Różnice kursowe przy spłacie pożyczki udzielonej w walucie polskiej i spłaconej w euro

Jeśli pożyczka została udzielona w walucie polskiej, to nie ma znaczenia dla kwestii powstania różnic kursowych na gruncie prawa podatkowego, że jej spłata nastąpiła w walucie obcej. Dzieje się tak dlatego, że do powstania różnic kursowych konieczne jest, aby pożyczka została zarówno udzielona, jak i spłacona w walucie obcej.

Stan faktyczny

Spółka A była stroną umów pożyczek, które zawarła z podmiotem zagranicznym (Spółka B). Zgodnie z ogólnymi zapisami tych umów pożyczki powinny były być wypłacone Spółce A w walucie euro, natomiast zwrócone przez nią w walucie polskiej. Szczegółowe zapisy umów definiowały pożyczki jednak tylko w walucie polskiej. Dodatkowo nie doszło ostatecznie w przypadku tych pożyczek do faktycznej wypłaty środków pieniężnych na rzecz Spółki A. Stało się tak w wyniku zawarcia między Spółkami A i B umowy przekazu wierzytelności o wypłatę kwoty pożyczki na rzecz podmiotu trzeciego. Spółka A chciała w ten sposób zwolnić się z innego zobowiązania względem tego podmiotu trzeciej. Z powodu tych rozliczeń wygasło zobowiązanie Spółki B do wypłaty kwoty pożyczki, natomiast powstało zobowiązanie Spółki A do jej zwrotu.

W momencie spłaty Spółka A skorzystała ze swojego prawa przewidzianego w umowach pożyczek do określenia waluty w jakiej jej zobowiązanie powinno zostać spełnione. Spółka A zdecydowała, że walutą tą będzie euro. Ostatecznie, po przeliczeniu, pożyczki zostały spłacone wraz z odsetkami właśnie w tej walucie poprzez dokonanie przelewów pieniężnych. 

Spółka A zadała organowi podatkowemu następujące pytanie: czy w momencie spłaty w walucie euro zobowiązania z tytułu pożyczek, powstaną po stronie Spółki A dla celów podatku dochodowego od osób prawnych jakiekolwiek (dodatnie lub ujemne) różnice kursowe.

Stanowisko organu

Organ uznał, że w przypadku przekazu dochodzi do wygaśnięcia zobowiązania, pomimo tego, że nie miała miejsca płatność gotówkowa. Dlatego też należy uznać, że różnice kursowe wystąpią w przypadku przedmiotowych umów pożyczek, gdyż nie ma znaczenia forma w jakiej zostały one uregulowane, a ważne jest to, że zobowiązanie faktycznie wygasło.

Stanowisko WSA w Warszawie

Spółka A zaskarżyła wydaną interpretację, a WSA uznał skargę za zasadną. WSA stwierdził, że organ podatkowy nie miał żadnych podstaw do tego, żeby twierdzić, że pożyczki miały w rzeczywistości charakter walutowy. Spółka A w swoim wniosku stwierdziła tylko, że zgodnie z umowami pożyczek powinny były one być udzielone w walucie euro, jednakże ostatecznie zostały udzielone w inny sposób. WSA wymienił następujące przesłanki, które muszą być jednocześnie spełnione, aby można było mówić o zaistnieniu podatkowych różnic kursowych:

• pożyczka musi być wyrażona w walucie obcej;
• pożyczkobiorca musi dokonać spłaty pożyczki w walucie obcej;
• pomiędzy dniem udzielenia pożyczki a dniem jej spłaty musi wystąpić różnica w kursie waluty.

WSA zauważa, że Spółka podaje, że zwróciła pożyczkodawcy tę samą kwotę jaka została jej pożyczona (a pożyczoną kwotę spółka wyraziła w PLN), tyle tylko, że sama płatność została wykonana w EUR po uprzednim przeliczeniu zobowiązania wyrażonego w PLN na EUR przy zastosowaniu kursu waluty określonego przez strony umowy. Nie powstaną w tym przypadku różnice kursowe, gdyż nie zostanie spełniony warunek, aby pożyczka zarówno w momencie jej udzielenia, jak i w momencie jej spłaty musiała mieć charakter walutowy.

Stanowisko NSA

Organ podatkowy wniósł skargę kasacyjną do NSA, który nie podzielił jego argumentacji. NSA zauważył, że nie ma takiego sformułowania we wniosku, które uzasadniałoby stwierdzenie, że Spółce A pożyczka została udzielona w euro. Nie zmienia tego fakt, że zapis umowy pożyczki wskazuje, że pożyczka powinna być przeliczona według umówionego kursu i technicznie, już według tego późniejszego ustalenia stron, zwrócona w kwocie euro. Tym samym nie sposób stwierdzić, że zarówno udzielenie, jak i spłata pożyczki dokonana była w walucie obcej, co jest konieczną przesłanką do powstania różnic kursowych na gruncie prawa podatkowego.