W dniu 7 czerwca 2024 roku, ONZ zaprezentowała projekt założeń dla Ramowej Konwencji o Międzynarodowej Współpracy Podatkowej (Ramowa Konwencja). Dokument ten, określany jako "Projekt Zero", został udostępniony do publicznych konsultacji. Inicjatywa ONZ może zwiastować nasilenie prac w obszarze podatków międzynarodowych.
Konwencja ramowa to stosunkowo nowy element międzynarodowej współpracy. Ma to być dokument ramowy zawierający zobowiązania polityczne na wysokim szczeblu dotyczące ogólnych celów, zasad postępowania oraz struktur instytucjonalnych (w tym struktury zarządzania). Bardziej konkretne zasady dotyczące konkretnych zobowiązań państw mają być rozwijane na bieżąco w formie protokołów. Z praktycznego punktu widzenia, protokoły same w sobie przypominają międzynarodowe traktaty, co może sprawić, że ich negocjacje i ratyfikacja będą równie trudne. Jednakże, zasady uzgodnione i struktura zarządzania określone przez Konwencję Ramową mogą ułatwić rozwój protokołów.
Ramowa Konwencja ma odzwierciedlać konkretne rezolucje Zgromadzenia Ogólnego i obejmować zasady podstawowe, aby zapewnić skuteczność i sprawiedliwość międzynarodowej współpracy podatkowej, jednocześnie szanując suwerenność każdego państwa członkowskiego i odnosząc się do wyzwań związanych z podatkami dla zrównoważonego rozwoju. Objęte nią obszary mogą w praktyce mieć wspólny mianownik z zakresem prac na innych forach międzynarodowych, w tym OECD.
Kluczowe elementy projektu ToR
Projekt określa cele, zasady oraz strukturalne i merytoryczne elementy Ramowej Konwencji, a także harmonogram przyszłych negocjacji. Wśród priorytetowych obszarów, które mają być ustalone w pierwszej kolejności, znajdują się:
- opodatkowanie gospodarki w dobie cyfryzacji i globalizacji ,
- opodatkowanie dochodów pochodzących z usług transgranicznych,
- nielegalne przepływy finansowe związane z podatkami,
- zapobieganie i rozwiązywanie sporów podatkowych oraz
- opodatkowanie osób o wysokim majątku netto.
Dodatkowo, projekt wskazuje na inne tematy, które mogą być przedmiotem przyszłych protokołów, takie jak instrumenty podatkowe dotyczące wyzwań środowiskowych i klimatycznych, wymiana informacji podatkowych, czy wzajemna pomoc administracyjna w sprawach podatkowych, a także szkodliwe praktyki podatkowe.
Harmonogram prac nad Konwencją
22 grudnia 2023 roku, Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęło rezolucję nr 78/230 "Promowanie włączającej i skutecznej międzynarodowej współpracy podatkowej na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych". Rezolucja ta stanowi apel o stworzenie prawnie obowiązującej Ramowej Konwencji, która będzie regulować zasady współpracy podatkowej między państwami. W odpowiedzi na tę inicjatywę powołano specjalny międzyrządowy komitet, którego zadaniem jest opracowanie szczegółowych założeń dla wspomnianej Ramowej Konwencji. Prace nad ostateczną wersją mają zostać zakończone do sierpnia 2024 roku, aby gotowy założenia zostały przedstawione na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, planowanej na grudzień 2024 roku.
Zaktualizowany projekt założeń zostanie opublikowany w połowie lipca, a dyskusje i negocjacje będą kontynuowane podczas drugiej sesji dedykowanego komitetu, która odbędzie się od 29 lipca do 16 sierpnia. Negocjacje nad konwencją są planowane na lata 2025-2026, a ostateczny tekst Ramowej Konwencji ma zostać przedstawiony Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ we wrześniu 2026 roku. Należy pamiętać, że aby Konwencja miała jakikolwiek wpływ na międzynarodowe prawo podatkowe musi najpierw zostać ratyfikowana przez znaczną część Państw Członkowskich ONZ.
Konwencja a prace w ramach OECD
Unia Europejska i niektóre inne kraje takie jak USA oraz Wielka Brytania zapowiedziały, że nie będą wspierać Konwencji Modelowej w zakresie, w jakim miałaby zastąpić prace uzgodnione w ramach OECD.Z opublikowanego projektu założeń wynika, że na ten moment powiela ona obszary prac różnych organizacji międzynarodowych - przykładowo opodatkowanie gospodarki cyfrowej i międzynarodowej będące przedmiotem prac OECD w ramach Pillar I (chociaż nadal nie ma pewności co do tego, kiedy i czy ta konwencja mogłaby wejść w życie). Dlatego zamiast tego kraje te sugerują, aby w ramach działań ONZ skupić się na takich celach jak zwiększenie mobilizacji zasobów krajowych i budowanie kompetencji w kwestiach podatkowych, w szczególności w krajach rozwijających się.
Autorzy:
