Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania nie znajduje zastosowania do odpisów amortyzacyjnych rozpoznanych przed 16 lipca 2016 r.

26 stycznia 2022 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w przedmiocie zakwestionowania, na podstawie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, odpisów amortyzacyjnych od znaków towarowych za 2016 r. Sąd w wydanym wyroku wskazał, że rozstrzygnięcie Szefa KAS naruszyło prawo w takim zakresie w jakim organ zastosował klauzulę do odpisów amortyzacyjnych, które zostały zaliczone do kosztów podatkowych przed 16 lipcem 2016 r.

Stan faktyczny analizowanej sprawy opisywaliśmy szczegółowo we wcześniejszym artykule, w którym omawialiśmy opinię Rady PUO wydaną we wskazanej sprawie. Sprowadzał się on tego, że Skarżący, w drodze szeregu czynności, przeniósł znaki towarowe na spółkę jawną, w której pozostawał większościowym wspólnikiem. Pozwoliło mu to osiągnąć korzyść podatkową w postaci prawa do rozpoznania jako koszt podatkowy opłaty licencyjnej, regulowanej za korzystanie z tych znaków. Po stronie spółki jawnej przychód z tejże opłaty był kompensowany opłatami licencyjnymi od znaków towarowych.

Istota rozstrzygnięcia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skoncentrowała się na fakcie, że w wydanej decyzji Szef KAS zakwestionował odpisy amortyzacyjne za cały 2016 r. Było to o tyle kontrowersyjne, że odpisy te były rozpoznawane w kosztach w okresach miesięcznych w ciągu całego roku 2016, a więc także w momencie, w którym w polskim prawodawstwie nie obowiązywała jeszcze klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania.

WSA w Warszawie stwierdził, że zastosowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania do odpisów amortyzacyjnych rozpoznanych jako koszt przed wejściem w życie GAAR jest niedopuszczalne. Za nieprzekonywującą w tym zakresie WSA uznał argumentację Szefa KAS dotyczącą tego, że dniem powstania zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych jest ostatni dzień przyjętego przez podatnika roku podatkowego i zobowiązanie podatkowe za 2016 r. mogło powstać najwcześniej w dniu 31 grudnia 2016 r., a co za tym idzie momentem osiągnięcia korzyści podatkowej pozostaje koniec roku podatkowego, tj. dzień 31 grudnia 2016 r.

Równocześnie WSA w Warszawie uznał, że klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania może znajdować zastosowanie w odniesieniu do korzyści podatkowych uzyskanych po dniu wejścia w życie tej normy, nawet jeżeli są one skutkiem czynności dokonanych przed dniem jej wejścia w życie. Sąd zasugerował, że w takim przypadku rozpoznanie skutków podatkowych w oparciu o fikcje dokonania czynności odpowiedniej powinno nastąpić jedynie za okres od 16 lipca 2016 r.

Wyrok WSA w Warszawie jest nieprawomocny, a sama możliwość zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania do skutków prawnych czynności dokonanych przed wejściem w życie klauzuli pozostaje kwestią sporną (por. wyrok NSA z 25 listopada 2021 r. Sygn. akt II FSK 670/19). 

Kontrowersyjna pozostaje również sama możliwość zastosowania klauzuli do rozliczeń za rok podatkowy, który rozpoczął się przed datą wejścia w życie tej normy. Wątpliwości w tym zakresie biorą się między innymi stąd, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego wprowadzanie w trakcie roku podatkowego zmian na niekorzyść podatników pozostaje zabronione. Tymczasem w odniesieniu do wielu podatników, klauzula weszła w życie w trakcie ich roku podatkowego, w dodatku z bardzo krótkim, 30 dniowym, vacatio legis. Kwestia ta z pewnością prędzej czy później stanie się przedmiotem rozstrzygnięcia NSA, być może nawet w wyniku zaskarżenia przez podatnika opisywanego wyroku.