Zasady ustalania wysokości kosztu uzyskania przychodu z tytułu otrzymywanych spłat nabytych wierzytelności

Przy uzyskiwaniu przez spółkę częściowych spłat wierzytelności, każdorazowa taka częściowa spłata wierzytelności będzie wiązała się z prawem potrącenia przez spółkę kosztów uzyskania przychodu w wysokości tej części ceny nabycia wierzytelności, jaka odpowiadać będzie wartości uzyskanej spłaty. Natomiast dochód do opodatkowania Spółka osiągnie dopiero w momencie, kiedy wartość spłaconych przez dłużnika kwot wierzytelności będzie wyższa od wydatków poniesionych na nabycie wierzytelności.

Stan faktyczny

Sprawa dotyczy Spółki, której działalnością jest nabywanie wierzytelności od osób fizycznych po niższej cenie nominalnej w formie przelewu wierzytelności, a następnie dochodzenie tych wierzytelności we własnym imieniu w pełnej kwocie od dłużników, którymi są np. linie lotnicze, czy zakłady ubezpieczeń.

Spłaty takich wierzytelności odbywają się zarówno jednorazowo, ale także w częściach. Jednocześnie ze względu na często sporny charakter wierzytelności, nie jest możliwe określenie z całą pewnością, czy lub w jakiej kwocie uzyska się spłatę.

W związku z powyższym Spółka powzięła wątpliwość, w jaki sposób powinna rozpoznawać koszty uzyskania przychodu wydatków na nabycie danej wierzytelności w przypadku jej częściowej spłaty.

Zgodnie ze stanowiskiem Spółki może ona rozpoznać koszt uzyskania przychodu odpowiadający pełnej wysokości uzyskanej częściowej spłaty. W ten sposób dopiero w momencie, w którym wartość spłaconych przez dłużnika kwot wierzytelności będzie wyższa od poniesionych wydatków na jej nabycie, Spółka osiągnie dochód do opodatkowania.

Stanowisko organu

Dyrektor KIS w swojej interpretacji nie zgodził się z powyższym rozumowaniem. Organ podatkowy przyjął, że w przypadku uzyskania częściowej spłaty wierzytelności, Spółka powinna zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tego roku podatkowego odpowiednią (adekwatną) część wydatków na nabycie tej wierzytelności. Wydatki na jej nabycie będą stanowiły dla spółki koszt uzyskania przychodów w takiej proporcji, w jakiej pozostaje kwota otrzymanej częściowej spłaty w odniesieniu do wartości nabytej wierzytelności. Organ odrzucił możliwość, że Spółka mogłaby każdorazowo rozpoznać koszt uzyskania przychodów do pełnej wysokości uzyskanej częściowej spłaty wierzytelności.

Stanowisko WSA w Warszawie

W następnej kolejności sprawę badał WSA w Warszawie. Odrzucił przedstawione wyżej rozumowanie organu podatkowego. W uzasadnieniu stwierdzono, że z powodu niepewnej ściągalności wierzytelności, które skupowane są przez Spółkę nie można uznać, że nominalna wartość ściąganych wierzytelności będzie czymś w rodzaju przychodu należnego, a jest to założenie konieczne w przyjętej przez organ podatkowy metodzie zaliczania kosztów.

WSA przyjął analogiczne stanowisko do przedstawionego przez Spółkę, zgodnie z którym przy uzyskiwaniu przez Spółkę częściowych spłat wierzytelności, każdorazowa spłata wierzytelności będzie wiązała się z prawem potrącenia przez spółkę kosztów uzyskania przychodu w wysokości tej części ceny nabycia wierzytelności, jaka odpowiadać będzie wartości uzyskanej spłaty. Natomiast dochód do opodatkowania Spółka osiągnie dopiero w momencie kiedy wartość spłaconych przez dłużnika kwot wierzytelności będzie wyższa od wydatków poniesionych na nabycie wierzytelności.

Stanowisko NSA

Na powyższy wyrok WSA organ podatkowy wniósł skargę kasacyjną, którą NSA ostatecznie oddalił. NSA potwierdził, że uzyskanie kwoty aż do momentu przewyższenia kwoty wydatkowanej na zakup wierzytelności powoduje, że są te rozliczenia dokonywane wprost kwota do kwoty, a nie proporcjonalnie. Tym samym uznał stanowisko organu podatkowego za nieprawidłowe.