Kwalifikowalność wydatków w postaci podatku VAT to jeden z kluczowych i często problematycznych aspektów rozliczania projektów dofinansowanych ze środków Krajowego Planu Odbudowy oraz funduszy europejskich nowej perspektywy finansowej UE – w kontekście samorządowym głównie z właściwych programów regionalnych. W naszym artykule przybliżymy Państwu wytyczne, zasady i interpretacje, aby pomóc uniknąć błędów i maksymalnie wykorzystać potencjał dofinansowania.
Kwalifikowalność VAT w projektach KPO
Jak wiadomo Krajowy Plan Odbudowy nie przewiduje jakkolwiek możliwości uznania wydatków na podatek VAT za wydatki kwalifikowalne w ramach dofinansowania. Tym samym podatek VAT, niezależnie od przysługującego prawa do odliczenia albo jego braku stanowi wydatek niekwalifikowalny, czyli w sensie ekonomicznym: wydatek jednostki samorządu terytorialnego.
W przypadku inwestycji, w których podatek VAT jest niekwalifikowalny, jest to niewątpliwie negatywna wiadomość dla polskich samorządów. Jednak równocześnie może to być dobrą okazją do szczegółowego spojrzenia na podatek VAT w wydatkach inwestycyjnych w samorządzie – i rozważenia występowania możliwości odliczenia podatku VAT również w przypadkach innych niż jedynie np. od wydatków wodociągowych czy kanalizacyjnych. Szczególnie w przypadku, w którym kwestie rozliczeń VAT-owskich nie rzutują jakkolwiek na dofinansowanie.
Kwalifikowalność VAT w nowej perspektywie unijnej
Kluczowa kwota: 5 milionów euro brutto. Według Podrozdziału 3.5. Wytycznych dotyczących kwalifikowalności wydatków na lata 2021–2027 to właśnie wokół tej kwoty odbywać ma się rozgraniczenie dotyczące kwalifikowalności VAT. I tak, co do zasady:
1) Podatek VAT w projekcie, którego łączny koszt (koszty kwalifikowalne i niekwalifikowalne) jest mniejszy niż 5 mln EUR (włączając VAT), może być kwalifikowalny;
2) Podatek VAT w projekcie, którego łączny koszt (koszty kwalifikowalne i niekwalifikowalne) wynosi co najmniej 5 mln EUR (włączając VAT), jest niekwalifikowalny;
3) Podatek VAT w projekcie, którego łączny koszt (koszty kwalifikowalne i niekwalifikowalne) wynosi co najmniej 5 mln EUR (włączając VAT), może być kwalifikowalny, gdy brak jest prawnej możliwości odzyskania podatku VAT zgodnie z przepisami prawa krajowego.
Z powyższego wynikają dwie generalne konkluzje. Pierwsza związana jest z odniesieniem powyższych zasad do poziomu dofinansowania. Jeżeli bowiem dofinansowanie ma pokrywać całość kosztów netto i część kosztów VAT-u, a prawo do odliczenia przysługuje w 100%, to warto rozważyć dofinansowanie jedynie do kosztów netto. Dzięki takiemu działaniu można zniwelować finalny koszt inwestycji dla budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Druga dotyczy punktu trzeciego, czyli sytuacji, w której „brak jest prawnej możliwości odzyskania podatku VAT zgodnie z przepisami prawa krajowego”. Wytyczne potwierdzają więc ugruntowaną już praktykę w tym zakresie, wedle której z perspektywy kwalifikowalności istotne jest nie tyle efektywne odzyskanie podatku VAT, co samo uprawnienie do jego odzyskania.
Co to oznacza dla samorządów?
W odniesieniu do projektów realizowanych ze środków Krajowego Planu Odbudowy zachęcamy jednostki samorządu terytorialnego do szerszego spojrzenia na kwestię odzyskiwania podatku VAT od wydatków inwestycyjnych i weryfikację dotychczasowego sposobu postępowania. W przypadku inwestycji finansowanych w ramach środków perspektywy 2021-2027 należy natomiast kwestie VAT-owskie uwzględnić już na wczesnym etapie planowania montażu finansowego.
Autorzy:
