Możliwość odliczenia VAT przez JST od preferencyjnej sprzedaży węgla

Gminie przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego zarówno w związku z zakupem samego węgla, jak także dodatkowych usług dotyczących jego transportu, składowania i dystrybucji. Gmina nie musi w tym zakresie stosować odliczenia proporcjonalnego według prewspółczynnika VAT.

Stan faktyczny

Sprawa dotyczyła gminy, która jest czynnym podatnikiem VAT i realizuje obowiązki wynikające z ustawy z 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych. Według tej ustawy jednostki samorządu terytorialnego mają możliwość zakupu węgla od podmiotów wprowadzających go do obrotu za cenę nie wyższą niż 1500 złotych brutto za tonę (bez kosztów transportu), a następnie odsprzedaży tego surowca swoim mieszkańcom za nie więcej niż 2000 złotych brutto.

We wniosku gmina wskazała, że w najbliższym czasie zamierza zawrzeć z podmiotem wprowadzającym do obrotu paliwo stałe umowę, na podstawie której dokona zakupu takiego paliwa, zgodnie z regulacjami ustawowymi. Ponadto gmina planuje zawrzeć umowę z podmiotem prywatnym, który w jej imieniu będzie zajmował się transportem, składowaniem i dystrybucją węgla. 

Mieszkańcy gminy będą mogli zakupić surowiec w ramach zakupu preferencyjnego po cenie nie wyższej niż 2000 zł brutto za tonę w celu zaspokojenia potrzeb własnych gospodarstw domowych. Każda taka sprzedaż na rzecz mieszkańców będzie dokumentowana przez gminę fakturą z wykazaną kwotą VAT. Również wydatki ponoszone w tym zakresie przez gminę będą potwierdzone fakturami wystawionymi przez dostawców / wykonawców.

W świetle tak przedstawionego stanu faktycznego, gmina wystąpiła o interpretację indywidualną, pytając organ czy będzie przysługiwało jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w całości w związku z realizacją zadania związanego z zakupem i sprzedażą paliwa stałego na rzecz gospodarstw domowych znajdujących się na terenie gminy.

Gmina przedstawiła stanowisko, zgodnie z którym ma prawo do odliczenia VAT w pełnym zakresie. W opisanej sprawie działa ona bowiem w charakterze podatnika VAT i zarówno sprzedaż jak i zakup będą potwierdzone fakturami wystawionymi przez gminę i na jej rzecz. Tym samym w przedmiotowym zakresie nabywane towary i usługi będą wykorzystywane przez gminę wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych, w związku z czym będzie przysługiwało jej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Stanowisko organu

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się ze stanowiskiem gminy. W uzasadnieniu wskazał, iż w sytuacji przedstawionej w stanie faktycznym spełnione zostaną obydwa warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Gmina występuje jako zarejestrowany czynny podatnik VAT - pomimo faktu, że działania gminy w zakresie obrotu paliwami stałymi wynikają z powołanej we wniosku ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych, to aktywność gminy (zakup i sprzedaż węgla) wskazuje na pozycję na rynku obrotu paliwami taką jak przedsiębiorca, który z tego tytułu uzyskuje stałe dochody. Dodatkowo towary i usługi nabywane w związku z realizacją zadania będą służyły wyłącznie działalności opodatkowanej VAT. 

Oznacza to, że zakupy węgla dokonywane przez gminę, jeśli będą związane wyłącznie ze sprzedażą na rzecz gospodarstw domowych, będą uprawniały gminę do pełnego odliczenia podatku naliczonego. 

Komentarz

Nowe regulacje o zakupie preferencyjnym paliwa stałego pozwalają gminom na zapewnienie mieszkańcom węgla w przystępnej cenie. Jednakże brak odpowiedniej infrastruktury do dystrybucji tego surowca sprawia, że nieliczne gminy decydują się na samodzielne prowadzenie tego przedsięwzięcia. 

W związku z powyższym w ostatnim czasie wiele samorządów zgłaszało zapytania związane z rozliczeniem podatku VAT w przypadku, gdy przy organizacji preferencyjnej sprzedaży węgla dla swoich mieszkańców wykorzystywane są usługi lokalnych przedsiębiorców. Obawy dotyczą m.in. uznania JST za podmiot finansujący / pośrednika w łańcuchu dostaw tego surowca, co natomiast budzi wątpliwości odnośnie prawa do odliczenia VAT.

Analizując powyższą interpretację i stanowiska prezentowanie przez Ministerstwo Finansów (zgodnie z którymi realizacja obowiązków związanych z preferencyjną sprzedażą węgla powinna stanowić jak najmniejsze obciążenie dla samorządów), należy uznać, że gminie przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego zarówno w związku z zakupem samego węgla, jak także dodatkowych usług dotyczących jego transportu, składowania i dystrybucji. Gmina nie musi w tym zakresie stosować odliczenia proporcjonalnego według prewspółczynnika VAT.

Potencjalne wątpliwości mogą pojawić się w przypadku, gdy kilka gmin współdziała ze sobą i dzieli się zadaniami. Możliwość takiego wspólnego zakupu węgla przez gminy przewidziano w art. 3 ust. 10 ustawy o preferencyjnym zakupie węgla. Natomiast wskazanie w umowie, zgodnie z wymaganiami ustawy, gminy odpowiedzialnej za zakup paliwa może powodować wątpliwości w zakresie prawa do odliczenia VAT przez pozostałe gminy będące stronami tej umowy i ponoszące w związku z tym określone wydatki. W tym kontekście warto dokonać dodatkowej analizy z perspektywy traktowania podatkowego.