Rekompensata w pewnych przypadkach nie stanowi przychodu w PIT

Zgodnie ze słownikiem języka polskiego, rekompensata to: “zrównoważenie lub wyrównanie braku, niedoboru lub ujemnego charakteru czegoś”. Niedawna interpretacja wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wskazuje, że świadczenie wypełniające tę definicję może być w różny sposób opodatkowane, w zależności od charakteru rekompensaty. Co do zasady jest tak, że na podstawie art. 14 ust. 2 pkt. 12 ustawy o PIT rekompensata stanowi przychód. Istnieją jednak od tej zasady wyjątki. Jeden z nich dotyczy stanu faktycznego opisanego poniżej.

Stan faktyczny

Prowadzący działalność gospodarczą Wnioskodawca nabył, za pośrednictwem osoby trzeciej (Spółki “A”), od Spółki “C” sprzęt komputerowy. Spółka “C” wystawiła faktury zaliczkowe na 100% należności, a Wnioskodawca uiścił wynikające z nich kwoty, towaru jednak nie otrzymał. 

Na podstawie regulaminu Spółki “A”, nabywca korzystający z jej usług pośrednictwa jest uprawniony do uzyskania rekompensaty w wysokości uiszczonej ceny za nieotrzymany sprzęt komputerowy. Regulamin ponadto wskazuje, że nabywca powinien poinformować “A” w przypadku w którym zajdą jakiekolwiek zdarzenia powodujące, że jego roszczenie względem sprzedającego ulegnie zmianie. Jeśli w trakcie rozpatrywania sprawy nabywca otrzyma towar lub zwrot pieniędzy rekompensata nie zostanie przyznana. Z kolei w razie gdy nabywca najpierw otrzymał rekompensatę, a następnie zwrot świadczenia od sprzedającego, jest on obowiązany do zwrotu otrzymanej od Spółki “A” rekompensaty na rachunek określony w regulaminie. 

Wnioskodawca powziął wątpliwość czy otrzymane jako rekompensata środki pieniężne powinien rozpoznać jako przychód w PIT. 

Dyrektor KIS potwierdził, że nie ma takiego obowiązku. Swoje stanowisko uzasadnił brzemieniem art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o PIT wskazując, że skutki podatkowe związane ze zwrotem wydatków są generalnie uzależnione od tego, czy wydatki, które będą zwracane mogą zgodnie z przepisami być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Zdaniem Dyrektora KIS jeżeli zwracane wydatki zgodnie z przepisami podatkowymi będą podlegać zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, wówczas kwota zwrotu powinna podlegać zaliczeniu do przychodów. Natomiast, jeżeli zwrot poniesionych wydatków dotyczyć będzie kosztów, które zgodnie z przepisami podatkowymi nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, wówczas zwrócone wydatki nie będą dla podatnika przychodem podatkowym. 

Komentarz

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o PIT do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Brzmienie tego przepisu może budzić wątpliwości, bowiem nie wynika z niego kto może dokonać zwrotu wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, tak aby kwota zwrotu nie stanowiła przychodu. Przepis więc potencjalnie obejmuje swoim zakresem dwie kategorie stanów faktycznych. Zwracającym wydatki może być ten na rzecz którego podatnik je poniósł albo oba trzecia. Wydaje się, że w praktyce częściej zdarza się pierwsza sytuacja (np. zwrot zaliczki przez kontrahenta). W stanie faktycznym komentowanej interpretacji indywidualnej wystąpiła jednak druga sytuacja.

W świetle wykładni językowej przepisu, zdaniem autora, niezasadne byłoby ograniczanie zakresu przedmiotowego art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o PIT jedynie do wydatków zwróconych przez podmioty na rzecz których dany wydatek został poniesiony. Rzeczywistość gospodarcza może wymagać bardziej elastycznego rozumienia powyższego przepisu, a niektóre stany faktyczne (w tym ten przedstawiony w opisie stanu faktycznego komentowanej interpretacji) mogą nie mieścić się w jego wąskiej wykładni. Z ekonomicznego punktu widzenia jasnym jest, że podatnik nie otrzymał żadnego realnego przysporzenia, nie ma więc uzasadnienia pogląd w którym rekompensata uzyskana od pośrednika miałaby stanowić przychód.

W świetle powyższej argumentacji należy w pełni przychylić się do stanowiska Dyrektora KIS wyrażonego w komentowanej interpretacji indywidualnej.