Interpretacja ogólna w sprawie definicji transakcji kontrolowanej

Minister finansów dnia 29 grudnia 2021 r. wydał interpretację ogólną nr DCT1.8203.4.2020 w sprawie definicji transakcji kontrolowanej, która ma na celu wyjaśnienie pojęcia transakcji kontrolowanej zawartego w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych („CIT”)  oraz ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych („PIT”).

Zgodnie z wyżej wskazanymi ustawami pod pojęciem transakcji kontrolowanej należy rozumieć „identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań”.

W interpretacji tej skupiono się na analizie pojęć takich jak „występowanie działań o charakterze gospodarczym”, „identyfikowanie działań na podstawie rzeczywistych zachowań stron” oraz „ustalenie lub narzucenie warunków w wyniku powiązań”. Dopiero łączne wystąpienie ww. elementów oznacza, że podejmowane działania stanowią transakcję kontrolowaną.

1. Działania o charakterze gospodarczym

Konkluzje w tym zakresie zostały przedstawione poniżej.

• Analizę pojęcia działań o charakterze gospodarczym rozpoczęto od odwołania się do pojęcia działalności gospodarczej zdefiniowanej w różnych aktach prawnych (Prawo przedsiębiorców, Ordynacja podatkowa, ustawa o PIT, ustawa o podatku od towarów i usług, ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych), wśród których to definicji wyszczególnić można, iż działalność gospodarcza, to działalność w celu zarobkowym, w ramach zorganizowanej struktury, wykonywana w sposób ciągły, o charakterze samodzielnym.
• Mimo, że wskazane cechy działalności gospodarczej powinny składać się również na charakterystykę działania o charakterze gospodarczym, nie zawsze to drugie wymaga prowadzenia działalności gospodarczej.
• Cel zarobkowy nie musi oznaczać efektu w postaci osiągnięcia zysku. Istotny jest sam cel, a nie rezultat.
• Sezonowość czy jednorazowość działań nie eliminuje automatycznie zdarzenia z katalogu działań o charakterze gospodarczym (jako przykład podano sprzedaż przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa).
• Do katalogu omawianych działań zaliczono również zdarzenie obejmujące szereg czynności, rozciągniętych w czasie (jako przykład podano restrukturyzację).
• Z katalogu wyeliminowano zdarzenia nie mające charakteru definitywnego, takie jak np. zawarcie umowy przedwstępnej, a także wypłatę dywidendy na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych[3], wypłatę zysku przez spółkę niebędącą osobą prawną na rzecz jej wspólników, otrzymanie przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną odpowiedniej części zysku tej spółki, czy też dopłaty na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych[4].
• Charakter czynności powinien być analizowany odrębnie z perspektywy wszystkich stron transakcji.

2. Rzeczywiste zachowania stron

W interpretacji odniesiono się również do pojęcia rzeczywistego zachowania stron, formułując m.in. następujące wnioski:

• Pod pojęciem zachowania należy rozumieć zarówno działanie, jak i zaniechanie.
• Przy ocenie, czy zachowanie ma charakter rzeczywisty, należy brać pod uwagę jego uzasadnione przyczyny ekonomiczne.
• Zachowaniem badanym powinno to być to w rzeczywistości/faktycznie podejmowane przez strony, nawet mimo rozbieżności z umową/postanowieniem.

3. Warunki ustalone lub narzucone w wyniku powiązań

W ostatnim punkcie odniesiono się do pojęcia warunków ustalonych bądź narzuconych w wyniku powiązań. Najistotniejsze konkluzje w tym zakresie są następujące:

• Wymogiem do uznania transakcji za transakcję kontrolowaną jest nie tyle samo istnienie powiązań, co ich wpływ na ustalenie warunków współpracy.
• Wpływ na transakcję mogą zatem mieć również podmioty, które nie biorą w niej udziału bezpośrednio (przykładowo centralne negocjacje warunków współpracy z dostawcami na rzecz całej grupy kapitałowej).

Jak wspomniano na wstępie, dopiero łączne wystąpienie wszystkich elementów definicji może prowadzić do wniosku, że podejmowane działania stanowią transakcję kontrolowaną w rozumieniu przepisów o cenach transferowych. Każda przesłana wymaga zatem odrębnej analizy zgodnie z wytycznymi zawartymi w interpretacji indywidualnej.