W dniu 4 sierpnia 2025 r. opublikowano zaktualizowany projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Zmiany, co do zasady mają wejść w życie 1 lipca 2026 r.
Poniżej przedstawiamy najistotniejsze zmiany w odniesieniu do projektu z 26 marca 2025 r. Pierwotny projekt z 26 marca 2025 r. został omówiony w poprzednim artykule.
Zmiany dotyczące raportowania schematów podatkowych (MDR) zawarte w projekcie zostały omówione odrębnie.
Przedawnienie zobowiązań podatkowych
1. Usunięcie zawieszenia biegu terminu przedawnienia przez KKS
Najbardziej oczekiwaną zmianą jest uchylenie możliwości zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego z dniem wszczęcia postepowania karnego skarbowego w związku z niewykonaniem tego zobowiązania. Podatnicy nie odczują jednak szybko dobrodziejstw tej zmiany. Do zobowiązań powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy (1 lipca 2026 r.) przepisy o zawieszeniu biegu przedawnienia ze względu na wszczęcie postepowania na gruncie KKS nadal będą miały zastosowanie. Tak stanowi zawarty w projekcie przepis przejściowy.
2. Przedawniony podatek będzie mógł być odzyskiwany
Niemniej, wraz z rezygnacją z zawieszania biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych poprzez wszczynanie postępowań karno-skarbowych, w projekcie proponuje się wprowadzenie możliwości dochodzenia równowartości należności publicznoprawnej w postępowaniu karno-skarbowym także w przypadku przedawnienia samego zobowiązania podatkowego. Projekt przewiduje nowy art. 15 § 1a Kodeksu karnego-skarbowego zgodnie z którym “Jeżeli kodeks wymaga uiszczenia uszczuplonej należności publicznoprawnej związanej z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym, w wypadku gdy nastąpiło jej przedawnienie sprawca czynu zabronionego lub podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej jest obowiązany do uiszczenia jej równowartości pieniężnej.” Takie rozwiązanie może prowadzić do sytuacji, w której to sądy karne będą określały wysokość “równowartości pieniężnej” zobowiązania podatkowego, które nie zostało określone przez organy podatkowe (z uwagi na upływ terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego). Biorąc pod uwagę ograniczone doświadczenie sądów karnych do orzekania w sprawach podatkowych, proponowane rozwiązanie budzi bardzo duże wątpliwości.
3. Przedawnienie należności publicznoprawnej nie powoduje ustania karalności
Z omówioną powyżej zmianą koresponduje propozycja uchylenia par.2 art 44 Kodeksu karnego skarbowego, przewidującego brak (ustanie) karalności czynu polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności. Oznacza to możliwość prowadzenia postępowania karnego skarbowego i ukarania sprawcy także po przedawnieniu zobowiązania podatkowego, a co za tym idzie pełną możliwość stosowania przepisów o “odzyskiwaniu” równowartości przedawnionego podatku.
4. Dodanie nowej przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia - wszczęcie postępowania GAAR (albo przejęcie postępowania przez Szefa KAS)
Nową przesłanką zawieszenia biegu terminu przedawnienia proponowaną w projekcie jest wszczęcie postępowania w oparciu o przepisy Działu III A, Rozdział 2 Ordynacji podatkowej dotyczące unikania opodatkowania (klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania). Dotyczy to także przejęcia postępowania przez Szefa KAS w przypadku, gdy w sprawie może być wydana decyzja z zastosowaniem przepisów o unikaniu opodatkowania. Zawieszenie w oparciu o tę przesłankę nie może jednak trwać dłużej niż 2 lata.
5. Hipoteka / zastaw skarbowy
Nieco bardziej kompleksowe zmiany dotyczą terminu przedawnienia w związku ze zobowiązaniami zabezpieczonymi hipoteką lub zastawem skarbowym. Projekt zakłada uchylenie przepisu zakładającego brak przedawnienia takich zobowiązań (art. 70 par 8 Ordynacji podatkowej w obecnym brzmieniu), wprowadza za to instytucję zawieszenia biegu terminu przedawnienia z dniem dokonania wpisu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, o którym podatnik został zawiadomiony. Zawieszenie to nie może trwać dłużej niż 5 lat. Przepisy dotyczące tego zagadnienia miałyby wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia ustawy nowelizującej.
To tylko najważniejsze zmiany dotyczące kwestii przedawnienia zobowiązań podatkowych, które zawarte są w najnowszej wersji projektu nowelizacji ordynacji podatkowej i nie były objęte naszymi poprzednimi alertami. Będziemy śledzić uważnie prace nad projektami - tak na poziomie Rządu jak i dalej Parlamentu - i przedstawiać je Państwu, co do najbardziej interesujących punktów.
Autorzy:
