W dniu 11 lipca 2023 r. podczas sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego osiągnięto przeważającą ilością głosów wstępne porozumienie Rady Europejskiej i Parlamentu Europejskiego w zakresie wniosku o nową dyrektywę w sprawie efektywności energetycznej (COM/2021/558 final), będącej częścią pakietu Fit for 55.
Zdecydowana większość parlamentarzystów z krajów UE głosowała za przyjęciem dyrektywy - PE przyjął dyrektywę stosunkiem 471 głosów za przyjęciem, do 147 głosów przeciwko, przy 17 wstrzymujących się.
Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej ma ustanowić wspólne ramy środków na rzecz realizowania, promowania i poprawiania efektywności energetycznej w Unii, które mają przyczynić się do bezpieczeństwa dostaw energii w Unii przez zmniejszenie zależności UE od importu energii, w tym paliw kopalnych. Wyznaczone zostały nowe cele w zakresie oszczędności energetycznej - do roku 2030 Państwa Członkowskie UE będa musiały redukować zużycie enrgii o 1,5.% rocznie.
Celem dyrektywy jest wdrożenie efektywności energetycznej jako priorytetu we wszystkich sektorach, usunięcie barier na rynku energii oraz przezwyciężenie nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku, które ograniczają efektywność dostaw, przesyłu, magazynowania i wykorzystywania energii, zgodnie z zasadą „efektywność energetyczna przede wszystkim”.
Zgodnie z tą zasadą państwa członkowskie zapewniają przeprowadzanie oceny rozwiązań
w zakresie efektywności energetycznej, w tym zasobów po stronie popytu i elastyczności systemu, przy podejmowaniu decyzji dotyczących planowania, polityk i większych inwestycji
o wartości przekraczającej 100 000 000 eur każda lub 175 000 000 eur
w przypadku projektów dotyczących infrastruktury transportowej, w odniesieniu do następujących sektorów:
a) systemów energetycznych takich jak ciepłownictwo czy przemysł,
b) sektorów nieenergetycznych, w przypadku gdy sektory te mają wpływ na zużycie energii
i efektywność energetyczną, w tym sektor publiczny, transportu, gospodarki wodnej, technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), rolnictwa oraz finansów.
Dyrektywa zobowiązuje Państwa Członkowskie do zapewnienia zmniejszenia zużycia energii do 2030 r. o co najmniej 11,7 % w porównaniu z prognozami przedstawionymi w unijnym scenariuszu odniesienia 2020, tak aby zużycie energii końcowej w Unii nie przekraczało 763 megatton oleju ekwiwalentnego (Mtoe). Państwa członkowskie będa musiały dołożyć starań, aby wspólnie przyczynić się do osiągnięcia orientacyjnego celu polegającego na tym, by zużycie energii pierwotnej w Unii nie przekraczało 992,5 Mtoe w 2030 r.
Każde państwo zobowiązane będzie do wyznaczenia orientacyjnego krajowego wkładu w zakresie efektywności energetycznej na podstawie zużycia energii końcowej, uwzględniając liczne czynniki takie jak np.: energochłonność gospodarki, zmiany PKB, zmiany demograficzne i ich prognozy, obniżenie emisyjności energochłonnych sektorów przemysłu, rozwój wszystkich odnawialnych źródeł energii, energię jądrową, wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla, poziom ambicji w krajowych planach obniżania emisyjności lub dotyczących neutralności klimatycznej, czy obecne warunki klimatyczne i prognozy dotyczące zmiany klimatu.
Wybór celów efektywności energetycznej jest swobodny dla Państw Członkowskich, natomiast wymaga się ustalenia krajowych strategii i środków, które podlegać będą kontroli w postaci zużycia energii końcowej i pierwotnej, co zapewnić ma spójność w monitorowaniu postępów i ustaleniu czy Unia, wspólnie osiągnie założony cel
Zanim jednak Dyrektywa wejdzie w życie i zostanie opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE, musi ona został zatwierdzona przez Komitet Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich przy Unii Europejskiej oraz Komisję Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE).
Autorzy:
