Brak opodatkowania inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii

Dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów odnawialnych źródeł energii na nieruchomościach mieszkańców, nie podlega opodatkowaniu VAT.

Dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem przedsiębiorstwa, systemów odnawialnych źródeł energii na nieruchomościach mieszkańców, nie podlega opodatkowaniu VAT.

Stan faktyczny i stanowisko organu

Sprawa dotyczyła gminy realizującej inwestycję (dalej: „Inwestycja”) w zakresie odnawialnych źródeł energii, polegającą na zakupie i montażu instalacji fotowoltaicznych, solarnych oraz kotłów na biomasę (dalej: „Instalacje”) na nieruchomościach należących do mieszkańców gminy, na których nie jest prowadzona działalność gospodarcza ani rolnicza. 

Inwestycja będzie współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Realizacja Inwestycji odbędzie się na podstawie kontraktu na roboty zawartego z wyłonionym przez gminę wykonawcą, a faktury będą wystawiane każdorazowo na wnioskodawcę. Zakładana struktura poszczególnych źródeł finansowania inwestycji to ok. 76% dofinansowania, 24% dochody własne gminy oraz 0,16% dochody pochodzące z innych źródeł. 

Dodatkowo wnioskodawca zawrze z mieszkańcami umowy, na podstawie których Instalacja będzie użyczana mieszkańcom przez okres 5 lat, a następnie stanie się ich własnością. Mieszkańcy natomiast zobowiążą się do zapłaty ustalanego indywidualnie wynagrodzenia na rzecz gminy z tytułu świadczenia usługi elektromodernizacji i/lub termomodernizacji z wykorzystaniem Instalacji. 

Gmina we wniosku o interpretację indywidualną uznała, że podstawę opodatkowania w przypadku świadczenia przez nią na rzecz mieszkańców usługi, stanowić będzie wyłącznie otrzymywane od nich wynagrodzenie netto przewidziane w podpisywanych umowach.

Organ nie zgodził się z tym stanowiskiem i uznał, że zarówno otrzymane dofinansowanie, jak i wynagrodzenie netto od mieszkańców stanowi podstawę opodatkowania usług świadczonych przez gminę. Uzasadniając swoją decyzję, stwierdził, że środki pochodzące z dofinansowania będą miały bezpośredni wpływ na cenę wykonywanego przez gminę świadczenia. 

Gmina zaskarżyła wydaną interpretację indywidualną w całości.

Stanowisko WSA w Łodzi

Sąd I instancji uznał stanowisko Dyrektora Izby Administracji Skarbowej za nieprawidłowe. 

W przedstawionym uzasadnieniu WSA uznał, że dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem podmiotu trzeciego, systemów odnawialnych źródeł energii na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, z uwagi na brak elementu zysku po stronie Gminy, nie jest odpłatnym świadczeniem usług podlegającym opodatkowaniu. Skoro nie mamy tu do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług, nie powstaje problem oceny, co jest podstawą opodatkowania z tego tytułu. Nie będzie nią więc ani dotacja, ani wpłaty mieszkańców. 

Komentarz

WSA w Łodzi zdecydował się zawiesić wydanie swojego wyroku do czasu, gdy Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozstrzygnie sprawę o podobnym stanie faktycznym. Oczekiwany wyrok został wydany 30 marca 2023 r. w sprawie C-612/21 i miał on wpływ nie tylko na wynik ww. sporu, ale również wyznaczył ogólny kierunek linii orzeczniczej w sprawach dofinansowania do projektów realizowanych przez samorządy z udziałem mieszkańców (tj. OZE, przydomowe oczyszczalnie ścieków). TSUE orzekł, że dostawy towarów i świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT nie stanowi dostarczenie i zainstalowanie przez gminę, za pośrednictwem podmiotu trzeciego, systemów odnawialnych źródeł energii na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili wolę wyposażenia tych nieruchomości w takie systemy, jeżeli taka działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje jedynie zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających najwyżej jedną czwartą poniesionych kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych. 

Jednocześnie Trybunał pozostawił do zbadania przez sąd krajowy, jaki jest ostateczny charakter świadczenia. W omawianym przypadku WSA w Łodzi ocenił stan faktyczny, podążając bezpośrednio za wskazówkami przedstawionymi przez TSUE. Biorąc jednak pod uwagę prawne i organizacyjne różnice w modelu realizacji podobnych projektów, ostateczne konkluzje dotyczące zakresu opodatkowania, jak również prawa do odliczenia VAT, mogą się różnić w przypadku innych podatników.