Odmowa wydania opinii zabezpieczającej | Sprzedaż akcji ze stratą może stanowić unikanie opodatkowania

28 maja 2020 r. Szef KAS odmówił wydania opinii zabezpieczającej dotyczącej sprzedaży przez podatnika ze stratą, w ramach grupy kapitałowej, większościowego pakietu akcji spółki zależnej. 

Ze stanu faktycznego sprawy wynikało, że wnioskodawca w 2017 r. dokonał odpłatnego zbycia większościowego pakietu akcji w spółce kapitałowej, posiadającej siedzibę poza granicami RP. Nabywcą tych akcji była nowo utworzona spółka siostra wnioskodawcy. Transakcja miała miejsce w ramach realizacji planu restrukturyzacji grupy kapitałowej, który ustaliła spółka matka. Plan ten, jak wynika z informacji Szefa KAS, był motywowany podatkowo, pozwalając osiągnąć korzyść podatkową nie tylko w Polsce, ale również za granicą.

Na skutek transakcji wnioskodawca rozpoznał w Polsce istotną, wielomilionową stratę. Wynikała ona z tego, iż cena sprzedaży akcji spółki zależnej pozostawała wyższa od historycznej wartości wniesionych do tej spółki wkładów.

Szef KAS doszedł do wniosku, iż sprzedaż akcji przez podatnika miała przede wszystkim na celu osiągnięcie korzyści podatkowej.

Organ zakwestionował w szczególności wskazany przez podatnika cel w postaci chęci uzyskania środków pieniężnych na realizację bieżących zobowiązań spółki. Wskazał bowiem, że spółka siostra, które kupowała akcje, środki na ten cel pozyskała w drodze dokapitalizowania ze strony spółki matki. Szef KAS uznał więc, iż równie dobrze spółka matka mogła bezpośrednio dofinansować wnioskodawcę. 

Organ podatkowy stwierdził też, iż działanie podatnika cechowała sztuczność. Ustalił on bowiem, że obok sprzedaży akcji, do kupującego przeszło kilku pracowników sprzedającego, którzy pełnili funkcję zarządcze wobec sprzedawanej spółki. Podniósł on więc, iż w istocie przedmiotem transakcji nie była sprzedaż akcji, a transfer zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W efekcie - w ocenie Szefa KAS -  cel gospodarczy realizowany przez podatnika mógł zostać osiągnięty w prostszy sposób, np. poprzez przeprowadzenie podziału przez wydzielenie.

Zdaniem Szefa KAS, rozpoznanie w analizowanej sprawie straty na sprzedaży akcji pozostawało także sprzeczne z przedmiotem i celem ustawy podatkowej. Organ stwierdzenie takie uzasadnił tym, iż na skutek sprzedaży w grupie została wygenerowana tarcza podatkowa. Równocześnie nie doszło do utraty aktywów posiadanych przez grupę, a jedynie do przeniesienia ich między spółkami ją tworzącymi “z kieszeni do kieszeni”. 

Sprzeczność korzyści podatkowej z celem ustawy podatkowej Szef KAS wywiódł również ze sztucznego charakteru działań podatnika. Wskazał, że w sytuacji, w której spółka matka nabyła "gotową” spółkę od kancelarii prawnej i wyposażyła ją w środki finansowe potrzebne do niezwłocznego zakupu akcji E. od innej spółki zależnej trudno mówić, że doszło do odpłatnego zbycia akcji, które miał na myśli ustawodawca konstruując uprawnienie określone w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT. Odpłatna sprzedaż udziałów pomiędzy podmiotami zależnymi spółki matki w tej sytuacji jest transakcją nietypową oraz – jak wskazano wcześniej – obarczoną oceną sztucznego sposobu działania. Skoro ustawodawca założył, że możliwość potrącenia kosztów uzyskania przychodów może wystąpić dopiero w momencie odpłatnego zbycia akcji, to powinno być to odpłatne zbycie akcji mające ekonomiczne znaczenie.