W dniu 21 lutego 2025 r. odbyły się prekonsultacje dotyczące dostosowania ulgi B+R do globalnego podatku minimalnego. Trzy przedstawione w trakcie spotkania możliwe kierunki zmian stały się podstawą do szerszej dyskusji w tym obszarze.
Podczas spotkania, w którym uczestniczył Minister Finansów Andrzej Domański, deklarowano dążenie do zachowania atrakcyjności inwestycyjnej Polski. Minister podkreślił wagę konieczności wprowadzenia zmian w uldze w odpowiedzi na wprowadzenie GLOBE, wskazując, że z analiz Ministerstwa Finansów wynika, że podatnicy podatku wyrównawczego generowali dotychczas około 30% kosztów działalności badawczo-rozwojowej.
Globalny podatek minimalny a ulga badawczo-rozwojowa
Globalny podatek minimalny zakłada opodatkowanie największych przedsiębiorstw międzynarodowych co najmniej 15% efektywną stawką opodatkowania (ETR) w każdej jurysdykcji, w której dane przedsiębiorstwo działa. W sytuacji jeżeli efektywna stawka jest niższa od minimalnej pobierany jest podatek wyrównawczy. Podatek ten może ograniczać skutki przyznania preferencji podatkowych w tym ulgi badawczo-rozwojowej.
Obecna konstrukcja polskiej ulgi badawczo-rozwojowej sprawia, że jest ona na gruncie globalnego podatku minimalnego traktowana relatywnie niekorzystnie, zmniejszając podatki kwalifikowane, a tym samym mogąc istotnie negatywnie wpływać na ETR podmiotów kwalifikujących się pod podatek wyrównawczy.
Przeprowadzone prekonsultacje zmierzały do wypracowania rozwiązania, które pozwoliłyby zminimalizować wpływ ulgi B+R na ETR. Byłoby to możliwe gdyby ulgę traktować jako element, który zamiast zmniejszać podatki, oddziałuje na dochód jednostki.
Przedstawione rozwiązania
Ministerstwo Finansów, jako punkt wyjścia do dyskusji, przedstawiło trzy rozwiązania.
Pierwsze dwa rozwiązania zakładają modyfikację istniejącej ulgi badawczo-rozwojowej w taki sposób by stała się ona tzw. kwalifikowanym zwrotnym kredytem podatkowym, który na gruncie globalnego podatku minimalnego jest traktowany jako zwiększenie dochodu a nie zmniejszenie podatku. Wymaga to możliwości uzyskania przez przedsiębiorcę zwrotu niewykorzystanej części ulgi badawczo-rozwojowej. W związku z tym rozszerzona miałaby zostać dostępność zwrotu gotówkowego. Rozwiązania różnią się tym od czego miałaby być odliczana ulga – pierwsze zakłada odliczenie ulgi od dochodu, drugie od podatku.
Trzecie rozwiązanie przewiduje podział dotychczasowej ulgi badawczo-rozwojowej na dwa komponenty. Element związany z kosztami materiałowymi, byłby rozliczany w CIT. Ten element miałby zostać skonstruowany tak by stanowić kwalifikowany zwrotny kredyt podatkowy (QRTC). Z drugiej strony osobowe koszty kwalifikowane miałyby stać się podstawą nowej ulgi, której rozliczenie miałoby odbywać się z zaliczkami na PIT. Tak rozliczana ulga nie stanowiłaby QRTC ale fakt, że wskutek jej zastosowania zmniejszeniu podlegałyby podatki inne niż kwalifikowane, pozwalałby osiągnąć podobny wpływ na ETR.
Głosy w dyskusji
W głosach uczestników podkreślano zasadność dążenia do utrzymania dotychczasowego poziomu preferencji. Ponieważ obecnie cześć przedsiębiorców wykorzystuje tylko cześć dostępnej ulgi badawczo-rozwojowej wprowadzenie mechanizmu zwrotu gotówkowego zapewne wymagałoby wprowadzenia limitów w tym zakresie. Podkreślano konieczność utrzymania tych limitów w taki sposób by nie ograniczać kwot ulgi w stosunku do obecnie obowiązujących.
Szeroko dyskutowano zasadność stworzenia drugiego, alternatywnego do obecnego, rozwiązania w zakresie ulgi. Miałoby ono pozwolić korzystać dotychczasowym beneficjentom z pomocy na dotychczasowych zasadach, a wybranym przedsiębiorcom wybrać nowy system, lepiej przystosowany do funkcjonowania globalnego systemu minimalnego. Podobne rozwiązanie zostało wprowadzone na Węgrzech, gdzie podatnicy mają możliwość wyboru pomiędzy dostępnymi rozwiązaniami w zakresie ulg.
Tematem, który sygnalizowano było również dostosowanie mechanizmu działania specjalnych stref ekonomicznych do systemu globalnego podatku minimalnego. Postulaty w tym zakresie mają zostać przekazane do Ministerstwa Rozwoju.
Podczas spotkania słychać było też głosy odnoszące się do potrzeby ponownej rewaluacji obowiązywania globalnego podatku minimalnego w świetle wycofania się przez nową administrację amerykańską z tego projektu.
Harmonogram prac
Prace nad zmianami w uldze B+R są ukierunkowane na wypracowanie założeń koncepcji zmian w ciągu miesiąca. Zmiany przepisów mają zostać uchwalone od 01.01.2026 r. przy czym zakłada się możliwość ich wstecznego obowiązywania (w zakresie, w jakim pozostawałyby one dla podatników korzystne) od 2025 r. a potencjalnie nawet 2024 r.
Autorzy:
