W obliczu rosnących wyzwań związanych z zapewnieniem stabilnych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych, rząd przedstawił założenia do projektu ustawy o polityce surowcowej państwa stanowi istotny krok w kierunku wzmocnienia bezpieczeństwa surowcowego Polski oraz Unii Europejskiej. Projekt ten, będący implementacją unijnych przepisów zawartych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1252 (Critical Raw Materials Act (CRMA)), ma na celu stworzenie ram prawnych dla skutecznej realizacji zobowiązań nałożonych na Polskę tym rozporządzeniem.
Kluczowe elementy założeń do projektu ustawy:
Koordynacja i realizacja polityki surowcowej:
Zakłada się powołanie Pełnomocnika Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa, który będzie odpowiedzialny za przygotowanie, aktualizowanie oraz wdrażanie krajowej polityki surowcowej. Funkcję tę pełnić będzie Główny Geolog Kraju.
Dodatkowo, Pełnomocnik Rządu będzie odpowiedzialny za przygotowanie Krajowego Programu Poszukiwań Surowców Krytycznych.
Międzyresortowy Zespół ds. Polityki Surowcowej Państwa:
Utworzenie Zespołu ma na celu przygotowywanie i przedstawianie do akceptacji Radzie Ministrów dokumentów dotyczących projektów strategicznych w zakresie surowców krytycznych. Zespół ten będzie działał na wysokim szczeblu, zapewniając rzetelność i sprawność w podejmowaniu decyzji.
Punkty kontaktowe i programy rządowe:
Założenia przewidują utworzenie punktów kontaktowych w ministerstwie ds. środowiska, które będą wspierać wnioskodawców projektów strategicznych dotyczących surowców krytycznych w zakresie procedur administracyjnych.
Monitorowanie ryzyk i GOZ:
Założenia do projektu ustawy przewidują utworzenie Krajowego Rejestru Przedsiębiorstw w Strategicznych Łańcuchach Wartości oraz Centrum Analiz Surowcowych, które będą monitorować ryzyka w łańcuchu dostaw surowców. Ponadto, wprowadzone zostaną krajowe środki dotyczące gospodarki obiegu zamkniętego, wpisane w Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2028. Jednym z tych środków będzie utworzenie i prowadzenie bazy danych zamkniętych, w tym opuszczonych, obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, wraz z możliwym wytypowaniem obiektów z potencjałem do odzysku surowców krytycznych.
Sankcje:
W celu zapewnienia zgodności z CRMA, ustawa ma wprowadzać administracyjne kary pieniężne dla przedsiębiorców za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków, takich jak dotyczących gotowości na wypadek zagrożeń, sprawozdawczości w sprawie projektów i informacji na temat zdatności do recyklingu. Sankcje te mają na celu zwiększenie odpowiedzialności i gotowości na wypadek zagrożeń.
Ustawa o polityce surowcowej państwa ma stanowić fundament dla długofalowych inicjatyw mających na celu zwiększenie wykorzystania własnych zasobów geologicznych, odzysk surowców oraz nawiązywanie nowych partnerstw strategicznych w Polsce. Dopiero jednak ostateczna treść przepisów wskaże w jaki sposób rząd planuje wdrożyć CRMA w Polsce, warto zatem śledzić kiedy pojawi się projekt ustawy.
Autorzy:
