych projektów względem pierwszego naboru). Dokumenty dotyczące zaproszenia zostaną zmodyfikowane, aby lepiej ukierunkować wnioskodawców. Istnieje możliwość ponownego złożenia wniosku, w szczególności przez inwestorów, którzy uzyskali pomoc doradczą i techniczną w efekcie pierwszej oceny - naszym zdaniem w ich przypadku istnieją duże szanse na pozyskanie wsparcia w planowanym do uruchomienia naborze.
Poniższa tabela zawiera szczegółowy harmonogram (planowany):
Ogłoszenie drugiego naboru |
26 października 2021 r. |
Termin składania wniosków |
1 marca 2022 r. |
Informacja o wynikach oceny i zaproszenie do przygotowania dotacji |
lipiec 2022 r. |
Przyznanie dotacji i pomoc w rozwoju projektu |
IV kwartał 2022 r. |
Bez względu na powyższe, zachęcamy wszystkie podmioty zainteresowane realizacją innowacyjnych projektów przyczyniających się do zredukowania emisji gazów cieplarnianych do zbadania potencjału wynikającego ze skorzystania z Funduszu.