31 marca 2020 r. Prezydent RP podpisał ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, czyli tzw. Tarczę Antykryzysową.
Poniżej prezentujemy naszym zdaniem najistotniejsze zagadnienia z perspektywy podatku VAT wprowadzane przez Tarczę Antykryzysową, jak również przez wybrane akty wykonawcze.
Nowa matryca stawek VAT od 1 lipca 2020 r.
Podatnicy przy ustalaniu stawek podatku od towarów i usług będą do 30 czerwca 2020 r. stosować dotychczasowe przepisy ustawy o VAT i przepisów wykonawczych do tej ustawy. Podpisana przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę ustawa wprowadzająca Tarczę Antykryzysową przewiduje przesunięcie obowiązywania zapowiadanej matrycy stawek VAT na 1 lipca 2020 r.
Nowa matryca stawek VAT miała być remedium na obowiązujący skomplikowany oraz często kontrowersyjny system ustalania stawek VAT, bazujący przede wszystkim na Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (2008).
Ze względu na panującą epidemię uniemożliwiającą m.in. aktualizację danych księgowych oraz magazynowych związanych z weryfikacją nowych symboli klasyfikacyjnych oraz nowych stawek podatku VAT resort finansów zaproponował odroczenie stosowania matrycy.
Przypominamy, że zgodnie z założeniami nowa matryca stawek VAT będzie bazować na Nomenklaturze Scalonej w odniesieniu do towarów oraz na Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (2015) dla usług. Zasadniczym celem wprowadzenia nowej matrycy VAT jest maksymalne uproszczenie zasad stosowania poszczególnych stawek podatku VAT.
Wiążące Informacje Stawkowe
W związku ze zmianami w obowiązywaniu nowej matrycy stawek VAT do ustawy o Tarczy Antykryzysowej wprowadzono zapis, w myśl którego wydana przed dniem 1 lipca 2020 r. Wiążąca Informacja Stawkowa wiąże organy podatkowe wobec podatnika, dla którego została wydana w odniesieniu do towaru będącego przedmiotem dostawy, importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia dokonanych po dniu 30 czerwca 2020 r. oraz usługi, która została wykonana po tym dniu.
Tym samym wydane do 30 czerwca 2020 r. Wiążące Informacje Stawkowe będą zapewniały moc wiążącą od 1 lipca 2020 r. Należy również zaznaczyć, że w odniesieniu do Wiążących Informacji Stawkowych nie przedłużono 3- miesięcznego terminu na ich wydanie, w odróżnieniu od indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego.
Nowy JPK VAT od 1 lipca 2020 r.
Ustawa o Tarczy Antykryzysowej przesuwa również termin wejścia w życie obowiązku składania nowego pliku JPK VAT przez dużych przedsiębiorców z 1 kwietnia 2020 r. na dzień 1 lipca 2020 r.
Dodatkowo dokonano zmian w karaniu podatników za błędy w przesyłanych plikach JPK. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 109 ust. 3h Ustawy o VAT jeżeli przedsiębiorca nie prześle skorygowanej deklaracji JPK VAT w zakresie wskazanych błędów, nie złoży wyjaśnień wykazujących poprawność deklaracji lub zrobi to po terminie naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł nałożyć w drodze decyzji na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy błąd. Tak więc tutaj ustawodawca odszedł od bezwzględnego nałożenia kary, zostawiając jednak taką możliwość.
Biała lista VAT
Do tej pory w sytuacji dokonania zapłaty należności kontrahentowi z tytułu transakcji o wartości przekraczającej 15 tysięcy złotych na rachunek nie znajdujący się na białej liście VAT podatnik był zobowiązany w ciągu trzech dni od dnia zlecenia przelewu zawiadomić właściwy dla wystawcy faktury urząd skarbowy. Zapłata na konto spoza białej listy i nie złożenie zawiadomienia skutkuje określonymi konsekwencjami, m.in. brakiem możliwości zaliczenia takiego wydatku do kosztów uzyskania przychodu w podatkach dochodowych.
Według obowiązującej ustawy o Tarczy Antykryzysowej termin ten zostaje wydłużony do 14 dni od dnia zlecenia przelewu. Taki termin będzie obowiązywać w czasie stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii w związku z COVID-19.
Wydawanie e-paragonów
Ustawa o Tarczy Antykryzysowej przewiduje również zmiany w art. 111 ust. 3a ustawy o VAT poprzez wprowadzenie możliwości przesyłania paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej do klienta, za jego zgodą i w uzgodniony z nim sposób. Taki paragon będzie można jednak wygenerować jedynie przy użyciu kasy online.
Tak więc sprzedawca będzie mógł wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny lub fakturę z każdej sprzedaży:
- w postaci papierowej lub
- za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony.
Dopuszczenie możliwości wydawania paragonów w postaci elektronicznej z kas rejestrujących wymaga dostosowania przepisów rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących. Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie kas rejestrujących, który w chwili redagowania niniejszego tekstu był na etapie opiniowania.
Zerowa stawka VAT dla darowizn wyrobów medycznych
Na mocy Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych od 1 lutego do 31 sierpnia 2020 r. darowizny m. in. określonych wyrobów medycznych, testów diagnostycznych, środków ochrony indywidualnej, przekazanych na zwalczanie koronawirusa objęte są 0% stawką VAT.
Stawka 0% dotyczy m.in. wyrobów medycznych, szkła laboratoryjnego, produktów leczniczych, środków dezynfekcyjnych, testów diagnostycznych, środków ochrony indywidualnej (masek, osłon/szyb ochronnych na twarz, gogli, okularów ochronnych, kombinezonów i innych) przeznaczonych na cele związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków koronawirusa.
Warunkiem zastosowania obniżonej stawki VAT jest przekazanie wymienionych w rozporządzeniu towarów na rzecz m.in. Agencji Rezerw Materiałowych czy Centralnej Bazy Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych.
Dodatkowo prezentujemy również istniejące już rozwiązania umożliwiające zmniejszenie bądź odroczenie zobowiązań podatkowych w VAT:
Wnioskowanie o zwrot VAT i o uwolnienie środków z rachunku VAT
Jedną z możliwości poprawy płynności finansowej może być wnioskowanie o zwrot, gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego. Wówczas podatnikowi przysługuje prawo do zwrotu różnicy podatku naliczonego nad należnym m.in. na rachunek bankowy.
Ustawodawca przewidział trzy terminy zwrotu podatku VAT – 25, 60, 180 dni.
- Zwrot w ciągu 25 dni
Termin 25-dniowy to termin skrócony. Podatnicy występujący o zwrot w takim terminie muszą spełnić określone w przepisach warunki.
Alternatywnie terminie 25 dni obowiązuje również przy wystąpieniu przez podatnika, z wnioskiem złożonym wraz z deklaracją VAT o zwrot na rachunek VAT. Zwrot ten nie jest obwarowany koniecznością spełnienia dodatkowych warunków, a złożenie wniosku następuje poprzez zaznaczenie odpowiedniego pola w deklaracji VAT-7.
- Zwrot w ciągu 60 dni
Termin 60 dni jest terminem podstawowym. Prawo do zwrotu przysługuje od momentu złożenia deklaracji.
- Zwrot w ciągu 180 dni
Termin 180 dni stosują podatnicy nie wykazujący sprzedaży, ale dokonujący zakupów związanych z działalnością opodatkowaną (uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego).
Termin ten może ulec skróceniu do 60 dni pod warunkiem złożenia pisemnego wniosku o zwrot podatku VAT oraz zabezpieczenia majątkowego w wysokości odpowiadającej kwocie wnioskowanego zwrotu (np. w formie gwarancji bankowej, poręczenia banku).
Uwolnienie środków z rachunku VAT
Podatnicy mogą ubiegać się o zgodę na uwolnienie środków z rachunku VAT na swój rachunek rozliczeniowy. Organ podatkowy powinien udzielić takiej zgody na wniosek podatnika, o ile nie zachodzą przesłanki wymienione w przepisach (m.in. istnienie zaległości podatkowych). Zgoda jest wydawana w terminie 60 dni od dnia jego złożenia.
Skonto za skorzystanie z mechanizmu podzielonej płatności
Ustawodawca wprowadzając dobrowolny mechanizmu podzielonej płatności wdrożył pewne rozwiązania, których celem było zachęcenie podatników do korzystania z tego mechanizmu. Jedną z takich zachęt jest możliwość zastosowania skonta zobowiązania podatkowego, dzięki któremu zobowiązanie z tytułu VAT będzie niższe.
Warunkiem skorzystania ze skonta jest wcześniejsze uregulowanie należnego podatku VAT oraz to, że kwota należna do zapłaty musi być w całości opłacona z konta VAT. Kwotę skonta wylicza się na podstawie wzoru wskazanego w art. 108d ustawy o VAT i zależy ona od kwoty zobowiązania w VAT, stopy referencyjnej NBP obowiązującej na dwa dni robocze przed dniem dokonania zapłaty oraz terminu uregulowania zobowiązania. Należy również wskazać, że w przypadku skorzystania z tego rozwiązania oszczędności mogą okazać się symboliczne.
Odroczenie terminu płatności podatku lub umorzenie zaległości podatkowej
Przepisy Ordynacji podatkowej przewidują na wniosek podatnika możliwość:
- odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożenia zapłaty podatku na raty;
- odroczenia lub rozłożenia na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
- umorzenia w całości lub w części zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej
Jak wynika z informacji zamieszczanych w serwisach administracji rządowej „W sytuacji negatywnych skutków finansowych dla przedsiębiorców wynikających z epidemii koronawirusa urzędy skarbowe będą brać pod uwagę te szczególne okoliczności przy rozpatrywaniu wniosków dotyczących przyznania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych (odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty, umorzenia zaległości podatkowych itp)”.
Dodatkowo dyrektorzy Izb Administracji Skarbowej otrzymali stosowne wytyczne dotyczące udzielania ulg podatkowych. Należy więc spodziewać się pewnych ustępstw przede wszystkim wobec przedsiębiorców działających w branżach, które najmocniej ucierpiały w związku z pandemią koronawirusa (transport, turystyka, kultura, gastronomia).
Autorzy:
