Ostatnie wyroki TSUE (tj. sprawa Titanium; C-931/19 oraz sprawa Berlin Chemie; C-333/20) mogą mieć wpływ na stanowisko polskich organów podatkowych w odniesieniu do tworzenia fixed establishment (FE) dla celów VAT w przypadku bezpośrednich inwestycji w nieruchomości dokonywanych przez zagraniczne spółki celowe.
Zgodnie z dotychczasową praktyką polskich organów podatkowych, spodziewanym rezultatem nabycia nieruchomości za pośrednictwem podmiotu zagranicznego jest powstanie FE takiego podmiotu w Polsce. Wynika to z faktu, że zagraniczna spółka celowa (SPV) posiada wystarczającą infrastrukturę techniczną oraz zamierza prowadzić w Polsce stałą działalność (świadczenie usług leasingowych w najbliższych latach). Takie stanowisko polskich organów podatkowych opierało się głównie na wyroku TSUE w sprawie Welmory (C-605/12).
To czy działalność skutkuje utworzeniem FE będzie miało wpływ m.in. na (i) urząd skarbowy właściwy do rejestracji/rozliczeń VAT lub (ii) fakturowanie niektórych usług niematerialnych niezwiązanych bezpośrednio z nieruchomością (jeśli występują, zarówno dla podmiotu sprzedającego jak i kupującego).
Zwracamy uwagę, że dwa ostatnie wyroki TSUE (tj. w sprawie Titanium; C-931/19 oraz w sprawie Berlin Chemie; C-333/20) mogą wpłynąć na stanowisko polskich organów podatkowych, dając potencjalnie podstawy do twierdzenia, że zagraniczna spółka celowa (nieposiadająca własnego personelu w Polsce i zlecająca zarządzanie nieruchomością podmiotowi zewnętrznemu) nie powinna być uznawana za posiadającą FE w Polsce dla celów VAT.
W takim przypadku, czynsz i opłaty eksploatacyjne powinny być nadal opodatkowane polskim podatkiem VAT i rozliczane przez zagraniczną spółkę celową będącą zarejestrowanym podatnikiem VAT w Polsce. Natomiast kwestia (re)fakturowania kosztów mediów jest bardziej niejednoznaczna.
W odniesieniu do rozliczeń podatku naliczonego, ewentualny brak FE zagranicznej spółki celowej w Polsce nie powinien mieć wpływu na możliwość odzyskania podatku naliczonego w związku z nabyciem nieruchomości przez ten podmiot. Niemniej jednak, w przypadku nabycia przez zagraniczną spółkę celową usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w Polsce, ale niezwiązanych bezpośrednio z położoną w Polsce nieruchomością (np. różnego rodzaju usługi doradcze), za miejsce świadczenia takich usług można uznać kraj, w którym zagraniczna spółka celowa ma swoją siedzibę. W związku z czym takie usługi nie byłyby opodatkowane VAT w Polsce, lecz w kraju rezydencji podmiotu zagranicznego, w oparciu o mechanizm odwrotnego obciążenia. W przypadku zakwestionowania odliczalności podatku VAT naliczonego w Polsce, może powstać zaległość podatkowa (wraz z odsetkami za zwłokę oraz dodatkową sankcją VAT w wysokości do 30% zaległego podatku VAT).
W przypadku innych usług nabywanych w Polsce przez zagraniczną spółkę celową, które nie są bezpośrednio związane z nieruchomościami położonymi w Polsce ani z działalnością gospodarczą prowadzoną w Polsce, takie usługi zasadniczo nie powinny podlegać polskiemu podatkowi VAT, niezależnie od tego, czy zagraniczna spółka celowa posiada FE w Polsce, z uwagi na to, że takie usługi będą uważane za świadczone na rzecz głównej siedziby zagranicznej SPV (tj. powinny podlegać opodatkowaniu VAT w kraju siedziby zagranicznej spółki celowej).
Należy zauważyć, że znacznie poważniejsze konsekwencje w zakresie rozliczeń podatku VAT mogą wystąpić w przypadku, gdy organy podatkowe zdecydują o wyrejestrowaniu zagranicznego SPV z podatku VAT w Polsce na podstawie tego, że zagraniczny SPV nie posiada FE w Polsce. Miałoby to wpływ zarówno na rozliczenia podatku VAT należnego, jak i naliczonego dokonywane przez zagraniczne SPV w Polsce. Niemniej jednak, w naszej ocenie, polskie organy podatkowe nie mają wystarczających podstaw formalnych do wyrejestrowania zagranicznej spółki celowej z polskiego systemu VAT. Nie możemy jednak całkowicie wykluczyć takiego ryzyka, choć oceniamy je jako bardzo niskie.
Dla jasności, choć kwestia ta wydaje się jeszcze odległa, pragniemy zwrócić uwagę, że znane są nam przypadki powoływania się przez polskie organy podatkowe na sprawę Titanium podczas analizy właściwości urzędu skarbowego w postępowaniu o zwrot VAT. Niemniej, wydaje się, że ostatecznie stanowisko to nie zostało utrzymane przez polskie organy podatkowe. Ponadto, wyroki TSUE w sprawie FE odbiły się szerokim echem (ostatnio wydane artykuły prasowe wskazują, że polskie organy podatkowe powinny zrewidować swoje podejście do FE). Znany jest nam również niedawno wydany wyrok NSA (z dnia 19 maja 2022 r., sygn. akt I FSK 968/20), który na podstawie komunikatu prasowego (oficjalne pisemne uzasadnienie nie jest jeszcze dostępne) odniósł się do sprawy Berlin Chemie, wskazując, że jeżeli spółka zagraniczna korzysta z zasobów technicznych i kadrowych spółki polskiej jak z własnych - można uznać, że spółka zagraniczna posiada strukturę, która charakteryzuje się wystarczającą stałością w zakresie zasobów kadrowych i technicznych w Polsce.
Biorąc pod uwagę powyższe, w naszej ocenie analizowane zagadnienie może stać się istotne w najbliższej przyszłości, w związku z tym zalecamy jego szczegółową analizę w celu oceny potencjalnego wpływu i dostępności możliwych rozwiązań w przyszłości.
Autorzy:
