W dniu 14 grudnia 2022 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła najnowszą wersję Rozporządzenia ustanawiającego mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (eng. Carbon Border Adjustment Mechanism; CBAM).
Nie jest to jeszcze ostateczne brzmienie przepisów i mogą one ulec zmianie. Z informacji uzyskanych od przedstawicieli unijnych organów odpowiedzialnych za projekt wynika jednak, że proces legislacyjny powinien potrwać maksymalnie do końca marca 2023 r.. a sam mechanizm ma wejść w życie już z dniem 1 października 2023 r. (w formie przejściowej, która będzie obowiązywać do końca 2025 r.). Dla zobowiązanych podmiotów jest to data bardzo istotna, gdyż wiąże się z wprowadzeniem nowych obowiązków dotyczących składania kwartalnych sprawozdań na temat importowanych wyrobów oraz wbudowanych emisji.
Najnowsze brzmienie Rozporządzenia ustanawiającego CBAM
W aktualnej wersji rozporządzenia wprowadzono zmiany w stosunku do jego wcześniejszej wersji, które dotyczą m.in.:
1) Rozszerzenia katalogu produktów objętych CBAM o:
- kaolin i pozostałe gliny kaolinowe, kalcynowane,
- cement glinowy,
- żelazostopy,
- aglomerowane rudy i koncentraty żelaza,
- wkręty, śruby, nakrętki, wkręty do podkładów, haki gwintowane, nity, zawleczki, przetyczki, podkładki (włącznie z podkładkami sprężystymi) i podobne artykuły z żeliwa lub stali,
- pozostałe artykuły z żeliwa lub stali,
- konstrukcje z aluminium i części takich konstrukcji,
- zbiorniki, cysterny, kadzie i podobne pojemniki z aluminium,
- splotki, kable, taśmy plecione i temu podobne, z aluminium, nieizolowane elektrycznie,
- pozostałe artykuły z aluminium oraz
- wodór
2) kalkulacji emisji pośrednich w ilość nabywanych certyfikatów CBAM. Przedmiotowa zmiana oznacza, że importerzy będą zobligowani do nabywania certyfikatów CBAM w ilości obejmującej zarówno emisje bezpośrednie, jak i pośrednie wbudowane w wyroby (emisje pośrednie na gruncie obecnej wersji rozporządzenia definiowane są jako emisje związane z produkcją energii elektrycznej, która jest zużywana w procesie produkcji towarów, niezależnie od miejsca produkcji zużytej energii elektrycznej).
3) wyłączenia z zakresu CBAM:
- importowanych dóbr, których wartość rzeczywista nie przekracza, w odniesieniu do każdej przesyłki, kwoty 150 EUR
- dóbr przewożonych w bagażu osobistym przez podróżnych z krajów trzecich pod warunkiem, że ich wartość rzeczywista nie przekracza kwoty 150 EUR
- dóbr przewożonych lub używanych w związku z działaniami militarnymi
4) nałożenia na importera (lub pośrednika, jeśli podmiot korzysta z jego usług) obowiązku wystąpienia z wnioskiem o uzyskanie statusu autoryzowanego deklarującego (przepisy te wejdą w życie z dniem 31 grudnia 2024 r.). Co istotne taki wniosek powinien zostać złożony przed dokonaniem importu wyrobów objętych mechanizmem CBAM.
5) określenia otwartego katalogu czynności, które mogą być uznane za obejście regulacji dotyczących CBAM. Za takie obejście będzie mogło być uznane m.in.:
- nieznaczne modyfikacje wyrobów w celu zmiany ich klasyfikacji w ramach kodów CN
- sztuczny podział dostaw na przesyłki, których wartość rzeczywista nie nie przekracza wyznaczonego progu
W zamyśle unijnych ustawodawców CBAM ma obejmować szeroki zakres produktowy z perspektywą rozszerzenia zakresu mechanizmu na inne produkty zagrożone ucieczką emisji, w tym chemikalia organiczne i polimery (co według obecnej wersji rozporządzenia powinno być przedmiotem weryfikacji Komisji Europejskiej w 2026 r.).
Autorzy:
